Η ιστορία του βιβλίου βασίζεται σε πραγματικό γεγονός και συνέβη πριν χρόνια, σ’ ένα δημοτικό σχολείο της Αθήνας. Μια μυθοπλασία με πραγματικά στοιχεία που δεν απέχει πολύ από την πραγματική ζωή. Είναι η μαρτυρία ενός κοριτσιού που αναγκάστηκε να αφήσει την πατρίδα του, για να γλιτώσει από τον πόλεμο και έγινε πρόσφυγας σε μια ξένη χώρα. Εκατομμύρια παιδιά με τις οικογένειές του ξεριζώνονται από τη χώρα τους και έχουν να αντιμετωπίσουν δύσκολες καταστάσεις και να επιβιώσουν.
Ένα εννιάχρονο κορίτσι, η Αϊσέ είναι πρόσφυγας και μας αφηγείται την προσωπική της ιστορία για το ταξίδι της από την Καμπούλ στην Ελλάδα. Ένα παιδί που αντιμετωπίζεται από τους συμμαθητές της σαν «ξένη», χωρίς να φταίει μόνο γιατί έρχεται από άλλη χώρα. Κάθε μέρα στο σχολείο είναι δύσκολη καθώς δέχεται τις κοροϊδίες και τα πειράγματα των άλλων παιδιών. Τα παιδιά σ αυτή την ηλικία μπορούν να γίνουν πολύ αυστηροί κριτές για τους άλλους. Όμως η Αϊσέ κρύβει αρκετή δύναμη μέσα της, ώστε να τα βγάλει πέρα και να αποδείξει ότι δε διαφέρει από τα υπόλοιπα παιδιά, με τη βοήθεια της κυρίας Περσεφόνης της γυμνάστριας του σχολείου. Μάλιστα η Αϊσέ όταν μεγαλώσει θέλει να γίνει κι εκείνη γυμνάστρια όπως η κυρία της.
Μέσω της πρωτοπρόσωπης αφήγησης η μικρή Αϊσέ μας κάνει να δούμε αυτά τα παιδιά με διαφορετική ματιά από αυτή του «ξένου» στη χώρα μας. Η Αϊσέ έχει έρθει με τη μητέρα της και τον αδελφό της, Αλοντίν, σε μια χώρα όπου οι συνθήκες διαβίωσης είναι δύσκολες και εκφράζει την αγωνία της για τον πατέρα που δεν είναι μαζί με την οικογένεια. Η ζωή στο σχολείο δεν είναι εύκολη, μιας και τα παιδιά έχουν άγνοια για την ζωή της και τις δυσκολίες που αντιμετώπισε ώσπου να φτάσει στη χώρα μας. Ένα παιδί πρόσφυγας που ξεριζώθηκε από τη χώρα του, τον τόπο που μεγάλωσε, το σχολείο, τους φίλους του, για να γλιτώσει από έναν πόλεμο, γιατί απλά δεν είχε άλλη επιλογή. Εκατομμύρια παιδιά κάθε χρόνο με τις οικογένειές τους και με κίνδυνο της ζωή τους κάνουν ένα μακρύ ταξίδι με άγνωστο προορισμό και ελάχιστα πράγματα που μπορούν να κουβαλήσουν. Το πρώτο πράγμα που πήρε μαζί στα λιγοστά πράγματα της, ήταν τα παπούτσια που της είχε κάνει δώρο η γιαγιά της στα γενέθλια της, μαζί με το κουτί τους. Μέσα στο κουτί έβαλε φωτογραφίες της γιαγιάς της και το φυλαχτό που της είχε χαρίσει. Έτσι, δεν έχει άλλα παπούτσια πέρα από αυτά τα αγαπημένα της πέδιλα. Την ώρα της γυμναστικής τα παιδιά την περιγελούν και ξεσπούν σε γέλια και το βράδυ προσεύχεται να αποκτήσει ένα ζευγάρι αθλητικά, αλλά κυρίως να είναι καλά ο μπαμπάς της.
