Ο Βασίλης Λέκκας δε χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Πρόκειται για μια από τις καλύτερες φωνές της Ελλάδας τα τελευταία 30 χρόνια. Έχει ερμηνεύσει τους περισσότερους από τους σπουδαίους Έλληνες συνθέτες: Μίκης Θεοδωράκης, Γιάννης Μαρκόπουλος, Ηλίας Ανδρικόπουλος, Μάνος Χατζιδάκις. Η μακρόχρονη συνεργασία του με τον τελευταίο χάρισε στην ελληνική δισκογραφία μερικές από τις σπουδαιότερες στιγμές της: Η εποχή της Μελλισάνθης, Πορνογραφία, Οι μπαλάντες της Οδού Αθηνάς, Η λαϊκή αγορά κ.α.
Τον συναντήσαμε στον…ελεύθερο χρόνο μεταξύ των δύο παραστάσεων της Κυριακής. Δέχτηκε πρόθυμα να μας μιλήσει για την παράσταση της Κέλλυς Σταμουλάκη “Ως την άκρη του ονείρου” όπου πρωταγωνιστεί ως φύλακας άγγελος της Πετρίνας. Αν τον έχεις δει ζωντανά να ερμηνεύει, ξέρεις καλά ότι το πάθος του ξεχειλίζει. Στην όμορφη συζήτησή μας, το ίδιο πάθος είχαν και οι απόψεις του, από το θέατρο και τα παιδιά μέχρι την πολιτική και κοινωνική κατάσταση.
Συνέντευξη στους Δώρα Πουρή, Μαίρη Μπιρμπίλη και Απόστολο Πάππο
Πως προέκυψε αυτό με το φύλακα άγγελο;
Καταρχήν κάνω δεύτερη φορά το ίδιο έργο. Την πρώτη φορά έγινε το 1995 προς 1996. Τότε με φώναξε η Κέλλυ. Είχα μια μικρή επαφή με το θέατρο τα προηγούμενα χρόνια. Αν τα πάρουμε δηλαδή πολύ πίσω ήταν «Η πορνογραφία» που έκανα με το Χατζιδάκι, παράσταση μουσικοθεατρική. Μετά έκανα στο θέατρο Αμόρε σε σκηνοθεσία του Βασίλη Νικολαϊδη ένα έργο. Μετά ξαναέκανα θέατρο με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Κοζάνης στο έργο του Σαίξπηρ «Η κωμωδία των παρεξηγήσεων». Κι έπειτα προέκυψε αυτό με την Κέλλυ. Δεν ξέρω, είχε μια έμπνευση να με καλέσει.
Μας είπε μόλις τώρα η Κέλλυ Σταμουλάκη ότι ψάχνοντας τη μορφή του φύλακα άγγελου της ήρθε κατευθείαν η μορφή σας. Δε μπορούσε να φανταστεί άλλον, με ψυχή και μορφή αγγελική…
Ναι, την ευχαριστώ πάρα πολύ! Και στο καινούργιο κάλεσμα τώρα, επειδή η προηγούμενη σχέση ήταν πολύ ωραία και η παράσταση μου άρεσε πάρα πολύ. Κι αυτή την εμπειρία θέλω να τη ζω. Δηλαδή αυτή τη συναναστροφή με τα παιδιά, μια που είμαι κι εγώ πατέρας.
Πόσο είναι τα παιδιά σας;
Τα παιδιά μου είναι έξι και τρεισήμισι και τώρα ήθελα πολύ να τη δουν και τα παιδιά μου.
Τι λένε τα παιδιά σας;
Η κόρη μου θέλει ν’ αντικαταστήσει την Πετρίνα, ξεκάθαρα. Ο γιος μου χρησιμοποιεί κάποιες ατάκες από το έργο, παίζουν μαζί στο σπίτι και κάνουν σκηνές από το έργο. Έχει πολύ γέλιο. Απίστευτο το πόσο ρουφάνε και βέβαια είναι πολύ ενδιαφέρον αυτό το κομμάτι της μουσικής που είναι πάρα πολύ ωραία κουμπωμένη η μουσική του Λαυρέντη και το γεγονός ότι παίζουνε ζωντανά.
Αυτό δίνει άλλη διάσταση στην παράσταση.
