Η Μαρία Ρουσάκη γεννήθηκε το 1974 στη Νέα Υόρκη των Η.Π.Α. ενώ κατάγεται από την Αλαγονία της Μεσσηνίας. Η συγγραφή βιβλίων ξεκίνησε από αγάπη κι αργότερα έγινε ανάγκη, όπως μας εξομολογείται η ίδια. Κάπως έτσι, πριν 13 χρόνια γράφει το πρώτο της βιβλίο που είδαμε στα ράφια. Ήταν “Η Μέλπω η μοναδική” και στάθηκε μοναδική και για τη συγγραφική της πορεία. Η “Μέλπω” βραβεύτηκε το 2002 με το βραβείο “Πηνελόπη Μαξίμου” από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου ενώ στη συνέχεια μεταφράστηκε στα αγγλικά και τα Κινέζικα και κυκλοφόρησε σε Η.Π.Α. (με τον τίτλο “Unique Monique”), Καναδά, Κορέα και Ταϊβάν. Το 2003 τιμήθηκε στις Η.Π.Α. με το βραβείο “Oppenheim Toy Portfolio Gold Book Award. Αλλά και όταν δεν βραβεύτηκε, βρέθηκε μια ανάσα από τα βραβεία σε κάμποσες περιπτώσεις: “Οι λεμονιές” για το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας 2004, το “Κολυμπώντας στα βαθιά” στη μικρή λίστα των Κρατικών Βραβείων 2006 και το “Μια φλόγα στο σκοτάδι – η συγκλονιστική ιστορία της Έλεν Κέλερ” υποψήφιο για το λογοτεχνικό βραβείο του “Αναγνώστη” το 2013. Η Μαρία Ρουσάκη είναι επίσης περιφερειακή σύμβουλος (Regional Advisor) της SCBWI Greece, του ελληνικού τμήματος της Society of Children’s Book Writers and Illustrators. Ζει στην Αθήνα και είναι μητέρα τριών παιδιών που αποτελούν συχνά πυκνά την έμπνευση και τον τρόπο να προχωρά τα βιβλία της που πλησιάζουν τα σαράντα στα ράφια των βιβλιοπωλείων. Και το ταξίδι συνεχίζεται καθώς σε λίγο καιρό έρχονται τα 2 επόμενα βιβλία της με τίτλο…Ε, όχι…Θα διαβάσετε τη συνέντευξη. Μας τα λέει όλα η Μαρία Ρουσάκη.
Συνέντευξη στον Απόστολο Πάππο
Ένα κορίτσι με καταγωγή από την Καλαμάτα γεννιέται πριν 40 χρόνια στη Νέα Υόρκη. Ελληνίδα του εξωτερικού δηλαδή. Ισχύει αυτό το μάλλον κλισέ ότι οι Έλληνες του εξωτερικού έχουν την Ελλάδα δυο φορές ριζωμένη μέσα τους; Είναι υπερβολή; Ή σε σένα είναι πιο ήπιο το συναίσθημα αυτό;
Ισχύει κατά πολύ αυτό το συναίσθημα διότι ότι φαντάζεται κανείς επί χρόνια ως ιερό, εξιδανικεύεται. Μεγάλωσα με την ιδέα της Ελλάδας (και οτιδήποτε ελληνικό) ως ξεχωριστό μέρος της ψυχής μου ενώ δεν την είχα επισκεφθεί παρά μόνο όταν ήμουν τριών ετών. Επομένως η Ελλάδα και η αίσθηση του τόπου όπου ανήκω είναι βαθιά ριζωμένη μέσα μου, έχοντας μεγαλώσει βεβαίως σε μια χώρα όπου φιλοξενεί και αγκαλιάζει άλλους λαούς. Ακριβώς το ίδιο μάλλον ένιωθαν οι φίλοι και συμμαθητές μου από την Ινδία, την Αιθιοπία, την Ιαπωνία, την Ιταλία, την Ιρλανδία, κτλ.
