Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης του Λονδίνου αν και θα προτιμούσε να σπουδάσει στη Σχολή Καρόλου Κουν. Πρωταγωνίστησε σε περισσότερα από 50 θεατρικά έργα μεταξύ των οποίων «Γλάρος» του Τσέχωφ, «Έμπορος της Βενετίας», «Δωδέκατη νύχτα», «Λοκαντιέρα». Στον κινηματογράφο έπαιξε σε περισσότερες από τριάντα πέντε ταινίες ενώ το 1964 τιμήθηκε με το βραβείο πρώτου γυναικείου ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την ερμηνεία της στην ταινία του Βασίλη Γεωργιάδη «Γάμος αλά ελληνικά».
Έχει μεταφράσει θεατρικά έργα κι έχει γράψει θεατρικά έργα για παιδιά μεταξύ των οποίων και «Το Σκλαβί» που απέσπασε το Νοέμβριο του 2001 το βραβείο δραματουργίας Κάρολος Κουν. Ασχολείται επίσης με τη λογοτεχνία και το 2001 τιμήθηκε με το βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας του Ιδρύματος Kώστα και Ελένης Ουράνη. Από τα έργα της έχουν μεταφραστεί: «Ο Οδυσσεβάχ» σε οκτώ γλώσσες, η «Ελίζα» και «Το Σκλαβί» σε τρεις. Το1984 ίδρυσε το Θέατρο Πόρτα εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή στο παιδικό θέατρο.
Το ELNIPLEX έχει την τιμή να φιλοξενεί μια γυναίκα με ήθος, δημιουργικό πνεύμα και γοητεία, την αγαπημένη Ξένια Καλογεροπούλου.
Συνέντευξη στη Μαίρη Μπιρμπίλη
“Ήμουν ένα παιδί που ζούσε σε φανταστικούς κόσμους…”
Αν η ζωή σας ήταν βιβλίο ποιος θα ήταν ο τίτλος;
Συνολικό τίτλο δεν θα μπορούσα να βρω. Θα μπορούσα όμως εύκολα να τη χωρίσω σε κεφάλαια και να δώσω έναν τίτλο στο καθένα. Δεν νομίζω όμως ότι θα μου άρεσε και τόσο αυτή η «τακτοποίηση».
Πώς ήταν η Ξένια ως παιδί;
Ίσως επειδή μεγάλωνα ως μοναχοπαίδι σε μια μονοκατοικία γεμάτη βιβλία, ήμουν ένα παιδί που ζούσε σε φανταστικούς κόσμους. Σε κόσμους που ίσως να είχαν για μένα περισσότερη σημασία από την πραγματικότητα που ώρες ώρες μού την έκρυβαν κιόλας.
Παρόλο που η πραγματικότητα με χτύπησε απότομα στην εφηβεία μου, νομίζω ότι έχω κρατήσει κάτι από τη μικρή ονειροπαρμένη Ξένια.
Ως παιδί συναναστραφήκατε πολλές και σημαντικές προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών. Ποιοι σας έχουν αφήσει ανεξίτηλες εντυπώσεις;
Δεν καταλάβαινα ή δεν ήξερα ότι ήταν σημαντικές προσωπικότητες.
Ήταν απλώς άνθρωποι που ασχολιόντουσαν με πράγματα πιο παιχνιδιάρικα και λίγο τρελά. Συχνά άνθρωποι με πολύ χιούμορ και μια ιδιαίτερη τρυφερότητα. Πάντως είχα μεγάλη αδυναμία στους γλύπτες. Ειδικά στον Απάρτη ή τον Ζογγολόπουλο.
Πολλές φορές δεν ήξερα ότι κάποιοι έκαναν και κάτι άλλο από την καθημερινή τους δουλειά. Όπως ο Νίκος ο Καββαδίας που ήταν για μένα απλώς ο Κόλιας ο ασυρματιστής του «Κορινθία».
Θιασάρχης, ηθοποιός, μεταφράστρια, συγγραφέας! Τι απολαμβάνετε περισσότερο να κάνετε σε αυτή τη φάση της ζωής σας και γιατί.
H δουλειά του θιασάρχη ήταν πιο πολύ βάρος παρά χαρά. Τα οργανωτικά, τα οικονομικά θέματα με απασχολούσαν από ανάγκη και με αποσπούσαν από την ουσία της δουλειάς μου. Είμαι ευτυχής που έπαψα να έχω αυτές τις ευθύνες, αν και πάλι τρώγομαι για τα προβλήματα της «Πόρτας», χωρίς όμως να είμαι πια αυτή που παίρνει τις αποφάσεις.