Δίνει μια συνολική γοητεία γιατί η σκηνή δηλαδή έχει τα πάντα. Έχει την κίνηση, τα φώτα, τη μουσική, έχει τους ηθοποιούς, έχει εκείνα τα εφέ που ανεβοκατεβαίνουνε, έχει το φεγγάρι. Τι ακούμε για το φεγγάρι δεν μπορείς να φανταστείς από τα παιδιά. Και κάθε φορά το στοιχείο της έκπληξης από τα παιδιά, τα οποίο δεν ξέρεις πως θα αντιδράσουν, που θα χειροκροτήσουν. Μου κάνει φοβερή εντύπωση, έχει περάσει στη συνείδηση τους πλέον που χειροκροτούνε συχνά σε μια σκηνή που παίζει ο κύριος Βουλφράν, ο Αλέξανδρος και λέει: “θα ξαναπιάσεις δουλειά”.
Μας το είπε και η κυρία Σταμουλάκη αυτό. Ίσως ταυτίζονται λόγω της εποχής, επειδή έχουν βιώματα πια. Τα παιδιά δεν είναι έξω από αυτό που συμβαίνει στην κοινωνία, είναι κομμάτι.
Δηλαδή ανατριχιαστικό είναι αυτό. Είναι απ’ τις στιγμές που δεν το χαίρεσαι, αλλά άλλο πράγμα θα περάσεις;
Όχι αφού αυτό συμβαίνει. Πρέπει να λέμε την αλήθεια στα παιδιά.
Αυτά λοιπόν με το Μαροκούρ που λέμε στην παράσταση. Τέλος πάντων από δω και πέρα είναι για μας μια περίοδος που θα τη φροντίσουμε. Οι παραστάσεις να γίνονται ακόμη πιο καλές. Δηλαδή όσο μπαίνεις μέσα σ’ αυτή τη διαδικασία, όσες πρόβες και να κάνεις, αυτό το θέατρο συνεχώς αναβλύζει στιγμές που αν τις κρατήσουμε, μπορούμε να προσθέσουμε στο σύνολο της παράστασης. Δηλαδή έχω την εντύπωση ότι χρειάζεται να αφαιρούμε σαν καλλιτέχνες παρά να προσθέτουμε. Είναι τόσο ξεκάθαρο το μήνυμα, οι συμβολισμοί είναι τόσο απλοί και το αντιλαμβάνονται αυτό τα παιδιά. Και στο ακροατήριο των παιδιών πρέπει να παίζουμε μ’ ένα τίμιο τρόπο. Το λέω αυτό γιατί όλο αυτό πρέπει να φαίνεται στα πρόσωπα μας, έτσι; Στα παιδιά, φαντάζομαι, αυτό θα τους μείνει: να πάρουν τη μαγεία!
Κύριε Λέκκα τι κάναμε λάθος οι μεγαλύτεροι;
Ότι ψηφίζαμε, δε θέλω να βάλω τον εαυτό μου, και ψηφίζουμε μονίμως με υποτακτικό τρόπο. Δηλαδή ο Έλληνας έχει μάθει να σκύβει το κεφάλι, όσο σκληρό κι αν ακούγεται. Απλά το παράδειγμα το παίρνω από την ώρα που τρεις οικογένειες είναι σ’ αυτόν τον τόπο και συνεχίζουν. Έχουνε εκφοβίσει τον κόσμο, τους υπόλοιπους τους έχουνε κάνει πελάτες. Η συνδιαλλαγή συνεχίζεται και βεβαίως τους δίνεις το δικαίωμα να σου ανέβουν στο σβέρκο. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, επειδή το δούναι και το λαβείν είναι άνισο, αλλά υπάρχει μια υποθετική ασφάλεια, σ’όλο αυτό το διάστημα, όταν είμαι πελάτης ενός τέτοιου χώρου, αρχίζεις και κάνεις υποχωρήσεις για να μπορέσεις να έχεις τα λιγότερα, να έχεις τα δήθεν, τα εξασφαλισμένα και αρχίζεις μετά και κάνεις εκπτώσεις στη ζωή σου και κατά συνέπεια αρχίζουν οι εκπτώσεις