Πότε αποφασίζεις να έρθεις στην Ελλάδα; Και γιατί;
Οι λόγοι ήταν πολλοί και αρκετά δυσάρεστοι όταν αποφάσισαν οι γονείς μου να επιστρέψουμε οικογενειακώς στην πατρίδα τους. Εγώ ήμουν 11 ετών ενώ ο αδερφός μου 13. Βρισκόμασταν σε δύσκολες ηλικίες για μια τόσο μεγάλη αλλαγή. Η Ελλάδα τότε, το 1985, ήταν πολύ διαφορετική απ’ ότι είναι σήμερα και η προσαρμογή στα διαφορετικά δεδομένα της ζωής ήταν δύσκολη. Όλα όσα έζησα συναισθηματικά εκείνη την εποχή τα καταγράφω στο βιβλίο μου, «Οι Λεμονιές».
Διατηρείς δεσμούς με την Αμερική μέσω των βιβλίων σου τουλάχιστον. Πώς είναι αυτή η χώρα στα μάτια της Μαρίας;
Έχω νιώσει διαφορετική στα μάτια των άλλων. Έχω νιώσει την απέχθεια που έχουν πολλοί Έλληνες για την χώρα όπου γεννήθηκα, ακόμα και σήμερα. Αυτό που έχω να πω είναι ότι η πολιτική μιας χώρας δεν είναι οι άνθρωποι της. Κανείς δεν γνωρίζει έναν λαό αν δεν ζήσει ανάμεσα του. Η Αμερική για μένα είναι οι υπέροχοι άνθρωποι της. Έχουν απίστευτη καλοσύνη και ευγένεια. Έχουν φιλότιμο και σεβασμό για τον συνάνθρωπο τους. Διαθέτουν έξυπνο χιούμορ, αγαπούν τη λογοτεχνία, τη φύση, την οικογένεια και την απλότητα. Όμως πάνω απ’ όλα είναι ανεξίθρησκοι και ανεκτικοί. Δεν τρομάζουν στο διαφορετικό. Σέβονται την ελευθερία σε όλες της τις εκφάνσεις.
Με τη συγγραφή πως αποφασίζεις να ασχοληθείς; Υπάρχει κάποιο κομβικό γεγονός;
Αγαπώ τη γραφή από μικρή όμως αυτή η αγάπη έγινε και ανάγκη. Δεν το είχα καταλάβει ώσπου εργάστηκα ως δημοσιογράφος. Δεν επιθυμούσα να γράφω πλέον ειδήσεις άλλα να λέω τις δικές μου ιστορίες. Θυμήθηκα δασκάλους και καθηγητές οι οποίοι με είχαν ενθαρρύνει να αναπτύξω περισσότερο αυτό το ταλέντο. Τελικά, όλα στη ζωή είναι μια απλή απόφαση. Κι έτσι πάντρεψα την αγάπη μου για τα παιδιά με την αγάπη για τη λογοτεχνία. Γράφοντας όλο και πιο συστηματικά, η συγγραφή έγινε απαραίτητη για μένα. Είναι το οξυγόνο που αναπνέω, είναι η τροφή που προσπαθεί να με χορτάσει. Άλλα φαίνεται πως είμαι αχόρταγη!
Κι εμφανίζεσαι εκδοτικά με μια Μέλπω μοναδική. Μια Μέλπω που βραβεύεται κιόλας από τον Ελληνικό Κύκλο του Παιδικού Βιβλίου…
Στη Μέλπω χρωστάω πολλά. Ειδικά όσα μου έμαθε η ίδια: να κυνηγάω τα όνειρα μου, να μη φοβάμαι το αβέβαιο, να είμαι αυθεντική.
Εμπνέεσαι από τις ζωγραφιές των παιδιών σου, εμπνέεσαι καθώς μαγειρεύεις (συνέντευξη Μικρός Αναγνώστης). Από πού αλλού αντλείς αλήθεια τη θεματολογία των βιβλίων σου; Σε απασχολεί στα βιβλία σου η καθημερινότητα των παιδιών ή σου αρέσουν και ιστορίες χωρίς κάποιο θέμα που θίγει κάποιο σαφές πρόβλημα;
Τα παιδιά μου όντως με εμπνέουν άλλα δεν θα χρησιμοποιούσα ποτέ μια δική τους προσωπική εμπειρία για να γράψω βιβλίο. Θεματολογικά βρίσκω πολλά μέσα από τις συζητήσεις μαζί τους διότι πλέον είναι μεγάλα παιδιά και σ’ αυτό το σπίτι δεν χορταίνουμε να μιλάμε! Όμως η έμπνευση συνήθως με επισκέπτεται στην κουζίνα μιας και περνάω πολλές ώρες εκεί!
