Το περίφημο κλισέ “δεν έχουμε παιδεία” μπορεί να περιορίσει τη συχνότητα εμφάνισης και τη δυναμική του μόνο με μια πραγματική επίθεση ουσιαστικής παιδείας. Κι αυτή η επίθεση της ουσίας μπορεί να γίνει με καινοτόμες πρακτικές, ιδέες και δράσεις.
Οι συντάκτες του ELNIPLEX συγκεντρώσαμε 20 καινοτόμες τέτοιες ιδέες, εκπαιδευτικές προσεγγίσεις και πρακτικές, από την προσωπική μας εμπειρία αλλά και την εμπειρία συναδέλφων στην Ελλάδα και τον κόσμο, παρέχοντάς τις σε όλους για την αξιοποίησή τους στα σχολεία. Ευελπιστούμε στη μετάδοση και επέκτασή τους από πολλούς εκπαιδευτικούς και εμψυχωτές.
1. Βγάλε την τάξη έξω από την τάξη
Οι τέσσερις τοίχοι είναι πολύ πληκτικοί και συνήθως άκρως περιοριστικοί στη σύγχρονη εκπαίδευση. Η επέκταση της τάξης έξω από τους τέσσερις τοίχους είναι μια υπόθεση σχετικά εύκολη. Η δημιουργία μιας υπαίθριας τάξης είναι ασφαλώς ένα στοίχημα όμως από εκεί και πέρα υπάρχουν και απλούστεροι τρόποι. Τάξεις παντού: κάτω από τον ίσκιο του δέντρου της αυλής, δίπλα στις βρύσες, στα πεζούλια, πλάι στον κήπο. Μπορούμε να στήνουμε γρήγορες, αυτοσχέδιες τάξεις παντού μεγαλώνοντας τους χώρους του σχολείου, δημιουργώντας μεγαλύτερη διάδραση. Μαξιλαράκια, παγκάκια, κινητές βιβλιοθήκες, ένας απλός πίνακας ή και τίποτα από όλα αυτά, αρκεί να μεταφέρεις τη θέληση εκεί… έξω. Βαθμός δυσκολίας 3.
2. School Cinema
Μία τηλεόραση ή έστω ένας ασπροπίνακας (ή πανί) και ένας προτζέκτορας μας αρκούν για να υλοποιήσουμε μια ακόμα μαγική ιδέα. “Και πού να τον βρω τον προτζέκτορα εγώ”, σκέφτεται τώρα ο μισός πληθυσμός. Τόσα χρήματα έχετε, βρε παιδιά, δώστε ένα πεντακοσάρικο. Λοιπόν, σοβαρά τώρα, πέρα από την τηλεόραση, μπορούμε όλοι σε 5 λεπτά να φτιάξουμε ένα πρόχειρο αλλά συμπαθέστατο προτζέκτορα με ένα κουτί παπουτσιών και έναν μεγεθυντικό φακό. Δεν πιστεύετε; Δείτε εδώ! Μόνο που θέλουμε έναν πολύ δυνατό μεγεθυντικό φακό γιατί οι απλοί που συνήθως υπάρχουν στα σχολεία δίνουν πολύ χαμηλό αποτέλεσμα.
Η πιο συνετή λύση είναι μία τηλεόραση. Οι περισσότερες νέες τηλεοράσεις διαβάζουν usb και μπορούμε να βλέπουμε ο,τι θέλουμε ή φέρνουν και τα ίδια τα παιδιά. Έτσι λοιπόν, ζητήστε από τα παιδιά να φέρουν τις αγαπημένες τους ταινίες, προτείνετε τις δικές σας, δείτε on line ταινίες μικρού μήκους από το youtube και κάντε πιτζάμα πάρτι με ποπ κορν και ξάπλα όλοι στα στρώματα. Μπορεί να καθιερωθεί μια συγκεκριμένη μέρα της εβδομάδας ή του μήνα.
Βαθμός δυσκολίας 3.
3. STEM
(Science, Technology, Engineering and Mathematics): είναι το ακρωνύμιο το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως από άτομα σχετικά με την εκπαιδευτική πολιτική, για τα πεδία που αναφέρονται στις Φυσικές Επιστήμες, την Τεχνολογία, την Επιστήμη των Μηχανικών και τα Μαθηματικά. Στην Ελλάδα ακόμα παίζει πειραματικά σε κάποια σχολεία με πρωτοβουλία κάποιων εκπαιδευτικών και όχι κεντρικά. Ωστόσο, είναι το μέλλον που έρχεται.