Όσο για τα άλλα… Όλα μου έχουν χαρίσει μεθυστικές εμπειρίες σε κάποιες στιγμές. Χαίρομαι που τώρα κάνω πρόβες για να παίξω στο Φαρενάιτ, χαίρομαι που μόλις τελείωσα ένα δικό μου παραμύθι, την Αγγελίνα, και που θα δω πάλι στη σκηνή του «Πόρτα» το «Σκλαβί», που η γέννησή του ήταν μια πολύτιμη και μαγική εμπειρία.
“Τα παιδιά γλεντάνε τα φοβιστικά στοιχεία των παραμυθιών”
Ποιο ρόλο παίζει η γραφή στη ζωή σας;
Πολύ σημαντικό. Λυτρωτικό καμιά φορά, όπως όταν έγραψα το Γράμμα στον Κωστή. Άλλες φορές είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι, είτε το έκανα μόνη μου είτε με τη συνεργασία του Θωμά. Όσο για τη μετάφραση, τη γλεντάω ακόμη κι όταν με δυσκολεύει. Ακόμη πιο πολύ όταν με δυσκολεύει. Η επιλογή λέξεων και ρυθμών είναι ένα συναρπαστικό παιχνίδι.
Τελικά τα παραμύθια πρέπει να είναι λίγο φοβιστικά;
Χτες ακριβώς συνάντησα στο σουπερμάρκετ ένα μικρό κοριτσάκι που μου είπε: «Εσείς γράφετε αυτά τα τρομαχτικά παραμύθια;». Και το «τρομαχτικά» το έλεγε με ιδιαίτερο ενθουσιασμό.
Δε νομίζω ότι πρέπει τα παραμύθια να είναι φοβιστικά. Αλλά τα παιδιά τα γλεντάνε τα φοβιστικά στοιχεία, ιδίως όταν συνδυάζονται και με χιούμορ, πράγμα που συχνά συμβαίνει στα λαϊκά παραμύθια. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι δεν χρειάζεται να είναι τα παραμύθια μόνο ρόδινα και ζαχαρωτά. Και ότι οι δυσκολίες και τα βάσανα που συναντούν στη ζωή τους τα πρόσωπα μιας ιστορίας δίνουν πολύ κουράγιο στα παιδιά για να αντιμετωπίζουν και τα δικά τους, αληθινά ή φανταστικά, προβλήματα.
Παραμύθια με την Ξένια λίγο φοβιστικά, της Ξένιας Καλογεροπούλου
Ποια είναι η άποψή σας για το παιδικό θέατρο στην Ελλάδα;
Με μελαγχολεί το γεγονός ότι τελευταία έχει επικρατήσει η μόδα να είναι οι παιδικές παραστάσεις όλο φασαρία και θέαμα χωρίς πραγματική ουσία. Παραστάσεις που επαγγελματικά μοιάζουν να είναι άψογες αλλά καλλιτεχνικά δεν είναι τίποτα. Και αυτό δεν φαίνεται να απασχολεί όσο θα έπρεπε τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς.
Μιλήστε μας για το βρεφικό θέατρο.
Όταν πρωτάκουσα να μιλάνε για βρεφικό θέατρο κάγχασα. Τι έργο θα έγραφε κανείς για ένα μωρό που δεν ξέρει να μιλάει; Όταν όμως είδα τα «Μικρά Μυστήρια» από τον θίασο «Κισμέτ» μαγεύτηκα. Και κατάλαβα ότι το βρεφικό θέατρο δεν χρειάζεται λόγια, ούτε ιστορίες. Έτσι, έκανα την πρώτη μου βρεφική παράσταση το «Ελα, έλα», που ήταν από τις ωραιότερες εμπειρίες της ζωής μου. Από τότε το βρεφικό θέατρο έχει μια μόνιμη θέση στο ρεπερτόριο του «Πόρτα». Είναι υπέροχο τα βλέπεις τα βρέφη μαγεμένα και σιωπηλά να παρακολουθούν μια εικόνα που αλλάζει, μια φράση μουσικής. Κάτι που φαίνεται, χάνεται και ξαναφαίνεται. Δεν χρειάζονται πολλά γι’ αυτό. Λίγη φαντασία μόνο.
Ποιο είναι το όραμά σας για το θέατρο «ΠΟΡΤΑ»;
Επιθυμία μας είναι το θέατρο Πορτα να έχει συνεργάτες με ταλέντο, καλλιέργεια, ενθουσιασμό, που να αποτελούν μια ομάδα δοσμένη σ’ αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε. Που να καταλαβαίνει γιατί κάνουμε αυτό και όχι κάτι άλλο και γιατί το κάνουμε έτσι και όχι αλλιώς. Και να είναι η «Πόρτα» ένα θέατρο που να το αγαπάει το είδος του κοινού που αγαπάμε κι εμείς. Δεν είναι τόσο απλό.
Πάντως η εξαιρετική μας συνεργάτης Σοφία Πάσχου έδωσε προχτές μια υπέροχη απάντηση όταν τη ρώτησαν πώς φαντάζεται την ιδανική δουλειά. Είπε: «Με ελληνική φαντασία, αγγλική συνέπεια και βελγικές επιχορηγήσεις». Πολύ μου άρεσε.
