Στο έργο “Ράϊαν και Νουρ ή… Νουρ και Ράϊαν” της Αγγελικής Δαρλάση απονεμήθηκε το Κρατικό Βραβείο Θεατρικού έργου για Παιδιά 2018.
Ξεκίνησε από το θέατρο παρόλο που έχει δηλώσει ότι η πεζογραφία ήταν πάντα η κρυφή της αγάπη. Σπούδασε Θεατρολογία και το πρώτο της βραβείο ήταν για το πρώτο της θεατρικό “Η μυστική συνταγή της Φραντσέσκα Ντρίμερ» το 2000 στο πλαίσιο του διαγωνισμού που είχε προκηρύξει το Θέατρο του Νότου σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς. Δεκαεννέα χρόνια μετά, έπειτα από σημαντικές διακρίσεις στο χώρο της λογοτεχνίας, η Αγγελική Δαρλάση βραβεύεται από την Επιτροπή Κρατικού Βραβείου Θεατρικού έργου για παιδιά.
Το σκεπτικό της βράβευσης είναι το εξής:
Η Επιτροπή Κρατικού Βραβείου θεατρικού έργου για παιδιά αποτελούμενη από τους Τάκη Τζαμαργιά ως Πρόεδρο, Μαρία Καρανάνου, Μίκα Πανάγου, Μαρία Δημάκη Ζώρα και Εδουάρδο Γεωργίου ως μέλη αξιολόγησε τα τριάντα τέσσερα (34) έργα που κατατέθηκαν στο διαγωνισμό. Απονέμει ομόφωνα το Κρατικό Βραβείο συγγραφής θεατρικού Έργου για Παιδιά έτους 2018 στο έργο “Ράϊαν και Νουρ ή… Νουρ και Ράϊαν” της Αγγελικής Δαρλάση, το οποίο υποβλήθηκε στο διαγωνισμό με το ψευδώνυμο “Φραντζέσκα Ξένου”, με το εξής σκεπτικό:
“Το έργο ξεχωρίζει για τη σωστή και ισορροπημένη θεατρική δομή και ανάπτυξη σε όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που συγκροτούν τα δομικά και υφολογικά στοιχεία ενός δραματικού κειμένου (δράση, αφήγηση, πλοκή, συγκρούσεις, γλώσσα και έντονη προφορικότητα) με πολλαπλές δυνατότητες σκηνικής εικονοποίησης.
Πρόκειται για ένα αλληγορικό και συμβολικό κείμενο με αναγνωρίσιμα παραμυθιακά στοιχεία, ανοικτό σε σύγχρονες σκηνοθετικές διαμεσολαβήσεις, μέσα από αυτοσχεδιασμούς και σκηνογραφικές προτάσεις. Πρωτότυπο και σύγχρονο θέμα, ενδιαφέρουσα ιστορία και εξέλιξη, αναπτυγμένοι χαρακτήρες, απαλλαγμένο από ταμπού και διδακτισμό, ωραία γλώσσα, ισορροπημένη και απόλυτα ενταγμένη στη δραματουργία η χρήση των τραγουδιών και της μουσικής.Συνδυάζει στοιχεία περιπέτειας με την παρουσία ενός κεντρικού αφηγητή και την εναλλαγή ρόλων – φύλων μεταξύ χαρακτήρων ή και την μεταμόρφωσή τους (εμφανή στοιχεία της Commedia dell’ arte και των Σεξπηρικών έργων) με την δυναμική θέση της Βασίλισσας, ως γυναίκας που αποφασίζει για την τύχη της κόρης της. Στο περιεχόμενό του κυριαρχεί η αντίθεση ανάμεσα στο είναι και το φαίνεσθαι και στο κατά πόσο οι επιλογές μας καθορίζουν την τύχη μας και τη ζωή μας”.
Το χρηματικό έπαθλο του βραβείου αυτού είναι τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ. Ωστόσο η Επιτροπή επισημαίνει ότι τα υποβληθέντα έργα στην πλειοψηφία τους στερούνται δομής και πρωτοτυπίας. Συγκεκριμένα παρατηρούνται τα εξής:
Στην πλειονότητα των έργων που κατατέθηκαν κυριαρχεί μία εσφαλμένη ως σχεδόν παραποιημένη αντίληψη για το παιδί και τον ανήλικο θεατή γενικότερα, που αντλείται ερήμην του από τα animation – κόμικς και το χώρο του θεάματος.
“Στα έργα απουσιάζει σχεδόν παντελώς η επαφή με τη ρέουσα κοινωνική πραγματικότητα και η δημιουργία ηρώων – προτύπων με τους οποίους να μπορούν να ταυτισθούν τα παιδιά και οι νέοι. Δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου η παρουσία ενός στέρεου δραματικού πλαισίου που ευνοεί και αναδεικνύει ρεαλιστικές σχέσεις και καταστάσεις με μια χυμώδη, επικοινωνιακή, ρεαλιστική και ταυτόχρονα ελλειπτική γλώσσα που να προκαλεί και να ερεθίζει τη φαντασία του παιδιού.