Έχεις αδυναμία σε κάποιο βιβλιοπαίδι σου;
Και τα 36 τα αγαπώ το ίδιο!
Στην Ακαδημία Δεινοσαύρων μπορούμε να φοιτήσουμε μαζί με το Μπόμπο ή υπάρχει κάποιος περιορισμός;
Στην Ακαδημία Δεινοσαύρων δεν χρειάζεται να είσαι μεγάλος ή βαρύς, να έχεις χοντρά πόδια ή μεγάλη ουρά. Μονάχα ανοιχτό μυαλό χρειάζεται! Το βιβλίο πραγματεύεται το φόβο της πρώτης μέρας του σχολείου και την ανασφάλεια που έχουν αρκετά παιδιά ότι δεν «ανήκουν» εκεί. Έτσι τουλάχιστον νιώθει ο Μπόμπος, ο μικρός δεινόσαυρος της ιστορίας… ο Μπόμπος επιτέλους γίνεται μαθητής στην Ακαδημία Δεινοσαύρων. Πρέπει να χαρεί! Πρέπει να σηκώσει το κεφάλι του ψηλά και να βρυχηθεί δυνατά! Να βροντήξει την ουρά του στο έδαφος! Να βαδίσει βαριά στη γειτονιά! Ομως ο Μπόμπος νιώθει μικρός αφού η ουρά του ακόμα χωράει μέσα στο υπνοδωμάτιο. Ακόμα δεν έχει σπάσει την καρέκλα της κουζίνας. Αλλωστε, η Aκαδημία Δεινοσαύρων είναι για μεγάλους δεινόσαυρους… Όμως, ο Μπόμπος επιτέλους βρίσκει τη θέση του στο σχολείου ανάμεσα στους υπόλοιπους «μεγάλους» συμμαθητές του!
Όλα σπουδάζονται, το να είσαι γονιός δε σπουδάζεται. Μαρία, πόσο δύσκολο είναι να είσαι μάνα (και τόσες ακόμα ιδιότητες μαζί {σύζυγος, συγγραφέας κτλ}); Φανέρωσέ μας μερικά καλά μυστικά…
Απλούστατα έμαθα την τέχνη του ζογκλέρ!
Επισκέπτεσαι ως συγγραφέας αρκετά σχολεία απ’ όσο γνωρίζω. Τι πρέπει να αλλάξουμε για να έχουμε ακόμα καλύτερη εκπαίδευση για τα παιδιά;
Το μόνο που με στεναχωρεί είναι ότι κάποια στιγμή η φαντασία των παιδιών χάνεται μέσα στις τόσες υποχρεώσεις τους και μέσα στο ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα. Γιατί να μη μαθαίνεται η Ιστορία, η Γεωγραφία ή η Φυσική με διασκεδαστικό τρόπο και όχι με τη βάρβαρη τεχνική της αποστήθισης; Γιατί να μην διδάσκεται η γλώσσα με σύγχρονα λογοτεχνικά κείμενα; Γιατί να μην υπάρχουν ζεστές, φιλόξενες βιβλιοθήκες σε όλα τα σχολεία και όχι ράφια με καμιά δεκαριά βιβλία σε κάθε τάξη; Γιατί στην ίδια την υποδομή των περισσότερων σχολείων δεν υπάρχει η φαντασία; Που είναι οι παιδικές χαρές; Που είναι το χώμα; Τα δέντρα; Τα γήπεδα; Το γρασίδι; Δυστυχώς, τσιμεντώσαμε τα παιδιά μας μέσα σε παμπάλαιες νοοτροπίες και τεχνικές.
