Τα παιδιά έχουν συχνά απορίες και η δασκάλα πρέπει να έχει απάντηση για όλα!
Ένα παιδί με ρώτησε “Κυρία τι σημαίνει τσολιάς;” Να κάτι που δεν αναρωτήθηκα ποτέ σαν παιδί. Ψάξαμε όμως και βρήκαμε πληροφορίες για την προέλευση της λέξης. Όμως οι ερωτήσεις δεν σταμάτησαν και ξεκίνησε μια έρευνα και για άλλες λέξεις όπως: φέσι,φουστανέλα, φερμέλη, τσαρούχια, γιαταγάνι, καριοφίλι και ανακαλύψαμε και σημαντικές πληροφορίες, που θα σας αποκαλύψουμε για να μην έχετε περισσότερες απορίες! Γνωρίζετε ποια είναι τα μέρη που απαρτίζουν τη στολή και πως κατασκευάζεται;
Τσολιάς μια λέξη που ψάξαμε με τα παιδιά και ανακαλύψαμε ότι προέρχεται από το τουρκικό çul (αραβικό cull) και σημαίνει το “κουρέλι”, “το τσόλι”, “το παλιό ρούχο”. Σύμφωνα με το Μπαμπινιώτη: “ η λέξη είχε αποδοθεί μειωτικά στους κλέφτες και τους αρματολούς, από τους Τούρκους, επειδή η φουστανέλα ήταν ραμμένη από πολλά μικρά κομμάτια ύφασμα.
Αυτή η ονομασία λοιπόν που δεν ήταν διόλου τιμητική για τον τσολιά, έπρεπε ν’ αντικατασταθεί, όπως κι έγινε το 1868 από την ομηρική λέξη ” Εύζωνας” που προσδιορίζει τον ελαφρά οπλισμένο στρατιώτη. Την ίδια χρονιά ιδρύθηκε η προεδρική φρουρά και τα πρώτα τάγματα των “Ευζώνων”με την παραδοσιακή στολή. Σήμερα μόνο οι άνδρες της Προεδρικής Φρουράς, φέρουν με περηφάνια την ίδια στολή.
Φέσι μια λέξη που δεν είναι Τουρκικής προέλευσης. Η πρέλευση του είναι από την πόλη Φες ή Φεζ (αραβ. فاس Fās, γαλλ. Fès) του Μαρόκου. Μέχρι το 19ο αιώνα, η πόλη Φες ήταν η μοναδική πηγή για τα παραδοσιακά κόκκινα καπέλα.
Φάριο (ή φάρεο). Είναι το καπέλο του εύζωνα από κόκκινη τσόχα, που στο κέντρο του μετώπου φέρει το ελληνικό εθνόσημο. Η μακριά μαύρη φούντα, από μετάξι αποτελεί χαρακτηριστικό κομμάτι του. Το σχήμα της θεωρείται πως συμβολίζει το δάκρυ του Χριστού στη Σταύρωση.
Αλήθεια γνωρίζετε ότι τα τσαρούχια ζυγίζουν 3 κιλά και έχουν στη σόλα 60 καρφιά και ένα πέταλο;
Η μαύρη φούντα είναι από μετάξι, ενώ λέγεται ότι παλιά έκρυβαν εκεί κοφτερά αντικείμενα για ν’ αντιμετωπίσουν τον εχθρό σε μια σύγκρουση.
Το πουκάμισο είναι λευκού χρώματος και έχει μεγάλο άνοιγμα μανικιών. Το λευκό είναι το κυρίαρχο χρώμα σε ολόκληρη την ευζωνική στολή και θεωρείται πως συμβολίζει την αγνότητα των εθνικών αγώνων.
Η φέρμελη είναι το γιλέκο του εύζωνα με λευκά και επίχρυσα νήματα, με τα οποία απεικονίζονται σχέδια λαογραφικής σημασίας. Ένα από αυτά αποτελούν τα αρχικά Χ και Ο, τα οποία θεωρείται ότι αντιστοιχούν στις λέξεις χριστιανός και ορθόδοξος.Η κατασκευή του χρειάζεται τουλάχιστον 60 μέρες και κοστίζει 7.000 ευρώ.
Η φουστανέλα έχει 400 πτυχές, όσα και τα χρόνια της τουρκικής σκλαβιάς, οι οποίες δεν σιδερώνονται, αλλά γίνονται από τους ίδιους τους εύζωνες με «πάτημα και χέρι».
Οι κάλτσες είναι λευκές και κατασκευασμένες από μαλλί και κάθε εύζωνας φέρει από δύο κάλτσες σε κάθε πόδι. Οι κάλτσες στηρίζονται στη μέση του εύζωνα, κάτω από τη φουστανέλα, με τη βοήθεια μιας δερμάτινης ζώνης που ονομάζεται ανάσπαστος.
Οι καλτσοδέτες. είναι κατασκευασμένες από μετάξι και έχουν μαύρο χρώμα.
Tσαρούχια είναι και αυτή μια λέξη τουρκικής προέλευσης ( çaruk) και σημαίνει το σανδάλι με την πέτσινη σόλα. Στην πραγματικότητα το τούρκικο “Charoq” ήταν σανδάλι με δερμάτινη σόλα και μακριά λουριά , τα οποία δένονταν στο πόδι μέχρι το γόνατο.
Γιαταγάνι ήταν το πλατύ και κυρτό σπαθί των Οθωμανών, στην κυριολεξία σημαίνει: «αυτό που σε ξαπλώνει, ή σε κοιμίζει».
Καριοφίλι, μια λέξη μάλλον, Ιταλική. Στις αρχές του 1800 τα φημισμένα όπλα της Ιταλικής εταιρείας “Carlo e Figli” (: Κάρλο και υιοί) στάθηκαν αφορμή για να επικρατήσει η ονομασία “καριοφίλι” . Αυτό το “Κάρλο ε φίλιοι”, οι Έλληνες το πρόφεραν ως καριοφίλι και έτσι και έμεινε στο ελληνικό λεξιλόγιο. Το καριοφίλι υμνήθηκε από το Δημοτικό τραγούδι.
Η έρευνα μας στάθηκε αφορμή για πολλές δραστηριότητες και κατασκευές.
Μια ιδέα που σας προτείνουμε είναι η κατασκευή της στολής του τσολιά με απλά υλικά όπως: χαρτομάντιλα, κομμάτια από κάνσον και γκοφρέ. Τα κορίτσια θέλησαν να φτιάξουν
Σας παρουσιάζουμε βήμα-βήμα την κατασκευή. Καλή επιτυχία!
