Οι φίλοι την αποκαλούν Κάθι. Από παλιά. Ίσως από τότε που είχε τον πατέρα της δάσκαλο στο Ιρλανδικό δημοτικό σχολείο. Ή από τότε που αποφοίτησε από το National College of Art and Design το 2012. Σίγουρα όμως προτού αρχίσει να κάνει αίσθηση στο χώρο των βιβλίων γνώσεων με αλλεπάλληλα επιτυχημένα πρότζεκτ, πρώτα για ξεχωριστές γυναίκες, την Ιρλανδία και την ιστορία της και πλέον με την ξεχωριστή, πολυμεταφρασμένη σειρά βιβλίων για αρχαίους πολιτισμούς Περιπλάνηση στην Ιστορία (Find Tom in Time), από την οποία οι εκδόσεις Διόπτρα έχουν ήδη φέρει στα ελληνικά την αρχαία Αίγυπτο και Ρώμη και ετοιμάζουν την Κίνα αλλά και την υπό δημιουργία… αρχαία Ελλάδα!
Η εικονογράφος Fatti Burke μίλησε για τα βιβλία της, τους αρχαίους πολιτισμούς, τον τρόπο που εικονογραφεί, τις προκλήσεις τέτοιων βιβλίων σήμερα, τον covid-19 και το «pop-Burke-art» που της κολλήσαμε!
Η Fatti Burke είναι στο #ELNIPLEX σε μια πολύ ενδιαφέρουσα #συνέντευξη για βιβλιόφιλους, λάτρεις των βιβλίων γνώσεων και εικονογράφους!
Πώς αισθανθήκατε όταν είδατε πρώτη φορά ένα βιβλίο σας να μεταφράζεται σε κάποια άλλη γλώσσα από τη δική σας;
Ήμουν έκπληκτη και πραγματικά ενθουσιασμένη. Μέχρι εκείνο τη στιγμή τα περισσότερα βιβλία μου κυκλοφορούσαν μόνο στην Ιρλανδία ή στο Ηνωμένο Βασίλειο στα αγγλικά, και έτσι η προοπτική ότι η δουλειά μου θα μπορούσε να διαβαστεί από παιδιά σε τόσα πολλά μέρη του κόσμου πραγματικά γέμισε την καρδιά μου.
Μετά από μερικούς Ιρλανδούς ήρωες και μια όμορφη τριλογία (Irelandopedia, Historopedia, Foclóiropedia), κυκλοφόρησε η σειρά βιβλίων «Περιπλάνηση στην Ιστορία» (Find Tom in Time), η οποία έχει μεταφραστεί σε αρκετές γλώσσες. Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με αυτούς τους μεγάλους αρχαίους πολιτισμούς;
Σίγουρα υπήρχε ένας σύνδεσμος μεταξύ της πρώτης μου τριλογίας και των επακόλουθων βιβλίων Find Tom, καθώς προήλθε από την επιθυμία μου να διδάξω στα παιδιά τους διαφορετικούς πολιτισμούς.
Στα πρώτα μου βιβλία ο στόχος ήταν να κάνω τα παιδιά της Ιρλανδίας να ενθουσιαστούν για τον πλούσιο πολιτισμό, την ιστορία και τη γλώσσα τους – να τα κάνουμε περήφανα για τις ρίζες τους και τη μοναδική κληρονομιά τους.