Ο ρόλος του σχολείου στη διαμόρφωση θεατρικής παιδείας…
Με ποια κριτήρια πιστεύετε ότι πρέπει να διαλέγουμε εκπαιδευτικοί και γονείς τις παραστάσεις στις οποίες πηγαίνουμε τα παιδιά μας;
Κρίνοντας αν οι παραστάσεις αρέσουν πραγματικά στους ίδιους, είτε με την καλαισθησία τους είτε με το περιεχόμενό τους. Αν συγκινούνται οι ίδιοι οι γονείς, αν νιώθουν ότι αυτό που βλέπουν θα το θυμούνται και αργότερα, αν πιστέψουν ότι περιέχει κι άλλα πράγματα που δεν φαίνονται με την πρώτη ματιά, τότε θα αξίζει να δουν τα παιδιά τους μια παράσταση. Αν τα νιώθουν αυτά οι ίδιοι, θα τα νιώσουν και τα παιδιά τους.
Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο ρόλος του σχολείου στη διαμόρφωση θεατρικής παιδείας;
Πέρα από την επιλογή των κατάλληλων παραστάσεων όπου θα οδηγήσουν τους μαθητές τους, πρέπει να συμβάλλουν στην αξιοποίηση της εμπειρίας της παρακολούθησης της παράστασης (που εννοείται ότι θα παρακολουθούν κι αυτοί μαζί με τα παιδιά).
Πέρα από αυτό, μπορούν να χρησιμοποιήσουν δραστηριότητες που έχουν σχέση με το θέατρο για να γνωρίσουν καλύτερα τους μαθητές τους και να τους βοηθήσουν να γνωρίσουν κι εκείνοι καλύτερα τον εαυτό τους και τον κόσμο γύρω τους.
Δεν είναι εύκολη δουλειά, αλλά όταν γίνεται καλά έχει ανεκτίμητα αποτελέσματα. Τώρα πια υπάρχουν σχολές όπου οι δάσκαλοι μπορούν να μαθαίνουν πώς να χρησιμοποιούν ευχάριστα και αποτελεσματικά αυτού του είδους τα «παιχνίδια» με τα παιδιά.
Αυτό πάντως διδάσκουμε κι εμείς, με πολύ καλά αποτελέσματα, στους δάσκαλους που φοιτούν στο «Θεατρικό μας Εργαστήρι» (όπου αυτές τις μέρες δίνει και master class ο εξαιρετικός «δάσκαλος θεατρου» Chris Cooper που μας έρχεται κάθε χρόνο από την Αγγλία.
“Δεν ξέρουν τι χάνουν τα παιδιά και οι έφηβοι που δεν διαβάζουν…”
Τελικά, τι θα συμβουλεύατε τα παιδιά που θα είναι οι αυριανοί πολίτες αυτής της χώρας;
Δεν θα τολμούσα να συμβουλέψω παιδιά για το μέλλον τους. Αυτά πρέπει να τα βρουν μόνα τους. Ένα μόνο. Με πονάει που τα παιδιά, και ειδικά οι έφηβοι, δεν διαβάζουνε βιβλία. Δεν ξέρουν τι χάνουν, Θα ήθελα πάρα πολύ να διαβάζουν περισσότερα βιβλία.
Αν υπήρχε η δυνατότητα να εκπληρωθεί τώρα μια επιθυμία σας ποια θα ήταν αυτή;
Αυτή τη στιγμή, για να είμαι ειλικρινής, αυτό που θα ήθελα περισσότερο θα ήταν χρήματα, όχι για μένα προσωπικά αλλά για την «Πόρτα». Είναι πολύ δύσκολο να διατηρείς τον ενθουσιασμό σου και την έμπνευσή σου όταν δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις τα χρέη, αλλά και όταν δεν μπορείς να πληρώνεις τους συνεργάτες τους όσο το αξίζουν.
«Μεγάλη τρέλα να μην είσαι ευτυχής.» Τι σας κάνει ευτυχισμένη;
Μεγάλα πράγματα και μικρά. Η σημερινή λιακάδα, ο ερχομός του Chris απόψε και το γεγονός ότι μπορώ ακόμη και κάνω όνειρα. Είμαι εύκολα ευτυχής αλλά το ίδιο εύκολα δυστυχής. Σήμερα πάντως με πετύχατε σε καλή μέρα. (Αν και το καλύτερό μου δεν είναι να απαντάω σε συνεντεύξεις.)
——————————————————
Info
Η Ξένια Καλογεροπούλου διαβάζει ένα παραμύθι της σε μικρά και μεγάλα παιδιά στο θέατρο Πόρτα. Μαζί της οι Burger Project.
τα σχόλια είναι κλειδωμένα.