Η Αϊσέ είναι ένα παιδί γεμάτο ζωντάνια και ενθουσιασμό, είναι Παναθηναϊκός στην ομάδα και κάθε απόγευμα παίζει μπάλα με τη φίλη της, την Ντελμπάρ, στην πλατεία. Πηγαίνει σχολείο, θέλει να μορφωθεί και να πετύχει στη ζωή της. Όταν φοβάται και βλέπει κάποιον εφιάλτη, έχει πάντα δίπλα της τη Ζαχράν, την κούκλα της, για να μιλάει και να της φεύγει ο φόβος. Στα όνειρά της έρχεται ο μπαμπάς της, παίζουν και γελούν και όλα είναι όπως παλιά. Κάνει όνειρα για το μέλλον, να μεγαλώσει, να γίνει γυμνάστρια σε σχολείο, να παντρευτεί και να κάνει πολλά παιδιά, γιατί η Αϊσέ είναι «σκληρό καρύδι» και τίποτα δεν θα την εμποδίσει. Αϊσέ σημαίνει ζωή.
Η Ελένη Σβορώνου δημιουργεί μια ιστορία με σκέψεις και συναισθήματα ενός παιδιού και έχει στόχο να ευαισθητοποιήσει, να προβληματίσει αλλά και να κινητοποιήσει παιδιά, εκπαιδευτικούς και γονείς. Το τέλος της ιστορίας θα γραφτεί από τα ίδια τα παιδιά στην τάξη και θα αποτελέσει πρόταση για τη λύση του προβλήματος. Το παιδί-αναγνώστης εμπλέκεται βιωματικά και βρίσκει κοινά σημεία με κάποιο παιδί που έρχεται από άλλη χώρα. Είναι σημαντικό να βοηθήσουμε αυτά τα παιδιά, να επουλώσουν τα τραύματα τους, να μεγαλώσουν και να αξιοποιήσουν τις ικανότητές τους και να εξελιχθούν σε ενεργά μέλη της κοινωνίας. Ευρηματικός ο τίτλος του βιβλίου -Σκληρό καρύδι- για να περιγράψει το χαρακτήρα ενός παιδιού με πείσμα που δεν το βάζει εύκολα κάτω, όμως η ψυχή του είναι ευαίσθητη σαν την ψίχα του καρυδιού που χρειάζεται την αποδοχή,την προστασία και την υποστήριξη όλων.
Η εικονογράφηση της Ευαγγελίας Γουτιάνου ξεχωρίζει για τα έντονα χρώματα από την Ανατολή, ενώ στα πρόσωπα των ηρώων αποτυπώνονται συναισθήματα και εκφράζεται η πολυχρωμία της κοινωνίας μας. Κάθε εικόνα αποτελεί ένα στιγμιότυπο της ιστορίας που μπορεί να αποτελέσει αφορμή για συζήτηση και σχολιασμό.
Στην ιστοσελίδα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες ο αναγνώστης, εκπαιδευτικός, γονιός, μπορεί να βρει παιδαγωγικό υλικό βασισμένο στην ιστορία της Αϊσέ και πληροφορίες για τους πρόσφυγες.
Τα παιδιά καλούνται να ανακαλύψουν τα αίτια του προβλήματος, να καταρρίψουν στερεότυπα, να αναπτύξουν κριτική σκέψη και να αναλάβουν δράση για να μπορούν τα παιδιά πρόσφυγες να κάνουν όνειρα και να ελπίζουν σ’ ένα καλύτερο μέλλον.
 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Σκληρό καρύδι |
| Διάκριση: | Λίστα White Ravens 2016 |
| Συγγραφέας: | Ελένη Σβορώνου |
| Εικονογράφηση: | Ευαγγελία Γουτιάνου |
| Εκδόσεις: | Καλειδοσκόπιο, 2015 |
| Επιμέλεια: | Κατερίνα Λογοθέτη |
| Σελίδες: | 56 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 21 |
| ISBN: | 978-960-471-087-4 |
