Σύμφωνα λοιπόν με το Υπουργείο Παιδείας, το ωρολόγιο πρόγραμμα στα νηπιαγωγεία για το 2016-17 διαμορφώνεται ως εξής:
ΠΡΩΙΝΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ-ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΦΟΙΤΗΣΗ
ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ-ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΗ ΦΟΙΤΗΣΗ
Σκέψεις πάνω στο νέο ωρολόγιο πρόγραμμα
1. Η μετατόπιση της πρωινής ζώνης: μέχρι πέρυσι η πρωινή ζώνη, όπου ίσχυσε, ήταν 07:00-08:00 το πρωί με κανονική προσέλευση τις 08:00. Από φέτος μετατοπίζεται στις 7:45-7:55. Αυτό σημαίνει ότι θα εφαρμοστεί στο 90% των νηπιαγωγείων αφού ευκολότατα θα υπάρξουν 5-6 γονείς νηπίων (και με το δίκιο τους καθώς εργάζονται) που θα βολευτούν με το 7:45. Επομένως, η έναρξη δεν μεταφέρεται στις 8:20 αλλά πίσω, στις 7:45. Πρόκειται ουσιαστικά για θεσμοθέτηση προσέλευσης σχεδόν όλων των νηπιαγωγών στις 07:40. Μας ενοχλεί; Όχι. Αυτό δεν ενοχλεί καέναν σοβαρό εκπαιδευτικό. Όμως… ας δούμε τι σημαίνει πρακτικά Ότι θα έχουμε στο νηπιαγωγείο 45-50 λεπτά πρωινή προσέλευση. Θα έρθει ο γονιός και το παιδί που είναι μαθητής σου και ζει μαζί σου τόσες ώρες τη μέρα στις 7:59 ή 08:04 και θα τους πεις δε σας ανοίγω; Ουσιαστικά, με ένα κλειδί στο χέρι για 45' τουλάχιστον θα βρίσκονται οι νηπιαγωγοί για να αντιμετωπίσουν αυτήν την δυστοκία. Και να πεις ότι υπάρχει ένας βοηθητικός στα νηπιαγωγεία, κάποιος σχολικός φύλακας που θα ανοίγει, να το θεωρήσεις και φυσιολογικό αυτό το ελατήριο στην προσέλευση,
Επειδή σε αυτήν τη χώρα, από γκρίνια και κριτική έχουμε χορτάσει, θα ήθελα πάντοτε να προτείνω κι όχι απλά να καταρρίπτω. Κατά τη γνώμη μου λοιπόν, όλα τα νηπιαγωγεία θα έπρεπε να έχουν προσέλευση στις 08:00-08:20 όπως μέχρι πρόσφατα. Σε κάθε αστικό διαμέρισμα/περιοχή προαστίου, θα έπρεπε να λειτουργεί ένα πλήρες ολοήμερο νηπιαγωγείο/δημοτικό. Επαναλαμβάνω: αυστηρά ένα. Αυτό θα μπορούσε να λειτουργεί από τις 07:00 ως τις 18:00 και να εγγραφονται σε αυτό μαθητές οι γονείς των οποίων έχουν πραγματικά και αποδεδειγμένα σημαντικό πρόβλημα με τις ώρες εργασίας τους και την παραλαβή του παιδιού κατά τις ώρες προσέλευσης και αποχώρησης, καθώς και φορολογική δήλωση που δεν τους επιτρέπει διαφορετικές επιλογές.
2. Η δημιουργία διδακτικών ωρών: αυτό ήταν ίσως η μεγαλύτερη αστοχία του νέου ωρολόγιου προγράμματος. Σε κανένα νηπιαγωγείο, σε καμία τάξη ενός καλού ή κακού νηπιαγωγού, δεν διακόπτεται καμία δραστηριότητα επειδή η ώρα πήγε 9:15 και άρα πρέπει να περάσουμε στη δεύτερη διδακτική ώρα. Οι δραστηριότητες στο νηπιαγωγείο δεν είναι μαθήματα με βιβλία όπως στις επόμενες σχολικές βαθμίδες. Είναι διερεύνηση, παιχνίδι, κίνηση, δημιουργία που μπορεί να απαιτεί ώρες. Αν λοιπόν ο χωρισμός σε διδακτικές ώρες έγινε για να εμφανίσουμε στον ΟΟΣΑ ότι αυξήσαμε τις διδακτικές ώρες των νηπιαγωγών και πλησιάσαμε τον μέσο όρο ωρών των χωρών μελών του ΟΟΣΑ, έχει καλώς. Αν έγινε με κάποιο παιδαγωγικό κριτήριο, είναι λάθος από τα λίγα.