Η μεταφορά αυτού του ενθουσιασμού σε τόσο πλούσιους αρχαίους πολιτισμούς όπως η Αίγυπτος, η Ρώμη και η Κίνα ήταν ενστικτώδης επειδή πιστεύω ότι η ενθάρρυνση των παιδιών να αναπτύξουν ενδιαφέρον για την ιστορία – τοπική ή άλλη – είναι ένα δώρο που θα μείνει μαζί τους για όλη τους τη ζωή
Η εικονογράφησή σας φανερώνει μελέτη του Αιγυπτιακού πολιτισμού στις λεπτομέρειές του. Πόσο κοπιαστικό, χρονοβόρο και συναρπαστικό ήταν όλο αυτό μέχρι να γεννηθεί το βιβλίο που βλέπουμε εμείς;
Η ομάδα του εκδοτικού Nosy Crow και οι επιμελητές του Βρετανικού Μουσείου μου έδωσαν πραγματικά πλούσιο φωτογραφικό υλικό και κείμενο από το ξεκίνημα, οπότε μου δόθηκε πολλή και αναλυτική έρευνα, η οποία μου έδωσε χώρο για να ερμηνεύσω τις τοποθεσίες, τους ανθρώπους και τα αντικείμενα με το δικό μου στυλ χωρίς να χρειάζεται να αφιερώσω πολύ χρόνο αναζητώντας ακριβείς εικόνες.
Προσωπικά δεν βρίσκω ποτέ μια τέτοια έρευνα κουραστική – τις μισές φορές είναι το πιο διασκεδαστικό κομμάτι της δουλειάς για μένα.
Ερευνώ πολύ προτού σχεδιάσω τα πράγματα. Είναι πάντα συναρπαστικό για μένα να μαθαίνω νέα γεγονότα, για παράδειγμα να ψάχνω τι είδους φρούτα και τρόφιμα θα υπήρχαν σε ένα συμπόσιο ή τι είδους χτενίσματα θα είχαν οι άνθρωποι. Απολαμβάνω αυτές τις λεπτομέρειες.
Δεύτερο βιβλίο και πιο καινούριο στην Ελλάδα, η αρχαία Ρώμη. Οι δικοί μας γείτονες, οι Ρωμαίοι, τι σας πρόσφεραν ως υλικό και τρύπωσαν με τους επτά λόφους τους στο βιβλίο σας;
Με γοήτευε τόσο η αρχαία Αίγυπτος όσο και η Ρώμη ως παιδί στην ηλικία των 12- θυμάμαι να φτιάχνω μια Ρωμαϊκή Βίλα για ένα σχολικό πρόγραμμα και διασκέδαζα καθώς φανταζόμουν πώς θα ήταν η ζωή εκεί. Προέρχομαι από την Ιρλανδία, και όντας πολύ εξοικειωμένη με τη δική μου ιστορία, μου άρεσε να φαντάζομαι πώς αυτοί οι άλλοι πολιτισμοί εξελίχθηκαν εντελώς ξεχωριστά, και τόσο διαφορετικά, ταυτόχρονα με τους δικούς μου προγόνους. Η ρωμαϊκή ζωή φαίνεται τόσο διαφορετική, τόσο μεγάλη και δραματική. Τα έργα τέχνης, η αρχιτεκτονική και τα έθιμα τους, μου μιλούν με ρομαντικό τρόπο και επηρέασαν πολύ, ολόκληρο τον κόσμο, ακόμη και χώρες όπως η δική μου που δεν ήταν κοντά στην αυτοκρατορία.
Είχατε τον ίδιο ενθουσιασμό με το πρώτο βιβλίο της σειράς; Αλλάξατε τα πράγματα σε σύγκριση με το πρώτο βιβλίο;
Προσπάθησα να μην αλλάξω πάρα πολύ από βιβλίο σε βιβλίο, καθώς αποτελούν μέρος μιας σειράς. Οι ίδιες πτυχές της καθημερινής ζωής αναφέρονται σε όλα τα βιβλία – τόποι λατρείας και εορτασμού, οικιακή ζωή πλουσίων και φτωχών, γεωργία και αθλητισμός. Νομίζω ότι δείχνοντας τις ομοιότητες καθώς και τις διαφορές μεταξύ όλων αυτών των πολιτισμών τα παιδιά μπορούν να βάλουν τον εαυτό τους στο χρόνο πιο εύκολα. Πιθανότατα πηγαίνουν στην αγορά με τους γονείς τους, όπως η αγορά στην αρχαία Αίγυπτο, πηγαίνουν να παρακολουθήσουν κάποιο άθλημα, σε αντίθεση με τους θεατές στο Κολοσσαίο στην αρχαία Ρώμη, επισκέπτονται γιατρούς που μοιάζουν με τους φαρμακοποιούς ή τους βελονιστές στη δυναστεία Ming της Κίνας. Αυτό είναι το κοινό νήμα ανάμεσα σε όλα τα βιβλία που νομίζω, όσο μακριά κι αν είναι, είναι αρκετά παρόμοια με αυτούς τους ανθρώπους στην αρχαία εποχή.
