“Μιλώντας για το παιδικό βιβλίο γνώσεων εννοούμε εκείνο το βιβλίο που έχει ως αποκλειστικό στόχο τη μετάδοση γνώσεων. Η αξία του είναι αναμφισβήτητη. Ενέχει παιδαγωγικά, διδακτικά, αναγνωστικά και άλλα πολύμορφα σημαινόμενα. Καλλιεργεί δεξιότητες μάθησης και κρίσης, και ενεργοποιεί τον αναγνώστη και την αναγνώστρια ώστε να ερευνήσουν περαιτέρω τα αντικείμενα που τους ενδιαφέρουν” (Το Παιδικό Βιβλίο Γνώσεων, Γιάννης Σ. Παπαδάτος, Γιάννης Παπαδόπουλος, εκδόσεις Παπαδόπουλος 2017).
Η Μαρίζα Ντεκάστρο γνωρίζει το βιβλίο γνώσεων όσο λίγοι. Δεν είναι τα βραβεία και οι διακρίσεις που έχει λάβει για προηγούμενα βιβλία της (Με τους ζωγράφους της Πινακοθήκης Αβέρωφ, Κωνσταντινούπολη 1453, Τα χρόνια πέρασαν… οι σελίδες γέμισαν, Ένας κόσμος σε κίνηση), αλλά κυρίως η ποιότητα των βιβλίων που συγγράφει τα οποία είναι συχνά πολλά περισσότερα από παροχείς πληροφοριών και γνώσεων.
Εν προκειμένω, με το νέο της βιβλίο “2651 ημέρες δικτατορίας” από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, ουσιαστικά ισορροπεί μεταξύ βιβλίου γνώσεων, λευκώματος και ημερολογίου αναμνήσεων αυτήκοου/ζώντος μάρτυρα συνδυάζοντας την ιστορία, τη μνήμη και το βίωμα. Γιατί η Ιστορία δεν χρειάζεται πάντοτε δεκαετίες και αιώνες αποστασιοποίησης και επαναξιολόγησης για να καταγράψει αλήθειες, ακόμα κι αν αυτές έχουν το προσωπικό στίγμα του/της εκάστοτε συγγραφέα.
Μήπως την περίφημη επταετία της ελληνικής Χούντας δεν βασίλεψαν, στην Ελλάδα και τον κόσμο, βασανιστήρια και διώξεις, εξορίες σε ξερονήσια και συγκαλυμμένες δολοφονίες, λογοκρισία έργων πολιτισμού, απόψεων και προσώπων αλλά και ένας πνιγηρός κλοιός στην ελευθερία έκφρασης; Μήπως δεν υπήρξαν ανθρωποκυνηγητά ηγετικών μορφών (Τσε Γκεβάρα) και δολοφονίες ξεχωριστών φωνών (Λούθερ Κίνγκ, Ρόμπερτ Κένεντι, Σαλβαντόρ Αλιέντε), πόλεμοι (Βιετνάμ), αμίμητες εξεγέρσεις (Γαλλικός Μάης), μεταρρυθμιστικές προσπάθειες για εξευγενισμό καθεστώτων (Άνοιξη Πράγας) και σκάνδαλα (Γουότεργκειτ); Μήπως δεν συνέβησαν ξεχωριστά γεγονότα για την ανθρωπότητα (ο άνθρωπος στο φεγγάρι), κινήματα και διεκδικήσεις, πολιτισμός που καθηλώνει και στηλιτεύει (Ζ του Κ. Γαβρά, Beatles), αντάρτικα, τρομοκρατικές επιθέσεις (Σφαγή Μονάχου), αεροπειρατείες και ένοπλοι αγώνες, άθλιες επιθέσεις καθεστώτων (Μετσόβειο 1973) και τείχη που χώρισαν πατρίδες στα δυο (Κύπρος);
Οι 2651 ημέρες της ελληνικής δικτατορίας καταγράφονται και φωτίζονται μέσα από τα προσωπικά βιώματα της έφηβης τότε συγγραφέα. Αυτό το προσωπικό βλέμμα έχει μεγάλη αξία στα βιβλία γιατί αναδεικνύει τους τρόπους που υποδέχτηκαν τα γεγονότα και τους τριγμούς τους οι άνθρωποι που τα είδαν μπροστά τους, στους λιγοστούς τότε τηλεοπτικούς δέκτες ή στις εφημερίδες της επόμενης μέρας, που τα συζήτησαν στα επιτόπια πηγαδάκια στους δρόμους, στα προαύλια των σχολείων, σε σκαλοπάτια και αυλές των θαυμάτων ή σε αυτοσχέδιες παρέες. Ποιος από εμάς δεν θυμάται πού ήταν και πώς επέδρασε μέσα του εκείνες οι απίστευτες εικόνες της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 (για να πιάσουμε το ορόσημο της εικοσαετίας); Ποιος δεν είκασε, δεν συζήτησε, δεν έμεινε ώρες στους δέκτες να πιστέψει το απίστευτο;