Βαθμός δυσκολίας 8.
4. Μάθηση μέσα από το παιχνίδι
Η Βιγκοτσκική “Μάθηση μέσα από το παιχνίδι” (Learning Through Play) είναι μια σημαντική παράμετρος και φανερώνει πώς ένα παιδί μπορεί να αποκτά γνώση και ο κόσμος να έχει νόημα για αυτό μέσα από το παιχνίδι, μέσω του οποίου κάθε παιδί αναπτύσσει κοινωνικές και γνωστικές δεξιότητες, συναισθηματική ωριμότητα και ενίσχυση της αυτοπεποίθησης. Καθώς τα παιδιά επιθυμούν διαρκώς να διερευνούν το περιβάλλον γύρω τους, το παιχνίδι είναι ένα απόλυτα ταυτισμένο με την ψυχοσύνθεσή τους όχημα για να το πράξουν με τρόπο ευχάριστο και ασφαλή.
Έτσι, δημιουργώντας συνθήκες και πλήθος ερεθισμάτων σε μια τάξη που ευνοούν το αυθόρμητο, ελεύθερο, ευχάριστο και ενεργό παιχνίδι, τα παιχνίδια ρόλων και φαντασίας, ουσιαστικά ωθούμε τα παιδιά στην ανακάλυψη και τη γνώση. Αρκεί αυτό το παιχνίδι να μην είναι τύπου “άστα να παίξουν”. Οι απόλυτα οργανωμένες δραστηριότητες όταν είναι καθημερινές και διαδοχικές αρχίζουν να δείχνουν παρωχημένες.
Βαθμός δυσκολίας 6.
5. DIY αντί για πανομοιότυπες κατασκευές + brainstorming
Do It Yourself (φτιάξ’ το μόνος σου) εναντίον πανομοιότυπων κατασκευών ή αλλιώς δημιουργικότητα και φαντασία εναντίον μονοτονίας. Οι περισσότεροι έχουμε κάνει την ίδια κατασκευή για όλα τα παιδιά της τάξης, βάζοντας ενίοτε το χεράκι μας για να σταθεί “όρθια”. Ωστόσο αυτή η συνήθεια δεν προσφέρει και πολλά πράγματα ή για να είμαι ακριβής προσφέρει μόνο όταν το παιδί μπορεί να παράγει μόνο του και να διαφοροποιήσει κατά το δοκούν την κατασκευή του.
Ένα εργαστήρι ή καλύτερα και πιο εφικτά μία γωνία (τραπέζι, κέντρο ενδιαφέροντος) με υλικά, ανακυκλώσιμα κατά κύριο λόγο, όπου 3-4 παιδιά κάθε μέρα θα βρίσκουν και θα προσπαθούν να δημιουργήσουν ο,τι τα ίδια θέλουν, σκεφτούν, επιθυμούν. Οι δημιουργίες θα εκτίθενται και μπορούμε να δημιουργούμε και ιστορίες ή άλλες καταστάσεις με αυτές. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι ασφαλώς βοηθητικός και όχι καθοδηγητικός.
Για όποιον βλέπει ως δύσκολη περίπτωση την DIY γωνία/εργαστήρι, προτείνουμε ένα brainstorming που λέμε και στα ελληνικά πριν από κάθε κατασκευή την οποία θα επιδιώξετε να φτιάξετε. Θέλουμε να φτιάξουμε π.χ. μία μέλισσα; Ρωτήστε τα παιδιά το απλό “πώς μπορούμε να την φτιάξουμε, λέτε;”, ακούστε τις καταπληκτικές σκέψεις του, ανέφικτες πολλές αλλά και τρομερές κάποιες άλλες, δείξτε τους και φωτογραφίες από κατασκευές μελισσών άλλων (από διαδίκτυο) και αποφασίστε όλοι μαζί πώς θα φτιάξετε τη μέλισσά σας με βάση και τα διαθέσιμα υλικά σας Είναι απείρως πιο δημιουργικό από το “ελάτε να φτιάξουμε αυτήν την μέλισσα που σας έφερα εγώ επειδή μου άρεσε στο pinterest που την ανέβασε η τάδε ταδοπούλου”.
Βαθμός δυσκολίας 7.