γενικότερα. Και ξεκινάμε από την Παιδεία το οποίο είναι το βασικότερο, που δεν ενδιαφέρει κανέναν. Όταν υπάρχει εξουσία, η οποία το τελευταίο πράγμα που διασφαλίζει είναι η Παιδεία, θα το δείτε και στον προϋπολογισμό είναι το 0,05 του δισεκατομυριοστού. Αρχίζει και διαβρώνεται η κοινωνία από τη στιγμή που δεν υπάρχει Παιδεία. Οι γονείς για ν’ αντικαταστήσουν την έλλειψη παιδείας, ευρύτερα πρέπει να καταναλώσουν πολύ χώρο και χρόνο στο σπίτι τους για να μπορέσουν τα παιδιά να τα συζητήσουν, να μπορέσουν να δημιουργήσουν την αντίσταση τους μέσα στο χώρο τους. Αλλά οι γονείς είναι κι αυτοί στοχοποιημένοι μέσω της ανεργίας ή μέσω μιας δουλειάς η οποία τους εκτονώνει. Άρα λοιπόν ξεκινάμε για την απλή λογική η οποία λέει “διάλυση του οικογενειακού ιστού”. Όταν δεν υπάρχει οικογένεια, κι αυτό είναι ένα μήνυμα,όλοι είναι φοβισμένοι. Ειδικά τα παιδιά δεν έχουν που να στηριχτούν και μπορεί πολύ εύκολα μετά να ακουστεί η σειρήνα που λέγεται “Χρυσή Αυγή”. Όχι ότι αυτοί που κυβερνούν είναι σε καλύτερη λογική. Καμία διαφορά και το τονίζω ιδιαίτερα. Ότι έχει δημιουργηθεί, έχει δημιουργηθεί μέσα από τις κοινωνικές συνθήκες τις οποίες μας επέβαλλαν αυτοί που χρόνια τώρα είναι στο σβέρκο του Έλληνα καταργώντας τη λογική της εκλογικής λογικής, σκαρφίζοντας εκλογικούς νόμους για να είναι πάντοτε στην εξουσία. Και μου κάνει πολύ μεγάλη εντύπωση το γεγονός ότι όλος αυτός ο αποπροσανατολισμός, ότι η Τρόικα, ότι οι άλλοι μας επιβάλλουν. Ποιος από αυτούς είπε μια φορά “όχι”; Με ποιόν θα τα βάλω εγώ; Με τον εκπρόσωπο μου θα τα βάλω. Μ’ αυτόν που πάει και υπογράφει την καταδίκη, αυτόν που καταργεί την Ιστορία, αυτόν που βγάζει τη νεολαία στο δρόμο για να την εξαθλιώσει, που δεν της επιτρέπει να σπουδάσει, που δεν της επιτρέπει να δουλέψει, που δεν της επιτρέπει να έχει όνειρα. Οι απειλές στους δασκάλους, τα ερειπωμένα σχολεία, να μην ξαναχρησιμοποιήσω το παράδειγμα των χιλιάδων ανθρώπων που χάσανε τη ζωή τους γιατί έχουν έρθει σε απελπισία και θεωρηθεί και λαϊκισμός. Αν είναι δυνατόν δηλαδή! Όποιος λέει αυτό θεωρείται λαϊκιστής και δεν κοιτάζουν τα χάλια τους.
Κύριε Λέκκα, τι πρέπει να κάνουν ή να μην κάνουν αυτά τα παιδιά που έρχονται ως επόμενες γενιές, αυτά τα πιτσιρίκια που βλέπουν την παράσταση, για να μην κάνουν αυτά που κάνανε οι γενιές μας; Διάβασα κάπου πολύ πετυχημένα ότι «αν αυτή την Ελλάδα τη δημιούργησε η γενιά που διάβαζε το Σεφέρ-η, σκεφτείτε τι θα κάνει αυτή που μεγάλωσε με το Σεφερ-λή» και γέλασα με το χαριτολόγημα. Τι γίνεται; Είδα πολλά πιτσιρίκια, το μισό και βάλε θέατρο ήταν πιτσιρίκια.