3. Τα 3 διαλείμματα: το διάλειμμα για ένα παιδί 4-5-6 ετών είναι μια σύνθετη διαδικασία. Υπάρχουν παιδιά που χρειάζονται 10-20 λεπτά για να επανέλθουν οι καρδιακοί παλμοί και κατ' επέκταση η συμπεριφορά τους σε επίπεδα συμμετοχής σε μια οργανωμένη δραστηριότητα. Γιατί το διάλειμμα σε αυτές τις ηλικίες εξεγείρει, αυξάνει την κίνηση και την καρδιακή λειτουργία, ιδρώνει, ξεμυαλίζει, αποσυντονίζει πολλές φορές. Αυτό που θα επιτευχθεί με τα τρία διαλείμματα είναι οι μισοί και πλέον νηπιαγωγοί να μην τα ακολουθούν γιατί δε θα μπορούν να επαναφέρουν εύκολα τα παιδιά. Αλλά έχω και μια άλλη ερώτηση. Σε περίπτωση βροχής, η οποία στη μισή Ελλάδα δεν είναι σπάνιο φαινόμενο κατά το διάστημα Νοέμβριος-Απρίλιος, τα παιδιά βγαίνουν ή δε βγαίνουν διάλειμμα; Μάλλον δε βγαίνουν, έτσι; Και τι κάνουν τότε; Απασχολούνται μέσα στην τάξη από τον εκπαιδευτικό ή παίζουν ελεύθερα στα κέντρα ενδιαφέροντος; Πώς γίνεται αυτές οι ώρες να μη λογίζονται ως διδακτικός χρόνος των εκπαιδευτικών; Αφού το διάλειμμα κατέστη μη διδακτικός χρόνος, τότε ή πρέπει να αφήνουμε τα παιδιά μόνα τους να κάθονται στην τάξη ή να έχουμε διδακτικό χρόνο μαζί τους άρα δεν ισχύουν οι 5 διδακτικές ημερησίως.
4. Η εξαίρεση των διαλειμμάτων από το διδακτικό χρόνο αλλά… : Τα διαλείμματα λοιπόν εξαιρέθηκαν από τον διδακτικό χρόνο. Να ενημερώσω ότι στα διαλείμματα όλοι οι παρόντες νηπιαγωγοί είναι στην αυλή και επιβλέπουν, παίζουν με τα παιδιά, επιλύουν διαφορές, ασχολούνται με τον κήπο ή τέλος πάντων κάνουν απλή επιτήρηση αν θέλετε. Αυτά όλα προφανώς, κατά την ταπεινή γνώμη των συντακτών του προγράμματος, δεν έχουν τίποτε το διδακτικό εντός τους. Είναι απλώς εργασιακό ωράριο. Εκείνη την ώρα δηλαδή δε διδάσκουμε τίποτα. Απλώς θα παρακολουθούμε.
5. Η σύνδεση πρωινού και ολοήμερου προγράμματος: με ποιον τρόπο συνεργάζονται ο πρωινός με τον απογευματινό εκπαιδευτικό από τη στιγμή που:
α) δεν θα ισχύει πλέον η εναλλαγή στο ωράριο: ένας θα είναι πάντα πρωί και ένας πάντα στο ολοήμερο; Μάλλον ναι.
β) ο εκπαιδευτικός που θα έχει το ολοήμερο, το οποίο στις περισσότερες περιπτώσεις θα είναι ένα μικτό τμήμα από παιδιά και των δύο πρωινών τμημάτων, με ποιον τρόπο θα συνεργάζεται με τους πρωινούς συναδέλφους; Πάνω σε ποιο πρόγραμμα; Αφού θα εκτελούν ένα διαφορετικό πρόγραμμα. Και αν ο εκπαιδευτικός του ολοημέρου, έρχεται στις 10:00 ή 11:45, θα μπαίνει στην τάξη την ώρα που βρίσκεται σε εξέλιξη η τρίτη διδακτική ώρα. Τι θα κάνει; Θα κάθεται να κοιτάει; Θα συμμετέχει κανονικά; ΄Θα κάνουν συνδιδασκαλία και αναστοχασμό μάλλον. Εδώ σίγουρα είναι πολύ θολό το τοπίο και θα χρειαστούν διευκρινίσεις.