6. Το σχολείο που δεν φοβάται τους ανύπαρκτους κινδύνους
Όταν τον Μάρτιο του 2015 έγινε εκείνη η υπέροχη έκλειψη ηλίου, το υπουργείο έδωσε οδηγία να… μείνουν οι μαθητές σε κλειστούς χώρους. Στη Νέα Μάκρη και υποθέτω και σε λίγα ακόμη σχολεία, τα παιδιά ήθελαν πολύ να δουν την έκλειψη ζωντανά και όχι μέσω των οθονών. Και χάρη στους εκπαιδευτικούς που ψάχτηκαν και σε έναν μπαμπά γιατρό που δώρισε 2-3 ζευγάρια γυαλιά από το αστεροσκοπείο, το σχολείο άνοιξε τον κόσμο στο βλέμμα των παιδιών. Αυτή κι αν είναι καινοτομία: ανοίγουμε το σχολείο στη γνώση, στον κόσμο των φαινομένων, της παρατήρησης, της επιστήμης, των γεγονότων. Όσα κι αν μάθω για τα μέρη του φυτού, όσα λουλουδάκια κι αν κόψω, δεν λένε μία μπροστά σε ένα λουλούδι που θα φυτέψω και θα προσέχω ο ίδιος. Όσο διάστημα κι αν δω σε μια οθόνη, δεν θα ξεπεράσει ποτέ τη μία φορά που θα δω ένα αστέρι να πέφτει ή μια έκλειψη ηλίου που παρατήρησα με τους φίλους μου από την αυλή του σχολείου. Σχολείο Vs Ανύπαρκτοι Κίνδυνοι σημειώσατε 1. ΥΓ: Ο κίνδυνος έγινε ανύπαρκτος γιατί είχαμε γυαλιά κι όχι γιατί δεν υπήρχε. Βαθμός δυσκολίας 2.
7. Επαφή με την πραγματικότητα (Real World Learning)
Πολλά σχολεία και εκπαιδευτικοί στερούμαστε επαφής με την πραγματικότητα. Προτιμάμε δηλαδή να μιλάμε στα παιδιά για πράγματα που ίσως να μην έχουν πραγματικό ενδιαφέρον για τα παιδιά και αποφεύγουμε θέματα δύσκολα μα απολύτως γαντζωμένα στην καθημερινότητα ή την ουσία. Οι προσομοιώσεις ειδικών καταστάσεων και τα παιχνίδια ρόλων είναι δύο εξαιρετικοί τρόποι να μπαίνουμε βιωματικά στην ουσία προβλημάτων, ζητημάτων και εννοιών που κρίνονται σημαντικές για τη ζωή μας: περιβάλλον/αειφορία, ασφάλεια/αυτοπροστασία, ατυχήματα, ανάπτυξη δημοκρατίας, δικαιώματα, συναισθήματα, είναι απείρως προτιμότερα- χωρίς να υποτιμάμε ασφαλώς τίποτα αφού όλα κρίνονται από τον τρόπο διαπραγμάτευσής τους- από το σταφύλι, τον Άι Δημήτρη καβάλα στο άλογο και το τανκ του πολυτεχνείου.
Βαθμός δυσκολίας 5.
8. Κήπος
Υπάρχει δεν υπάρχει διαθέσιμος χώρος στο σχολείο, υπάρχει δεν υπάρχει χώμα, έναν μικρό κήπο τον δημιουργούμε με λίγες γλάστρες, χώμα και τα φυτά της επιθυμίας μας σε λίγα μόλις τετραγωνικά. Αν έχουμε δε και κάποια λωρίδα γης, ο κήπος μας είναι απλά θέμα διάθεσης.
Γιατί αποτελεί καινοτομία ο κήπος; Η επαφή με τη φύση, η δημιουργικότητα, η υπευθυνότητα και οι χειρωνακτικές εργασίες (πότισμα, σκάλισμα, φύτεμα, κοπή, ξεφύλλισμα, ξεβοτάνισμα), η συνεργασία, η εμπλοκή μαθηματικών, γλώσσας, τέχνης και φυσικών επιστημών καθιστούν την υπόθεση κήπος μια πολυεπίπεδη, σύγχρονη και αειφόρο υπόθεση, πολύ πέρα από το απλό φύτεμα λουλουδιών και φυτών. Επιπρόσθετες καινοτομίες όπως συλλέκτης και μετρητής βρόχινου νερού και δημιουργία σχολικού σπορείου/φυτωρίου, χαρίζουν επιπλέον δραστηριότητες, γνώση και χαρά στο εγχείρημα.