Μετά τη Ρώμη, την Αίγυπτο και την Κίνα – που όπως διάβασα, θα κυκλοφορήσει τον Σεπτέμβριο, θα υπάρχει τόμος και για την αρχαία Ελλάδα; Ή προηγούνται οι Ινδιάνοι;
Η Αρχαία Ελλάδα είναι, πράγματι, το επόμενο που θα κυκλοφορήσει και περνάω πολύ καλά δουλεύοντας πάνω σε αυτήν, καθώς μιλάμε. Είναι μια άλλη συναρπαστική και πλούσια ιστορία που απλά ξέρω ότι τα παιδιά σε όλο τον κόσμο θα λατρέψουν να βυθιστούν σε αυτή.
Ποιες δυσκολίες έχει η παραγωγή ενός τέτοιου βιβλίου γνώσεων;
Νομίζω ότι η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η διατήρηση των αναφορών με ακρίβεια και σεβασμό, ενώ ταυτόχρονα να εξακολουθούν να είναι παιχνιδιάρικες και λίγο ανόητες. Δεν θέλω οι σκηνές να είναι εντυπωσιακές ή σκοτεινές – δεν πρέπει να αισθάνονται ενόχληση ή φόβο, και υπάρχει ένας τόνος που σκοπεύω να κρατήσω σε όλα τα βιβλία.
Η ακρίβεια των ανθρώπων, των τόπων και των αντικειμένων είναι πολύ σημαντική, αλλά αυτό πρέπει να εξισορροπηθεί με το χρώμα, τη διασκέδαση και με λίγο χιούμορ.
Έχουν κυκλοφορήσει ανά τον κόσμο πολλά βιβλία γνώσεων για παιδιά για αρχαίους πολιτισμούς. Πώς προσπαθήσατε να διαφοροποιήσετε το δικό σας έργο;
Νομίζω, όπως ανέφερα παραπάνω, ότι το να εστιάσω στην καθημερινή ζωή του μέσου ατόμου σε αυτούς τους πολιτισμούς είναι αυτό που κάνει αυτά τα βιβλία να ξεχωρίζουν. Αντί να επικεντρώνονται στους Θεούς της αρχαίας Αιγύπτου, να δείχνουν πώς ήταν ένα σχολείο και να δίνουν στα παιδιά την ευκαιρία να ενταχθούν σε αυτές τις σκηνές και να χρησιμοποιήσουν τη φαντασία τους ενώ μαθαίνουν.
Η εικονογράφησή σας μου δίνει την αίσθηση μιας «pop-Burke-art», μιας ιδιαίτερης, προσωπικής παραλλαγής της pop art. Έχετε εντοπίσει τις επιρροές σας ως καλλιτέχνης;
Μου αρέσει το «Pop-Burke-art!», Ίσως χρειαστεί να κλέψω αυτήν τη φράση.
Οι επιρροές μου είναι αρκετά ποικίλες, αλλά πάντα νιώθω τον εαυτό μου προσκολλημένο στα φωτεινά χρώματα και απλά σχήματα. Είμαι μεγάλη θαυμάστρια της νοσταλγίας και περιβάλλω τον εαυτό μου με πράγματα που μου θυμίζουν το παρελθόν, όπως παλιές διαφημίσεις από τη δεκαετία του ’60, εκλεκτής ποιότητας λουλουδάτα πετσετάκια τσαγιού, θρησκευτική εικονογραφία και παιχνίδια παιδιών. Το έργο των Julian Opie και David Shrigley – οι σκούρες γραμμές και τα έντονα χρώματα είναι το αγαπημένο μου. Εμπνέομαι επίσης από κινούμενα σχέδια όπως τα βιβλία Garfield, The Simpsons και Mr. Men. Μου αρέσει να συμπεριλαμβάνω πολύ χιούμορ σε διαφορετικές πτυχές της δουλειάς μου και νομίζω ότι προήλθε από την ανάγνωση και την παρακολούθηση αυτών των πραγμάτων.
Θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας τον τρόπο που εργάζεστε; Ποια διαδικασία ακολουθείτε; Ποια είναι τα υλικά σας;
Κάνω τα πάντα ψηφιακά στις μέρες μας, εκτός από τα γρήγορα τραχιά σκίτσα σε χαρτί όταν πρέπει να βγάλω μια ιδέα στα γρήγορα.
Με τα βιβλία Find Tom in Time, μόλις εγκριθεί η αρχική διάταξη του σκίτσου από την ομάδα, εργάζομαι στο photoshop για το φόντο. Χρησιμοποιώ ένα tablet Wacom και μια σειρά από πινέλα gouache-style (σε στιλ γκουάς) για να «ζωγραφίσω» το σκηνικό και το σκίτσο για το που θα πάνε όλοι οι άνθρωποι και τα πράγματα. Στη συνέχεια ζωγραφίζω τα άτομα στο iPad μου στο Procreate, καθώς με αυτόν τον τρόπο μπορώ να βάλω λεπτομέρειες με ένα στυλό και να ζωγραφίσω όλα τα πράγματα που πρέπει να εντοπίσω σε μια σελίδα σε επίπεδα.
Συνήθως ζωγραφίζω όλα τα κεφάλια πρώτα και μετά πηγαίνω πίσω για να προσθέσω τα σώματα και τα ρούχα και κάνω κάθε άτομο ξεχωριστά, θεωρώ ότι περνάω πολύ χρόνο για να σκεφτώ μικρά «παρασκήνια» (backstories) για κάθε χαρακτήρα. Κάτι το οποίο είναι διασκεδαστικό – αλλά χρονοβόρο.
Έχετε μια μεγάλη αγάπη για τα non fiction βιβλία. Σας την κληροδότησε κάποιος; Γεννήθηκε μέσα σας; Είδατε κάποιο εκδοτικό κενό;
Είναι κάτι που συνέβη απλά, χωρίς προγραμματισμό. Το πρώτο μου βιβλίο ήταν μη μυθοπλασίας και από τότε, τα μόνα βιβλία στα οποία μου ζητήθηκε να δουλέψω ανήκουν στην ίδια κατηγορία. Προέρχομαι από μια οικογένεια δασκάλων και έτσι νομίζω ότι το να αντιμετωπίζω την κάθε μέρα ως σχολική μέρα έρχεται φυσικά σε μένα.
Η εμπειρία μου στη μελέτη της γραφιστικής με δίδαξε πώς να επικοινωνώ μόνο μέσω οπτικών μηνυμάτων και εικόνων και έτσι αυτό είναι πολύ βολικό όταν προσπαθώ να διδάξω στα παιδιά γεγονότα και έννοιες – πολλά παιδιά βρίσκουν ευκολότερο να λαμβάνουν πληροφορίες οπτικά και νομίζω ότι μπορώ να συσχετίσω πολλά σε αυτό.
Η λογοτεχνία σας ενδιαφέρει; Έχει σκεφθεί να κάνετε κάποιο picture book;
Ναι, μου αρέσει η λογοτεχνία! Νομίζω ότι αν δεν έκανα αυτό που κάνω τώρα θα ήμουν συγγραφέας, είναι πραγματικά η μεγαλύτερη αγάπη μου. Μου αρέσει να γράφω ποίηση και να λέω ιστορίες, και έτσι τα εικονογραφημένα βιβλία είναι σίγουρα κάτι με το οποίο βλέπω τον εαυτό μου να ασχολείται αν μου δοθεί η ευκαιρία.
