Στο πλαίσιο δράσεων της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Κινητικότητας, η Δημοτική Βιβλιοθήκη Πτολεμαΐδας, μεταμόρφωσε τον υπαίθριο χώρο της σε ένα υπέροχο “Πάρκο Λογοτεχνών” και μάλιστα Ελλήνων λογοτεχνών παιδικής λογοτεχνίας. Τα δέντρα του πάρκου έλαβαν τα ονόματα αγαπημένων συγγραφέων που στάθηκαν φωτεινοί σταθμοί στην πορεία της Βιβλιοθήκης και συναντιούνται με τα παιδιά για να τους αφηγηθούν τις ιστορίες τους.
Μιλήσαμε με την Σοφία Καλμανίδου, υπεύθυνη της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πτολεμαϊδας και παιδαγωγό για αυτό το σπουδαίο εγχείρημα. Πώς γεννήθηκε η ιδέα, πώς φύτρωσε σαν σπόρος, ποιες δυσκολίες και αρωγούς είχαν, πώς επιλέχθηκαν οι λογοτέχνες αυτοί και αρκετά άλλα φύτρωσαν στον νου μας.
Ποιο ήταν το έναυσμα, η αφορμή για μια τέτοια πρωτοβουλία; Αυτή ήταν η πρώτη σκέψη που μου ήρθε όταν είδα αυτήν την έξοχη ιδέα. “Στο πλαίσιο δράσεων της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Κινητικότητας του Δήμου Εορδαίας, μας ζητήθηκε να συμμετάσχουμε ως Δημοτική Βιβλιοθήκη, με εξωστρεφείς δράσεις κινητικότητας. Η πρόταση αυτή στάθηκε η αφορμή να κινηθούμε λογοτεχνικά και να ξεκινήσουμε να δίνουμε εικόνα σε μια ιδέα, που χρόνια τώρα ωρίμαζε μέσα μας“.
Πώς φτάσαμε, όμως, από την κινητικότητα του δήμου Εορδαίας στο ευφάνταστο αυτό Πάρκο Λογοτεχνών; Κάποιος πέταξε έναν σπόρο… “Το 2018 όταν συναντηθήκαμε με τον Βαγγέλη Ηλιόπουλο, στην εκδήλωση υποδοχής του, βλέποντας τον χώρο, ενθουσιασμένος είπε: «θα μπορούσε να γίνει εδώ, ένα ωραιότατο πάρκο λογοτεχνίας». Ο σπόρος της ιδέας έπεσε αμέσως κι όπως πολύ καλά ξέρουμε, οι ιδέες, δεν είναι τίποτα άλλο παρά σπόροι σε ράμφη πουλιών που σκορπίζονται παντού. Αν βρουν πρόσφορο έδαφος σκάνε και βλασταίνουν, διαφορετικά αποσυντίθενται στο χώμα. Στη δική μας περίπτωση, μπορώ να πω πως το έδαφος ήταν πραγματικά πρόσφορο μιας κι ο υπαίθριος χώρος της βιβλιοθήκης φιλοξενούσε έτσι κι αλλιώς όλες τις βιβλιοφιλικές της δράσεις”.
Ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος έριξε τον σπόρο, το έδαφος ήταν πρόσφορο γιατί υπήρχαν άνθρωποι, οι ικανοί άνθρωποι της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πτολεμαΐδας και η Σοφία Καλμανίδου που πήραν τον σπόρο αυτόν και του έδωσαν ζωή. Πού αλλού; Σε ένα πάρκο! “Ο χώρος αυτός, με λίγα λόγια είναι η φυσική συνέχεια της Δημοτικής Βιβλιοθήκης, κι η αρχιτεκτονική του είναι τέτοια που βοηθάει τον σκοπό αυτό. Κοντολογίς ο ίδιος ο χώρος είναι αυτός που μας ενέπνευσε να προχωρήσουμε στην άτυπη ονοματοδοσία του σε Πάρκο Λογοτεχνών. Εξάλλου κάτω από τα δέντρα του φιλοξενήθηκαν μεγάλοι συγγραφείς της παιδικής λογοτεχνίας”.
Η βιβλιοθήκη κάλεσε σημαντικούς συγγραφείς, νέους και παλαιότερους οι οποίοι ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα. Και ήταν πράγματι όλοι ένας και… μία. “Ήταν η Λότη Πέτροβιτς- Ανδρουτσοπούλου, η Μαρία Παπαγιάννη, ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος, για τους οποίους υλοποιήσαμε ετήσια προγράμματα φιλαναγνωσίας με κορύφωση την τελική εκδήλωση υποδοχής τους. Η διαδρομή αυτή που ξεκίνησε το 2017, συνεχίστηκε μέχρι το 2020 όπου στο ετήσιο πρόγραμμα φιλοξενήθηκαν και αλληλοϋποστήριξαν την ιδέα της χαριστικής βιβλιοθήκης τέσσερις αγαπημένοι συγγραφείς: ο Θοδωρής Παπαϊωάννου, η Αλεξάνδρα Μητσιάλη, o Αντώνης Παπαθεοδούλου και ο Δικαίος Χατζηπλής. Δυστυχώς η πανδημία ανέκοψε το πρόγραμμα και μόνο οι δύο πρώτοι φιλοξενήθηκαν στο φυσικό χώρο της βιβλιοθήκης. Ο Αντώνης και ο Δικαίος, συναντήθηκαν μαζί μας στα ραδιοκύματα μέσα από τα οποία συνεχίσαμε και ολοκληρώσαμε το πρόγραμμα”.