Βαθμός δυσκολίας 6.
9. Κομποστοποίηση
Ένας κομποστοποιητής μπορεί να υποδεχθεί πλήθος υλικών που σε άλλη περίπτωση θα κατέληγαν στα σκουπίδια μας. Η έννοια της υπερκατανάλωσης και της υπεραφθονίας, της ανακύκλωσης και της μείωσης των απορριμάτων, καθώς και η παραγωγή εξαιρετικού λιπάσματος για τον κήπο μας είναι μόνο μερικά από τα εννοιολογικά όπλα της δραστηριότητας αυτής. Πατήστε εδώ για να δείτε τι μπορούμε να ρίχνουμε και τι όχι σε έναν κομποστοποιητή.
Βαθμός δυσκολίας 7.
10. Μετεωρολογικός σταθμός (Weather Station)
Πολύτιμος οδηγός παρατήρησης, καταγραφής, μαθηματικών και επιστήμης, ο μετεωρολογικός σταθμός μπορεί να σταθεί πολύτιμος αρωγός σε πλήθος δραστηριοτήτων και συζητήσεων, ενώ στις καθημερινές ρουτίνες (πρωινές αναφορές, καιρός κτλ), θα έχει κεντρική θέση. Στο διαδίκτυο μπορείτε να βρείτε και τρόπους δημιουργίας κάποιου αυτοσχέδιου σταθμού, ωστόσο απαιτεί ειδικές γνώσεις και λίγο ταλέντο στη φυσική και την ηλεκτρολογία, οπότε θα πρότεινα για όσους δεν το ‘χουν, να επιλέξουν κάποιον καλό μετεωρολογικό σταθμό από τα καταστήματα. Οι τιμές και η ποιότητα ποικίλλουν.
Και τι να τον κάνω τον μετεωρολογικό σταθμό αναρωτιούνται κάποιοι τώρα; Έχει ενδείξεις θερμοκρασίας, υγρασίας, ανέμου, ημερομηνία, εικονίδια καιρού (πχ ήλιο, σύννεφα κτλ), μετρά εσωτερική (κτιρίου) και εξωτερική θερμοκρασία και θα σας προσφέρει ένας πρώτης τάξης υλικό για ανάγνωση και γραφή, μαθηματικά, πίνακες αναφορά καιρικών φαινομένων και πολλά άλλα που δεν είναι της παρούσης.
Βαθμός δυσκολίας 5.
11. Εξελίσσοντας τη δανειστική βιβλιοθήκη
Α. Λέσχες ανάγνωσης
Μπορούμε να συστήσουμε μικρές ομάδες των 3-5 παιδιών τα οποία θα δανείζονται παρόμοιας θεματολογίας, ύφους ή ίδιου συγγραφέα βιβλία και θα συζητούν για αυτά, ανταλλάσσοντας απόψεις, κάνοντας προτάσεις, προτείνοντας ιδέες, ζωγραφίζοντας, κάνοντας κάποια κατασκευή ή οργανώνοντας μικρές δραματοποιήσεις.
Β. Υπαίθρια Βιβλιοθήκη
Οι υπαίθριες βιβλιοθήκες είναι πραγματικά μια έξοχη ιδέα. Μπορούμε να τοποθετήσουμε στην αυλή μας μία μικρή υδατοστεγή, σταθερή ή φορητή με ροδάκια, βιβλιοθήκη ώστε τα παιδιά να έχουν πρόσβαση σε βιβλία ακόμα και την ώρα του διαλείμματος ή μια ανταλλακτική βιβλιοθήκη στην εξώπορτα του σχολείου ώστε να δανείζεται και να ανταλλάσσει βιβλία και κόσμος εκτός σχολείου, όπως παλιού μαθητές και γονείς, γείτονες κτλ.
Τα σχολεία μπορούν επίσης να πάρουν πρωτοβουλίες για εγκατάσταση μικρών υπαίθριων βιβλιοθηκών σε διάφορα σημεία της γειτονιάς ή των γεωγραφικών ορίων διαμονής των μαθητών τους.
Βαθμός δυσκολίας 7.
Πατήστε εδώ για να δείτε πως φτιάχτηκε η υπαίθρια βιβλιοθήκη του 3ου Νηπιαγωγείου Ν. Μάκρης Αττικής.