Πώς είναι να συνεργάζεται κανείς με τον πατέρα του;
Είναι ένα όνειρο. Όλα τα βιβλία στα οποία συνεργαστήκαμε, ήταν ευχαρίστηση, καθώς παίρνει τόση χαρά από το να διδάσκει παιδιά και το να τους ανάβει φωτιές για την τοπική ιστορία ειδικά, η οποία είναι ένα από τα μεγαλύτερα πάθη του. Ήταν ο δάσκαλός μου στο δημοτικό σχολείο (από την ηλικία των 5-12 ετών) και τον θεωρώ ως δάσκαλό μου μέχρι σήμερα. Αλλά ήταν τόσο διασκεδαστικό να δουλεύω μαζί του, ως συνεργάτες και νομίζω ότι η παιδική μου φαντασία και η πλούσια γνώση του δημιουργούν μια υπέροχη ομάδα!
Θα ήθελα να κλείσω με τον Covid-19. Πόσο σας δυσκόλεψε ή σας τρόμαξε όλο αυτό; Ποιες ευκαιρίες σας έδωσε; Και κυρίως, τι σκέφτεστε για όλο αυτό που έζησε και ζει η ανθρωπότητα;
Ήταν αρκετά δύσκολο για μένα, επειδή ήμουν πολύ απομονωμένη τους τελευταίους μήνες. Μετακόμισα στην πατρίδα μου αφού έζησα στο εξωτερικό για λίγα χρόνια (Ολλανδία και Πορτογαλία). Είχα ανάγκη να είμαι σπίτι και το να ζω μόνη μου εδώ, μου έδωσε μεγάλες ευκαιρίες να σκεφτώ τι θέλω στη ζωή και πάνω σε τι πρέπει να δουλέψω, όπως είμαι σίγουρη ότι συνέβη σε όλους σε όλο τον κόσμο. Είμαι τυχερή που το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς μου δεν επηρεάστηκε από την κατάσταση, καθώς μπορώ εύκολα να δουλέψω από το σπίτι, αλλά ήταν πολύ δύσκολο να βρω κίνητρο να το κάνω με τόσο πολλά στο μυαλό μου και με το να είμαι μακριά από τους φίλους μου και τους φυσιολογικούς περισπασμούς. Ωστόσο, η υποχώρηση από τη ζωή «όπως την ξέραμε», δίνει στον κόσμο τις απαραίτητες ευκαιρίες να προβληματιστούν και να αναπτυχθούν. Μπορούμε όλοι να δούμε σε ποια πράγματα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα (αγάπη, συμπόνια, μάθηση και υποστήριξη) και ποια πρέπει να αφήσουμε στο παρελθόν (απληστία, μίσος, άγνοια). Νομίζω ότι μας δόθηκε η ευκαιρία να επαναφέρουμε τον κόσμο μας και ελπίζω ότι η ανθρωπότητα θα είναι πιο υγιής και πιο θετική μόλις το ξεπεράσουμε.
Περιπλάνηση στην ιστορία– Fatti Burke
Αρχαία Αίγπυτος (αγόρασέ το με -10% εδώ)
Αρχαία Ρώμη (αγόρασέ το με -10% εδώ)
Έρχονται: Κίνα, Ελλάδα
Εκδόσεις Διόπτρα
https://www.elniplex.com/%ce%b1%cf%81%cf%87%ce%b1%ce%af%ce%b1-%ce%b1%ce%af%ce%b3%cf%85%cf%80%cf%84%ce%bf%cf%82-%cf%80%ce%b5%cf%81%ce%b9%cf%80%ce%bb%ce%ac%ce%bd%ce%b7%cf%83%ce%b7-%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%81%ce%af%ce%b1-%cf%84%ce%b7%cf%82-%cf%86%ce%ac%cf%84%cf%84%ce%b9-%ce%bc%cf%80%ce%b5%cf%81%ce%ba/