Γιατί επέλεξαν αυτούς τους συγγραφείς, όμως, και πώς έφτασαν να τους χαρίσουν… ένα δέντρο του πάρκου; “Αυτό το σύντομο ιστορικό της διαδρομής μας που παρέθεσα, απαντά στο ερώτημα γιατί επιλέξαμε αυτούς τους πρώτους εφτά συγγραφείς. Τους επιλέξαμε πολύ απλά, γιατί μ’ αυτούς τους συγγραφείς προσπαθήσαμε και καταφέραμε να δημιουργήσουμε μια βαθιά αναγνωστική σχέση. Κι αυτή τη σχέση θελήσαμε να τη διατηρήσουμε στον χρόνο και να την μοιραστούμε με την πόλη. Έτσι χαρίσαμε ένα δέντρο στον καθένα και κάναμε μια αρχή για όλους όσους θα έρθουν στο μέλλον“.
Η Σοφία Καλμανίδου είδε την ιδέα και τον σπόρο, είδε το δέντρο και δεν έχασε το δάσος∙ έφτιαξε το Πάρκο. Η ίδια, οι συνοδοιπόροι της στη Βιβλιοθήκη. Και τώρα; Τι μέλλει γενέσθαι; Θα υπάρξει συνέχεια; “Όπως είπα προηγούμενα η ονοματοδοσία του Πάρκου Λογοτεχνών είναι άτυπη αλλά φιλοδοξεί να καθιερωθεί, ώστε το Πάρκο να εμπλουτιστεί αρχιτεκτονικά με τέτοιο τρόπο που να παραπέμπει στο βιβλίο και στη λογοτεχνία, προωθώντας αποφασιστικά το έργο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης. Οι πρώτες μας παρεμβάσεις, με την τοποθέτηση πινακίδων και φωλιών για τα πουλιά στα δέντρα των συγγραφέων, η τοποθέτηση μιας μικρής ελεύθερης βιβλιοθήκης, η ποίηση γραμμένη στα παγκάκια και η εικαστική παρέμβαση στη βρύση του πάρκου είναι η βάση για να συνεχίσουμε στην κατεύθυνση δημιουργίας ενός αξιόλογου Πάρκου Λογοτεχνών, πόλου έλξης των κατοίκων και των επισκεπτών της πόλης. Μπορεί να είναι λίγο αυτό που καταφέραμε ως Δημοτική Βιβλιοθήκη, αλλά δεν παύει να είναι μία αρχή. Μία καλή ιδέα που ζητάει τη συμπαράσταση και την φροντίδα μας για να μπορέσει να αναπτυχθεί και να αναδείξει τον χώρο αυτό σε ένα ζωντανό Πάρκο Λογοτεχνών. Αξίζει να ειπωθεί πως η πρωτοβουλία αυτή βρήκε την υποστήριξη του Δήμου Εορδαίας, των εικαστικών της πόλης καθώς επίσης και των εθελοντών του Συλλόγου «φίλοι της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πτολεμαΐδας»”.
Για το τέλος κρατήσαμε μια ερώτηση με πιο προσωπικό ηχόχρωμα. Ποια είναι η Σοφία Καλμανίδου; “Εργάζομαι στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πτολεμαΐδας κι αν ήμουν κάτι άλλο, θα ‘θελα κι εγώ να ήμουν δέντρο. Δέντρο παραμυθάς, σαν αυτό που τόσο όμορφα ζωγράφισε με τις λέξεις της η αγαπημένη Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου.
Αν ήμουν δέντρο, θα ήθελα να είχα γίνει ένα δέντρο παράξενο, ένα δέντρο-παραμυθάς. Για να σκαρφαλώνουν τα παιδιά στα κλαριά μου και ν’ ακούνε τις ιστορίες που θα τους ψιθύριζα με το φύσημα του ανέμου – ιστορίες που θα μάθαινα από τις ρίζες μου. Ή να κάθονται στην πράσινη αγκαλιά μου και να διαβάζουν τα παραμύθια που θα ήταν γραμμένα στα φύλλα μου – παραμύθια που θ’ άκουγα από τον ήλιο, τη βροχή και το χιόνι. Κι έπειτα να ονειρεύονται και να κοιτάζουν από ψηλά το αύριο, το σήμερα, το χτες…
Ιδέες, ενέργειες, πρωτοβουλίες που αξίζουν να βρουν συνεχιστές και μιμητές και σε άλλα… πάρκα της χώρας! Μπράβο, Σοφία! Μπράβο στην Πτολεμαΐδα!
Info
Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Πτολεμαΐδας ιδρύθηκε το 1988 και λειτουργεί στο ανακαινισμένο κτίριο του παλιού Δημαρχείου της πόλης. Το 2018 βραβεύτηκε με το Α’ βραβείο για το πρόγραμμα «Φιλαναγνωστικές χειραψίες», από τον Ελληνικό Κύκλο Παιδικού Βιβλίου της ΙΒΒΥ.