12. Επιτροπές συζήτησης/δημοκρατικά συμβούλια
Το Σάμερχιλ του Α. Σ. Νηλ προωθούσε ιδιαιτέρως τα συμβούλια μαθητών και εκπαιδευτικών. Στην Ελλάδα είχα δει ότι το έκανε από το 2013 ο Φουρφουράς. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη σκέψη που έχει θέση σε όλα τα σχολεία της χώρας, ήδη από τα νηπιαγωγεία. Τα Δημοκρατικά Συμβούλια μπορούν να γίνονται μία φορά την εβδομάδα ή το μήνα ή και εκτάκτως όποτε κρίνουμε ότι ανακύπτει σημαντικό προς συζήτηση ζήτημα.
Εφαρμόζοντας το συμβούλιο αυτό, μπορείτε να φτιάξετε μία προσωπική κάρτα που κάθε παιδί θα κρατάει και θα του δίνει τη δυνατότητα να ανέβει στο βήμα και να πάρει το λόγο. Μόλις ολοκληρώσει ο,τι θέλει να πει, θα παραδίδει την κάρτα στον συντονιστή (εκπαιδευτικός) που σημαίνει ότι κάθε παιδί μπορεί να μιλήσει μία μόνο φορά και επομένως θα μάθει να συγκεντρώνει τις σκέψεις του. Αυτό δεν αναιρεί τον διάλογο στην πρόταση/θέση κάποιου παιδιού που μπορεί να διεξάγεται κανονικά μετά την ομιλία από βήματος κάθε παιδιού.
Βαθμός δυσκολίας 7.
13. Virtual Reality Center
Αυτό μου ήρθε κατακέφαλα όταν βρήκα προσφορά από 40 ευρώ κάπου 16 κάτι πολύ ποιοτικά γυαλιά εικονικής πραγματικότητας. Για όποιον δεν έχει υπόψη του, σε εμπρόσθια υποδοχή των γυαλιών αυτών τοποθετείς το smartphone σου και βλέπεις ειδικά vr video εικονικής πραγματικότητας από το youtube (δωρεάν ασφαλώς) που τα παιδιά διασκεδάζουν πάρα πολύ καθώς νιώθουν ότι βρίσκονται μέσα σε βυθό, στο διάστημα ή όπου αλλού τέλος πάντων δείχνει το βίντεο. Πολύ διασκεδαστικό και άκρως διαδραστικό.
Βαθμός δυσκολίας 6.
14. Διδάσκοντας μέσω Ιστοριών/Αξιοποιώντας το Storyboard
Μπορείς να διδάξεις και να περάσεις οποιαδήποτε γνώση αν τη βάλεις μέσα σε μια ενδιαφέρουσα ιστορία, πρωτοπρόσωπη ή όχι, αν μιλήσεις για το 1940 σα να ήταν παρών ο παππούς σου και να στα είπε ή να στα άφησε σε βιβλίο. Τα βιβλία αλλά και η αφήγηση ιστοριών από μνήμης είναι εξαίρετοι τρόποι μετάδοσης γνώσης. Όμως, η απουσία εικόνας στις αφηγήσεις χρειάζονται έναν εξαιρετικά ταλαντούχο αφηγητή για να κρατήσει το κοινό του όρθιο.
Σε αυτό το σημείο η χρήση του Storyboard δεν υπόσχεται να μας μετατρέψει αυτοστιγμεί σε δασκαλάρες και αφηγητές πρώτης γραμμής, αλλά οπωσδήποτε θα δώσει αμεσότητα, παραστατικότητα και ανατροφοδότηση στην ιστορία μας για το απαιτητικό κοινό των παιδιών. Κάθε “μάθημα” καθίσταται απείρως πιο ενδιαφέρον όταν το εισάγουμε σε μια ιστορία. Πολλές φορές μιλώ στα παιδιά μου για όσα έκανα εγώ όταν ήμουν μικρός, για τις αδυναμίες μου, προκειμένου να τα αποφορτίσω και να μην τα γκρεμίζω με το άγχος του λάθους. “Αφού έκανε λάθος και ο δάσκαλος, τότε εντάξει, δε θα με καταπιεί το σύμπαν αν κάνω κι εγώ ένα”. Καθώς μιλώ, πίσω μου, στην τηλεόραση, μια φωτογραφία μου απ’ όταν ήμουν έξι ετών προσδίδει ή όχι αμεσότητα αλλά και πειθώ στην ιστορία μου; Τι λέτε;
Βαθμός δυσκολίας 4.