Τέλος τα θέματα που πραγματεύονται τα έργα ενισχύουν μια σχολική περιορισμένη θέση για το είδος, που οδηγεί σε αρκετές περιπτώσεις στη “σχολειοποίηση” του θεάτρου για ανήλικους θεατές. Το ανοίκειο δεν συνδιαλέγεται με το οικείο και γηγενές προς μία αναζήτηση του σημερινού παιδιού στην Ελλάδα. Η ποίηση κι η ομορφιά, η έκπληξη κι η ανατροπή τροφοδοτείται και από ρεαλιστικές καταστάσεις, όπως ουσιαστικά και καίρια συναντά κανείς στο χώρο της λογοτεχνίας για παιδιά.”
Να σημειωθεί ότι η Επιτροπή αποφάσισε να μην απονείμει Κρατικό Βραβείο Θεατρικού Έργου, καθώς ανάμεσα στα υποβληθέντα έργα έκρινε ότι δεν υπήρχε κάποιο κείμενο, το οποίο να πληροί όλες τις προδιαγραφές ενός ολοκληρωμένου, σύγχρονου θεατρικού έργου.
Η Αγγελική Δαρλάση μιλώντας στο ELNIPLEX για το έργο της και τη βράβευσή της είπε:
“Το έργο το έγραψα σχεδόν απνευστί μέσα σε λίγες μέρες – και διασκέδασα πολύ γράφοντάς το. Λες κι έβλεπα μπροστά μου αυτούς τους δυο ήρωες, τον Νουρ και τη Ραϊάν (ή τον Ραϊάν και τη Νουρ), να αγωνίζονται για τα πιστεύω και τη διαφορετικότητά τους, για τις επιλογές τους. Τους έβλεπα να μεταμφιέζονται, να αλλάζουν ρόλους και φύλο προκειμένου στην ουσία να υπερασπιστούν το φύλο του ο καθένας τους, παλεύοντας με τα κοινωνικά στερεότυπα και τις έξωθεν επιταγές που έρχονταν σε κόντρα με την ιδιοσυγκρασία τους. Μια αλληγορική ιστορία με στοιχεία παραμυθιού για έναν πρίγκιπα που δεν του άρεσαν τα σπαθιά και τα όπλα και μια πριγκίπισσα που ίππευε και ξιφασκούσε «σαν άντρας». Το βρήκα πρωτότυπο, παρ’ όλες τις «κλασικές» επιρροές του, και πολύ σύγχρονο θεματολογικά. Όταν είδα την προκήρυξη για τη συμμετοχή στον διαγωνισμό του υπουργείου, σκέφτηκα, «γιατί όχι; Μέχρι να έρθει η στιγμή που θ’ ανέβει στο θέατρο, ας δοκιμάσω κι αυτό». Κάπως έτσι το έστειλα. Μετά, είναι η αλήθεια, το ξέχασα με τόσα άλλα γραψίματα και σχέδια που ακολούθησαν, οπότε μπορείτε να φανταστείτε τη χαρά μου.
Νιώθω πως ίσως περισσότερο ακόμη κι απ’ το βραβείο χάρηκα την εμπεριστατωμένη αιτιολόγηση της βράβευσής μου από τα μέλη της επιτροπής. Το θέατρο για παιδιά στην Ελλάδα, δυστυχώς, πολύ συχνά αντιμετωπίζεται με ευκολία, προχειρότητα και με πολύ ελαφρότητα ή και άγνοια, ενώ πρόκειται για ένα ιδιαίτερα απαιτητικό και σοβαρό είδος – κι αυτό το λέω όχι μόνο ως συγγραφέας αλλά και ως θεατρολόγος (και πάλαι ποτέ σκηνοθέτις) και ως θεατής. Το θέατρο μπορεί και πρέπει να ψυχαγωγεί, να προβληματίζει, να συγκινεί, και να εμπνέει τους θεατές. Πόσο μάλλον τους μικρούς θεατές… Οι καλλιτέχνες του θεάτρου για παιδιά οφείλουν να δίνουν ιδιαίτερη σημασία στο δραματικό κείμενο που απευθύνεται σε παιδιά και νέους. Και κάπως έτσι, λοιπόν, εισπράττω αυτή μου τη βράβευση σαν ένα «κλείσιμο ματιού» πως βρίσκομαι στο σωστό δρόμο. Μου δίνει κουράγιο να συνεχίσω να υπηρετώ με συνέπεια και αφοσίωση και την τέχνη της θεατρικής γραφής, μένοντας πιστή στα πιστεύω μου και προσφέροντας κάθε φορά το καλύτερο που μπορώ.”
Δεν μπορούμε παρά να συγχαρούμε την αγαπημένη συγγραφέα για τη διάκρισή της. Ανυπομονούμε να απολαύσουμε το “Ράϊαν και Νουρ ή… Νουρ και Ράϊαν” επί σκηνής, ασπαζόμενοι πλήρως και το σκεπτικό της βράβευσης και τις σκέψεις της συγγραφέα.
Καλοτάξιδο!