Και τις καθημερινές έρχονται μόνο πιτσιρίκια. Κοιτάξτε να δείτε…Τα μηνύματα μέσα από την Τέχνη στοχοποιούνται. Κυνηγούνται τα θέατρα, κυνηγούνται οι μουσικές σκηνές, οι καλλιτεχνικές προτάσεις καθώς είναι άνευ ουσίας γι’ αυτούς. Όταν λοιπόν ξεκινάμε και έχουμε την ευθύνη να διαπαιδαγωγήσουμε ένα παιδί, εάν εμείς δεν του δώσουμε όλα αυτά τα ερωτηματικά, να του τα απαλείψουμε, αυτό το παιδί δε θα μπορέσει να κάνει τις επιλογές του. Το τι δεν πρέπει να κάνει το παιδί… Μα το παιδί πρέπει να έχει την εμπειρία μιας άλλης φυσιολογικής πορείας, μιας φυσιολογικής συμπεριφοράς. Ακόμη και με τα παιδιά μου που συνεχώς με ρωτάνε γιατί αυτό; Ο γιος μου λέει “εγώ όταν θα μεγαλώσω θα πάω να τους πολεμήσω” και προσπαθώ να του δώσω μ’ ένα χιούμορ, με τη δική του τεχνική, την παιδική, όσο μπορώ, να τον αποτρέψω να έχει τέτοιου είδους άλυτα ερωτηματικά που κι εγώ δεν μπορώ να του τα απαντήσω. Ξεκινάει λοιπόν από τους γονείς και μετά απ’ τους δασκάλους. Όλη η περιφρούρηση, όλη η προστασία γύρω απ’ το να χτιστεί ένας χαρακτήρας θετικός ως προς την κοινωνία και το σύνολο, ξεκινάει από τη στιγμή που γεννιέται το παιδί και σ’ αυτό δεν υπάρχει πουθενά προστασία. Είπαμε πριν ότι η οικογένεια είναι διαλυμένη, τα σχολεία είναι διαλυμένα, τα παιδιά είναι εκτεθειμένα και βομβαρδίζονται συνεχώς απ’ αυτά τα κανάλια, τα οποία το έχουν αναγάγει σε πλήρες σύστημα το να εκφοβίζουν. Ότι δεις είναι μέσα στα πλαίσια της προπαγάνδας, της παραπληροφόρησης, ακόμη και τα παιδικά δείχνουν μόνο πόλεμο. Πλέον το σχέδιο είναι τόσο ξεκάθαρο. Όλος ο πλανήτης χρωστάει σε τρεις οικογένειες που δε θα φύγουνε ποτέ απ’ το κεφάλι του ανθρώπου. Εγώ έχω κάνει δύο πορείες διαμαρτυρίας μόνος μου και δεν είδα ένα κανάλι να ‘ρθει να με στηρίξει, να το δείξει. Και εκτίθεμαι παντού, τι να κάνω αφού έχω παιδιά; Και παιδιά να μην είχα, τα έκανα και πριν κάνω παιδιά. Δεν μπορώ να καταλάβω αυτή τη διαστροφή του συνόλου της ανθρωπότητας.
Επομένως, σας αναζωογονεί όλη αυτή η επαφή με τα παιδιά;
Θεωρώ ότι παίρνω απ’ αυτό το πράγμα. Παίρνω και δεν είναι θέμα εποχής, όχι. Είναι θέμα μιας σύμπραξης αρμονικής με τις γενιές. Αυτό το καθημερινό παιχνίδι με τα παιδιά πρέπει να γίνεται είτε είμαστε στο θέατρο, είτε είμαστε στην καθημερινότητα μας. Τόσο απλά, τόσο ανθρώπινα. Χάθηκε αυτό. Επιμένουν να σου πατήσουν το κεφάλι, να στο κολλήσουν στο πάτωμα. Λυσσασμένοι άνθρωποι για εξουσία, για φράγκα, για ο,τιδήποτε μπορείς να φανταστείς.
Νοσηρό;
Ναι, βλέπεις ανθρώπους με τόσα σκάνδαλα στις πλάτες τους, βλέπεις τον τρόπο που συμπεριφέρονται, με αλαζονεία. Βλέπεις ανθρώπους που είναι για ψυχιατρείο και είναι στα Υπουργεία. Ναι, ομαδικά πρέπει να τους κοιτάξει ψυχίατρος. Πρέπει να βγούνε συμπεράσματα ιατρικά και να πούνε ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι ακατάλληλοι γι’ αυτό. Όμως όλος ο κόσμος φοβάται και βλέπεις κάθε μέρα και χειροτερεύει. Αδιέξοδο! Τι θα κάνουν αυτά τα παιδιά αύριο; Άντε σήμερα ήρθαν με το σχολείο και είδαν την παράσταση. Αύριο θα βγούνε στη ζωή. Ποια θα βρούνε εργασία;
Κύριε Λέκκα ευχαριστούμε πάρα πολύ για η συζήτηση και για τους προβληματισμούς.
Ευχαριστώ, παιδιά!