Στα περισσότερα ελληνικά νηπιαγωγεία διαβάζονται δεκάδες βιβλία κάθε χρόνο προς τα παιδιά που φοιτούν εκεί. Τα παίζουν. Τα ζωγραφίζουν. Φτιάχνουν τους ήρωες. Σε ποιο σκαλοπάτι της πορείας ενός παιδιού χάνεται αυτή η σχέση με το βιβλίο; Μήπως από το νηπιαγωγείο κιόλας κάνουμε κάτι λάθος ή τα προβλήματα έρχονται αργότερα;
Πιστεύω ότι το βιβλίο θα πρέπει να μην γίνεται μάθημα ούτε να υπερβάλλουμε με τις δράσεις γύρω του. Χάνεται αυτή η σχέση διότι δεν χωρά η λογοτεχνία στη μετέπειτα παιδεία τους ή ίσως έχει κορεστεί. Συνεχίζονται κάποιες δράσεις άλλα μέχρι μια ηλικία. Θεωρώ ότι και οι γονείς έχουν μεγάλη ευθύνη ως προς την αγάπη που αναπτύσσει το παιδί με το βιβλίο. Ας του αγοράζει βιβλία, ας δανείζεται από τη βιβλιοθήκη του δήμου, ας επισκέπτεται παρουσιάσεις βιβλίων όποτε ευκαιρεί. Άλλα κυρίως να του διαβάζει. Δεν έχει σημασία αν το παιδί μπορεί να διαβάζει μόνο του. Ο γονιός ας αφιερώνει 20 λεπτά κάθε βράδυ να του διαβάσει μερικές σελίδες ενός μυθιστορήματος. Αυτή η σχέση θα του μείνει αξέχαστη και επομένως θα αγαπήσει περισσότερο το βιβλίο…και το γονιό!
Έχεις γράψει πάνω από 35 βιβλία για παιδιά, βιβλία σου έχουν κυκλοφορήσει σε Η.ΠΑ., και ασιατικές χώρες. Τι ονειρεύεται συγγραφικά η Μαρία Ρουσάκη καθώς κλείνει τα μάτια;
Ότι ονειρεύομαι και στο ξύπνιο μου γιατί μόνο έτσι πετυχαίνω τους στόχους μου. Ονειρεύομαι να εκδώσω κάτι για «μεγαλύτερα» παιδιά.
Η τελευταία ιστορία σου μαγειρεύεται. Θα μας αποκαλύψεις κάτι γι’ αυτήν που θα έρθει πρώτη στα ράφια των βιβλιοπωλείων μετά την Ακαδημία των Δεινοσαύρων;
Το επόμενο μου βιβλίο για παιδιά του δημοτικού θα λέγεται «Η αδερφή μου είναι δράκος» και πρόκειται να εκδοθεί σύντομα από τις εκδόσεις Πατάκη με εικονογράφηση του Γιώργου Σγουρού. Το θέμα είναι πολύ καίριο στις μέρες μας, πρόκειται για μια ιστορία που μιλά για τη διαχείριση θυμού! Επίσης, με πολλή συγκίνηση ανακοινώνω την έκδοση του πρώτου μου εφηβικού μυθιστορήματος. Θα κυκλοφορήσει σύντομα από τις εκδόσεις Κέδρος με τον τίτλο Άκου το ρυθμό. Περιληπτικά: Η Χριστιάννα βρίσκεται στην εντατική, όμως κανείς δεν γνωρίζει εξαρχής το τι έχει συμβεί. Πέντε διαφορετικά πρόσωπα με πέντε ξεχωριστές απόψεις εξομολογούνται μιλώντας γι’ αυτήν. Η κάθε αφήγηση ξετυλίγει όλο και περισσότερο το νήμα γύρω από την ζωή αυτού του παράξενου, μελαγχολικού, δεκαεπτάχρονου κοριτσιού. Το μυστήριο της όμορφης Χριστιάννας ενώνει τους πέντε αφηγητές με τον ίδιο περίπλοκο τρόπο που μπλέκονται όλοι μεταξύ τους. Μας περιμένει λοιπόν ένα δυνατό βιβλίο για τις ανθρώπινες σχέσεις και για τις μοιραίες αποφάσεις που καθορίζουν το μέλλον μας.
Θα το περιμένουμε με μεγάλη χαρά. Μαρία, σου στέλνουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ. Ήταν χαρά μας να σε έχουμε εδώ.
Η χαρά ήταν δική μου!
Η ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
***