6. Ο χρόνος αποχώρησης στις 13:00: ήταν δεκαπέντε λεπτά μέχρι πέρσι (12:15-12:30). Αυτό έδινε χρόνο στους γονείς να παραλαμβάνουν τα παιδιά τους, να λένε μια κουβέντα με τους νηπιαγωγούς και να αποχωρούν χωρίς να συνωστίζονται. Στο νέο πρόγραμμα δεν προβλέπεται χρόνος αποχώρησης, όπερ σημαίνει ότι αυτή πρέπει να γίνει σχετικά γρήγορα και κατά τη διακριτική ευχέρεια των νηπιαγωγών. Υπάρχει μόνον προετοιμασία αποχώρησης 10 λεπτών αλλά όχι αποχώρηση με διάρκεια.
7. Η μετατροπή όλων των νηπιαγωγείων σε… δυνάμει ολοήμερα: είχαμε που είχαμε τα προβλήματά μας στα μέχρι τώρα ολοήμερα, τώρα που θα γίνουν όλα -θεωρητικά- ολοήμερα θα απογίνουμε. Ολοήμερο σημαίνει ότι το παιδί τρώει μεσημεριανό και ξεκουράζεται στο νηπιαγωγείο. Αυτό προβλεπόταν επίσημα πάντα και προβλέπεται και με το καινούριο πρόγραμμα. Αλήθεια; Πού τρώνε τα παιδιά; Μήπως στα ίδια τραπέζια που ζωγραφίζουν; Και πού ξεκουράζονται από τη στιγμή που σχεδόν σε κανένα ολοήμερο δεν εστάλησαν στρώματα ή κρεβατάκια για τα παιδιά αλλά όπου υπάρχουν, αυτό έχει γίνει γιατί νηπιαγωγοί, γονείς ή άλλοι παράγοντες έσπευσαν για την κάλυψη της ανάγκης; Τα φαγητά θέλουν ψυγείο; Θέλουν φούρνο για ζέσταμα; Τα στρωματάκια θέλουν σεντόνια; Αλήθεια όλα αυτά από που θα βρεθούν, ειδικά όταν λέγεται ότι δεν υπάρχει δαπάνη για το δημόσιο;
Αγαπητοί αναγνώστες, το νηπιαγωγείο δε μπορεί και δεν πρέπει να γίνει ένα πρόωρο δημοτικό ή να αμερικανοποιηθεί όπου τα παιδιά από τα 4 τους τρέχουν με δεκάδες άνευ νοήματος και στόχευσης φωτοτυπίες και μαθαίνουν να διαβάζουν μετά μανίας λες κι αν αυτό δεν επιτευχθεί με πληρότητα στα 5 και τα 6 χρόνια του παιδιού, θα καταρρεύσει η μόρφωση της ελληνικής νεολαίας. Το νηπιαγωγείο δε μπορεί να στερείται της χαράς, της δημιουργίας, της υπόθεσης, της εξερεύνησης. Τα στερεί όλα αυτά το υπουργείο με το νέο πρόγραμμα; Όχι. Όμως, έχω την ισχυρή εντύπωση πως κινούμαστε προς λάθος μονοπάτια στην προσχολική αγωγή και εκπαίδευση. Γιατί ναι μεν έγιναν και κάποια σοβαρά βήματα όπως το ότι καθορίστηκε επιτέλους το ωράριο των νηπιαγωγών και ήρθαν πιο κοντά οι ώρες αποχώρησης των νηπιαγωγείων με τα δημοτικά, γεγονός που διευκολύνει σημαντικά τους γονείς. Όμως, σε ένα σωρό άλλα ζητήματα (τα εξέθεσα πιο πάνω) η ζωή στο σχολείο γίνεται δυσκολότερη, χωρίς να γίνεται ποιοτικότερη.
Καλή χρονιά και μακάρι να γίνουν άμεσα αντιληπτά τα λάθη από τους υπευθύνους και να διορθωθούν για το καλό των παιδιών, των γονιών και των εκπαιδευτικών που δε θα πάψουν ποτέ να αποτελούν την ψυχή του εκπαιδευτικού συστήματος. Όλοι; Γιατί σε ποιον κλάδο όλοι τα κάνουν όλα περίφημα;