Πολλά ημερολόγια επιζώντων από τη μάχη του Στάλινγκραντ ή το βομβαρδισμό της Δρέσδης έχουν εξίσου μεγάλη βαρύτητα με το ερευνητικό έργο διακεκριμένων ιστορικών, σε αυτά άλλωστε καταφεύγουν και αυτοί για να εντοπίσουν παραμέτρους που διαφεύγουν των επίσημων καταγραφών. Γιατί το προσωπικό βίωμα, ακόμα κι αν κουβαλά το εμπόδιο του υποκειμενισμού και συχνά την απουσία τεκμηρίωσης, εμπεριέχει το συναισθηματικό φορτίο του “εκεί και τότε”, αλλά και πληροφορίες που λειτουργούν σαν κομμάτια ενός παζλ που ενώνονται μέσα από αντίστοιχες μαρτυρίες. Το άθροισμα αυτών των προσωπικών μαρτυριών των παρόντων παραδίδει γνώσεις που δεν θα βρει κανείς σε σχολικά βιβλία, θα ξεκλειδώσουν στον αναγνώστη τους πτυχές που δεν καταγράφει κανένα επίσημο εγχειρίδιο. Τέλος του 68′ ο Παπαδόπουλος συλλαμβάνει την ιδέα ανέγερσης της εκκλησίας του Σωτήρος Χριστού στα Τουρκοβούνια ως τάμα του έθνους προς τον Θεό για την απελευθέρωση του 1821. Επεβλήθη μάλιστα στους μαθητές έρανος για εύρεση των χρημάτων. Η υποδοχή των μαθητών της εποχής τέτοιων γεγονότων, επί παραδείγματι, αναδύεται μόνο μέσα από τέτοιες προσωπικές μαρτυρίες που ασφαλώς φέρουν την ιδεολογική και ευρύτερη τοποθέτηση του συγγραφέα τους, αλλά αυτό δεν λείπει από καμία τοποθέτηση έναντι της ιστορίας. Το προσωπικό στοιχείο είναι πάντοτε παρόν, ακόμα και στις μελέτες των επιστημόνων, και είναι διαθέσιμο για αξιολόγηση, αμφισβήτηση ή τροποποίηση.
Το Ναπολεόντειο “Η ιστορία γράφεται από τους νικητές” δεν αφορά την ίδια την επιστήμη αλλά την προπαγάνδα των ισχυρών που απευθύνεται σε καταναλωτές ερμηνειών κατά το δοκούν. Είναι προτιμότερο το “Η ιστορία γράφεται από τους παρόντες”, ειδικά όταν τα γεγονότα δεν είναι τόσο μακρινά, ζούμε και σήμερα τις επιρροές και προεκτάσεις τους και οι ζώντες μάρτυρες είναι ακόμα πάρα πολλοί.
Το εύρυθμο, μεστό και έξοχα γραμμένο προσωπικό, βιωματικό ημερολόγιο της Μαρίζας Ντεκάστρο φέρει στις σελίδες του πλήθος μικρών πτυχών της περίφημης επταετίας που γέννησε τόσα γεγονότα όσα τριπλάσια χρονικά διαστήματα άλλων εποχών, πλάι στα μεγάλα που θα βρεις παντού και μνημονεύσαμε παραπάνω και την ίδια ώρα που είναι υποκειμενική απογραφή των τότε γεγονότων, στέκει πάνω από αυτό το υποκειμενικό στοιχείο, αφού τεκμηριώνει στο μέτρο που κάτι τεκμηριώνεται όσα καταγράφει μέσα από τις δικλείδες της επιστήμης της Ιστορίας.
Αξίζει και με το παραπάνω να το διαβάσεις, να ξαναζήσεις (αν τα έζησες τότε) τα γεγονότα μέσα από τις αναμνήσεις κάποιου που τα έζησε μαζί σου ή να γνωρίσεις από μια έφηβη της εποχής όσα κατέγραψε η μνήμη της.
Με υψηλή αισθητική στο σύνολό της η έκδοση, συνεπικουρούμενη από ωραία ποιότητα χαρτιού και εξαιρετική εικονογράφηση από τον Βασίλη Παπαγεωργίου που ομολογουμένως είχε δύσκολο έργο αλλά σκίτσαρε πρόσωπα και γεγονότα με εικαστική αρτιότητα και θελκτικά για τους αναγνώστες κάθε ηλικίας.
Εκδόσεις Μεταίχμιο.
Διακρίσεις
 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
|
|---|---|
| Τίτλος: | 2651 ημέρες δικτατορίας |
| Συγγραφέας: | Μαρίζα Ντεκάστρο |
| Εικονογράφηση: | Βασίλης Παπαγεωργίου |
| Μακέτα εξωφύλλου: | Γιώργος Παναρετάκης |
| Εκδόσεις: | Μεταίχμιο, Οκτώβριος 2018 |
| Διόρθωση: | Θοδωρής Τσώλης |
| Επιμέλεια έκδοσης: | Μαρίζα Ντεκάστρο |
| Σελίδες: | 88 |
| Μέγεθος: | 17 Χ 24 |
| ISBN: | 978-618-03-1613-1 |