15. Παγκάκι σε βαρέθηκα
Τα παιδιά έχουν ανάγκη συχνής κίνησης και μικρών εκπλήξεων που διασπούν τη ρουτίνα. “Τι θα λέγατε αν δοκιμάζαμε σήμερα να καθίσουμε κάτω, ανάποδα, ξαπλωτοί, με τα πόδια πάνω;”
Οι εναλλακτικοί τρόποι καθίσματος αρέσουν στα παιδιά και περιορίζουν τις ανήσυχες φυσιογνωμίες καθώς εντάσσουν την κίνηση και την εναλλαγή στη… “νομιμότητα”. Κανόνας: έχουμε δικαίωμα να αλλάξουμε 1-2 φορές τη στάση μας ή να παραμείνουμε όλοι στην ίδια στάση π.χ. ανάποδα για 10 λεπτά.
Η πολυβραβευμένη συγγραφέας βιβλίων για παιδιά και νέους Catherine Thimmesh το είχε πει έξοχα: “Τίποτα δεν μας οδηγεί ευκολότερα σε αυτό το σημείο με τα παιδιά, από τη φυσική-σωματική κίνηση, τη φυσική επανατοποθέτηση. Γιατί, γιατί οι μαθητές πρέπει να κάθονται σε ένα θρανίο όλη μέρα; Αφήστε τους να επιλέξουν να καθίσουν κάτω από το θρανίο ή από πάνω του ή να κρέμονται ανάποδα από τη καρέκλα τους. Ίσως να προτιμούν να στέκονται όρθιοι. Να είστε ανοιχτοί σε νέες πιθανότητες”. Δείτε εδώ όλη την εξαιρετική ομιλία της μεταφρασμένη από το ELNIPLEX.
Εφεδρικές ιδέες τα μαξιλάρια και πιο κοστοβόρες ιδέες οι φουσκωτές καρέκλες, τα πουφ και οι ελβετικές μπάλες γυμναστικής για πιλάτες (το τελευταίο το έπραξε το δημοτικό σχολείο Φουρφουρά). Βαθμός δυσκολίας 5.
16. Όταν όλα μπορούν να γίνουν κάτι άλλο
Η Thimmesh μας είχε χαρίσει ακόμα μία έξοχη ιδέα. Να τη: “Αντικείμενο, τι θα μπορούσε να είναι; Η σύλληψη της ιδέας είναι απλή. Επιλέξτε ένα 3d αντικείμενο και ρωτήστε: «Τι άλλο θα μπορούσε να είναι; Σε τι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί; Σε τι θα μπορούσε να μεταμορφωθεί;» Ένα παπούτσι του τένις θα μπορούσε να γίνει γλάστρα, μια πίπα καπνίσματος να γίνει γυάλα ψαριών, η έδρα του δασκάλου θα μπορούσε να αναποδογυρίσει και να μεταμορφωθεί σε βάρκα.
Θα προσπαθήσουμε το εξής: αντικείμενα και αφηρημένα παιδικά σχέδια ισοδυναμούν με κάτι καινούριο. Πάρτε ένα μικρό τρισδιάστατο αντικείμενο και συνδυάστε το με ένα δυσδιάστατο παιδικό σχέδιο. Αν έχετε καλλιτεχνική κλίση τόσο πιο επεξεργασμένη θα είναι η δημιουργία σας. Για τους μη καλλιτέχνες, σαν κι εμένα, οι δημιουργίες μου είναι πραγματικά απλές. Ωμά μακαρόνια μπορούν να αποκτήσουν νέα μορφή σπάζοντάς τα σε μικρά κομμάτια και τοποθετώντας τα έτσι ώστε να σχηματίζουν ιπτάμενα τραπέζια. Ζωντανέψτε με κίνηση και λόγο το νέο αντικείμενο.”
Ας μην αφήνουμε λοιπόν τα πράγματα να είναι μόνο ένα πράγμα.
