Αδερφική αντιζηλία! Είναι φυσιολογική; Ποια στάση πρέπει να κρατήσουμε ως γονείς; Πως μπορεί να βοηθήσει ο αποκλειστικός ποιοτικός χρόνος των γονιών με το κάθε παιδί; Ο ψυχολόγος Γιάννης Κυργιόπουλος μας δίνει ενδιαφέρουσες πληροφορίες για ένα θέμα που απασχολεί πολλές οικογένειες!
ΑΔΕΡΦΙΚΗ ΑΝΤΙΖΗΛΙΑ. ΕΙΝΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ; ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ;
Τα αδέρφια μέσα από τον ανταγωνισμό γνωρίζονται μεταξύ τους και γνωρίζουν τον εαυτό τους. Διεκδικούν έτσι την αγάπη και την προσοχή των γονιών τους. Όσο μεγαλύτερη διαφορά διαισθανθούν στη μητρική τρυφερότητα και προσοχή, τόσο περισσότερη επιθετικότητα και σύγκρουση αρχίζει να γεννιέται στη σχέση με τα αδέρφια τους. Κάθε παιδί μεγαλώνοντας σε μια οικογένεια αγωνίζεται να ορίσει τον εαυτό του και να αναζητήσει τη δική του ξεχωριστή ταυτότητα. Ο ανταγωνισμός ανάμεσα στα αδέρφια όπως δείχνουν οι περισσότερες έρευνες εμφανίζεται πιο σπάνια σε οικογένειες που λειτουργούν με συνεπή και σταθερά όρια.
Οι καβγάδες είναι πιο συχνοί ανάμεσα στα αδέρφια που έχουν μικρή διαφορά ηλικίας ή είναι του ίδιου φύλου. Το πρωτότοκο παιδί βιώνει τον ερχομό του μικρότερου ως μια απειλή που το γεμίζει ζήλια και θυμό, αλλά και πολλές ενοχές για τα συναισθήματά του. Όταν τα παιδιά διαπληκτίζονται οι γονείς νιώθουν ενοχές και προσπαθούν να προστατέψουν είτε το ένα είτε το άλλο παιδί. Το αποτέλεσμα σύμφωνα με τον ψυχαναλυτή Erick Erickson είναι να δημιουργείται μια «τριγωνοποίηση» της σχέσης και η σύγκρουση των παιδιών να συντηρείται από την ενεργό ανάμειξη των γονέων. Η αντιζηλία μεταξύ των αδερφών είναι μια φυσιολογική και αναπόφευκτη διαδικασία που οδηγεί στην ωρίμανση και στην αυτογνωσία. Παρόλα αυτά οι γονείς νιώθουν πώς είναι εντελώς αδύναμοι να μείνουν έξω από τους καβγάδες των παιδιών τους.
ΠΟΤΕ ΑΝΗΣΥΧΟΥΜΕ;
Ανησυχούμε όταν ο θυμός τους δεν ξεθυμαίνει γρήγορα και φέρονται εκδικητικά με κακία ακόμη και ώρες ή μέρες μετά τον τσακωμό. Προσοχή χρειάζεται επίσης όταν αρχίζουν να εκδηλώνουν κρυφά την επιθετικότητά τους την ώρα που οι γονείς λείπουν ή χρησιμοποιούν άλλους έμμεσους τρόπους για να εκδικηθούν τον «εχθρό». Όταν τα πειράγματα μεταξύ τους ξεπερνούν τα όρια, τα χτυπήματα στα παιχνίδια τους καταλήγουν να είναι επικίνδυνα και οι προσβολές μεταξύ τους είναι βαριές.
ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ ΤΟΥ… ΚΑΒΓΑ!
Τα αδέρφια μέσα από τους τσακωμούς μαθαίνουν να επικοινωνούν συναισθηματικά αλλά και σωματικά. Οι τσακωμοί ανάμεσα στα αδέρφια είναι ευεργετικοί για το χαρακτήρα του παιδιού καθώς μαθαίνει πώς να επιλύει και να αντιμετωπίζει συγκρούσεις. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες σε ελληνικά σχολεία, τα παιδιά που έχουν ένα ή περισσότερα αδέρφια προσαρμόζονται ευκολότερα στο νηπιαγωγείο από ό,τι τα μοναχοπαίδια. Το να μάθει κανείς να ζει με τους άλλους μέσα στην οικογένεια είναι σίγουρα μια από τις σημαντικότερες κοινωνικές και συναισθηματικές ευκαιρίες που έχει στη ζωή του.
ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΒΓΑ;
Καλό είναι να μην επεμβαίνετε αμέσως μόλις αρχίζει ο καβγάς. Μπορείτε να τους πείτε ότι δε γνωρίζετε ποιος έχει δίκιο και ποιος έχει άδικο και ότι καλό θα είναι να προσπαθήσουν να τα βρουν μόνοι τους. Αν η ένταση συνεχιστεί και κυρίως αν αρχίσουν να μιλούν άσχημα ή να χτυπούν το ένα το άλλο τότε είναι η ώρα να παρέμβετε. Την ώρα του καβγά κανένας δεν είναι έτοιμος να ακούσει συμβουλές. Αφήστε λοιπόν τις νουθεσίες για αργότερα. Δείξτε τους εκείνη τη στιγμή πώς θα μπορούσε ο καθένας να κάνει μια υποχώρηση ή να πει κάτι με ήρεμο τρόπο. Αν ο καβγάς γίνει πιο έντονος, χωρίστε τα και βάλτε το καθένα σε άλλο δωμάτιο μέχρι να ηρεμήσουν. Μείνετε σταθεροί στην επιβολή της όποιας συνέπειας.
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΔΕΡΦΙΚΗΣ ΑΝΙΖΗΛΙΑΣ;
Κάθε γονιός καλό θα ήταν να προγραμματίζει ειδικό ελεύθερο χρόνο για να ασχοληθεί με κάθε παιδί ξεχωριστά. Αναδείξτε τα θετικά σημεία και τα ατομικά πλεονεκτήματα του κάθε παιδιού. Εμπλέξτε τα παιδιά σας στις μικροδουλειές του σπιτιού. Αφήστε τα να επιλέξουν ποια δουλειά θέλει να κάνει το καθένα. Κανονίστε να καλείτε φίλους για το καθένα. Δείξτε με τη δική σας συμπεριφορά ότι μπορείτε να τα βγάλετε πέρα σε μια διένεξη με ήπιο τρόπο. Εξηγήστε τους ποιες συμπεριφορές θεωρούνται αποδεκτές και ποιες όχι και καθορίστε από πριν ποιες θα είναι οι συνέπειες όταν καβγαδίσουν έντονα. Επαινέστε το παιδί που συμπεριφέρθηκε καλά στο αδερφάκι. Μείνετε αμέτοχοι, αν συμβεί το αντίθετο. Να αποφεύγετε τις συγκρίσεις μεταξύ τους, διότι κάθε παιδί είναι μοναδικό. Όταν τα καβγαδάκια δίνουν τη θέση τους σε ένα ενιαίο μέτωπο ενάντια στους «μεγάλους», η αδερφική σχέση έχει εδραιωθεί για τα καλά.
Ιωάννης Κυργιόπουλος
Ψυχολόγος (Msc Σχολικής Ψυχολογίας)
E-mail: johnkyr76@yahoo.gr
Τηλ. Επικοινωνίας: 22310-42370