17. Αλλαγή ρόλων: γίνε δάσκαλος για ένα 20λεπτο
Στο βιβλίο του Μάκη Τσίτα “Αχ αυτοί οι γονείς“, ο Μάρκος, το παιδί της οικογένειας, αλλάζει ρόλο με τους γονείς του και γίνεται αυτός… γονιός. Η Μαίρη Μπιρμπίλη που το εφαρμόζει συχνά στην τάξη της διαβεβαιώνει ότι το “Γίνε δάσκαλος για ένα 20λεπτο” είναι μια καταπληκτική δραστηριότητα ενσυναίσθησης, καθώς τα παιδιά αντιλαμβάνονται γρήγορα και αποτελεσματικά τις δυσκολίες του να είναι κανείς δάσκαλος, ενώ είναι ιδιαιτέρως διδακτικό για τα “ανήσυχα” παιδιά που βλέπουν τι κάνουν οι ίδιοι από… πάνω. Δοκιμάστε το. Βαθμός δυσκολίας 2.
18. Δεξιότητες αυτοπροστασίας
Δεν πρόκειται ακριβώς για καινοτομία. Πρόκειται για ανάγκη και έτσι όπως εξελίσσονται οι σύγχρονες κοινωνίες που αδυνατούν να προστατεύσουν πολλές φορές αποτελεσματικά τους πολίτες τους από τον κίνδυνο, είναι απόλυτη αναγκαιότητα. Ένα παιδί που γνωρίζει να προστατεύει τον εαυτό του και τους γύρω του από φωτιά, σεισμό, πλημμύρα, ρεύμα, ένα παιδί που γνωρίζει βασικούς κανόνες συμπεριφοράς σε κίνδυνους όπως η απώλεια του γονιού σε δημόσιο χώρο, η παραλαβή από άγνωστο άτομο, η βοήθεια σε συνάνθρωπο που κινδυνεύει, είναι ένας δυναμίτης ασφάλειας, ένας μικρός διασώστης του εαυτού του και ίσως και κάποιων ακόμα. Επιβάλλεται στα σχολεία να συγκρουστούμε με την αδιαφορία και την άγνοια, να ανάψουμε τη σπίθα της γνώσης και της αυτοπροστασίας. Σε αυτό το πλαίσιο, ναι… είναι μια καινοτομία το χτίσιμο από το νηπιαγωγείο κιόλας ενός υπεύθυνου και αυτοπροστατευόμενου μικρού πολίτη. Δείτε ενδεικτικά εδώ το Δίχτυ Ασφαλείας του παιδιού και εδώ τον μυστικό κωδικό ασφαλείας.
19. Το… στικάκι μου σχολείο
Μια φορά την εβδομάδα (ή και πιο συχνά/αραιότερα αν το συμφωνήσετε), τα παιδιά της τάξης μπορούν να φέρνουν κάθε πρωί το usb τους με τα αγαπημένα τους τραγούδια ή ταινίες για την ώρα του σινεμά. Σχεδόν όλα τα σύγχρονα κασετόφωνα έχουν αναπαραγωγή usb, ενώ υπάρχουν και φορητά μίνι κασετόφωνα (με 15 ευρώ) που αναπαράγουν τα τραγούδια από το usb σας (και ασφαλώς σε όλους τους υπολογιστές. Η είσοδος της τεχνολογίας στις τάξεις με πολλαπλούς τρόπους είναι θέμα χρόνου να θεσμοθετηθεί και επίσημα. Ένα ζευγάρι ακουστικά θα σας γλιτώσει από τους μερακλήδες που θα βάλουν τέρμα το volume ενώ είναι και πολύ ωραία εικόνα να βλέπεις ένα παιδί να χαλαρώνει με ακουστικά και μουσική. Το δοκιμάσαμε και περπατάει υπέροχα.
20. Να καινοτομείς διαρκώς
Χειρότερος σύμβουλος από το “αυτό κάνουν οι περισσότεροι/-ες δεν υπάρχει. Να τολμάς να καινοτομείς, να αναζητάς το καινούριο, το ουσιαστικό, εκείνο που προσφέρει στα παιδιά, όχι εκείνο που διαφημίζει εσένα στην κοινότητα. Γιατί οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε ότι ο στόχος του κάθε εκπαιδευτικού είναι το άνοιγμα δρόμων για ευτυχισμένους, αυτάρκεις, υπεύθυνους ανθρώπους. Να μη φοβάσαι το καινούριο, να μη φοβάσαι να τσαλακωθείς μπροστά στα παιδιά σου, να αυτοταπεινωθείς, να αυτο-τρολαριστείς, να γίνεις ένα μαζί τους, να τραγουδάς, να αποστασιοποιείσαι όταν πρέπει και να… τρως πολλά μήλα όπως μας έμαθε ο Αζούλ Τέρρονεζ.
Καλή αντάμωση στο μέλλον!
