Μια παλιά σάκα και ένα παλιό αλφαβητάρι έγιναν αφορμή για να περιεργαστούμε στην τάξη του νηπιαγωγείου, το εξώφυλλο του βιβλίου, να ξεφυλλίσουμε τις σελίδες του και να ανακαλύψουμε χαρακτηριστικά στοιχεία μιας άλλης εποχής και τον τρόπο που τα παιδιά μάθαιναν να διαβάζουν. Η σάκα είναι παλιά και φθαρμένη, εξάπτει την περιέργεια των παιδιών και μοιάζει να κρύβει κάποιο μυστικό. Ξεκίνησε ένας καταιγισμός ερωτήσεων:
Σε ποιόν να ανήκει αυτή η σάκα;
Πόσο παλιά είναι;
Κάποιος την ξέχασε;
Τι να έχει μέσα;
Τι βιβλίο να είναι;
Να δούμε τις εικόνες;
Να «διαβάσουμε» τον τίτλο;
Η σάκα αλλάζει χέρια
Τα παιδιά κάθονται σε κύκλο και η σάκα πηγαίνει από χέρι σε χέρι και τα παιδιά κάνουν με παντομίμα ότι βάζουν ένα αντικείμενο, βιβλίο, τετράδιο, μολύβι, γόμα, ή κάποιο παιχνίδι σβούρα, σφεντόνα, γυάλινους βόλους.
Τι βιβλίο είναι;
Τα παιδιά έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για το βιβλίο και άρχισαν να το περιεργάζονται. Διαβάσαμε τον τίτλο Αλφαβητάρι, τα καλά παιδιά και το εξώφυλλο με τα δυο παιδιά, ένα κορίτσι και ένα αγόρι. Το κορίτσι κάθεται στο καρεκλάκι και δείχνει ένα αλφαβητάρι στο αγόρι. Σε ένα άλλο αλφαβητάρι, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι κάθονται σε ένα παγκάκι και διαβάζουν το αλφαβητάρι. Παρατηρούμε τι φοράνε και καταλαβαίνουμε ότι είναι παλιά, τότε που φορούσαν μπλε ποδιά. Γιατί να φοράνε ποδιά;
Το εξώφυλλο του βιβλίου σε παζλ
Μπορούμε να βγάλουμε έγχρωμη φωτοτυπία το εξώφυλλο του βιβλίου, να το πλαστικοποιήσουμε και να το κόψουμε σε κομμάτια πάζλ. Τα παιδιά παρατηρούν το εξώφυλλο για δευτερόλεπτα και προσπαθούν να φτιάξουν το εξώφυλλο πάζλ από μνήμης.
Αλήθεια τι εννοεί καλά παιδιά;
Σίγουρα τα παιδιά που διαβάζουν τα μαθήματα τους είναι καλά παιδιά. Θέλετε να σχηματίσουμε τον τίτλο με τα γράμματα στο μαγνητικό πίνακα; Τα παιδιά ψάχνουν να βρουν σε ποιο γράμμα αντιστοιχεί κάθε φωνούλα. Μετράμε τα γράμματα και τα ανακατεύουμε ή κρύβουμε κάποιο γράμμα. Τα παιδιά καλούνται να σχηματίσουν από μνήμης τον τίτλο ή να μαντέψουν ποιο γράμμα λείπει.
Τι είναι όμως το αλφαβητάρι;
Ας ξεφυλλίσουμε τις εικόνες, ποιος θα γυρίσει τη σελίδα; Καθένας με τη σειρά να γυρίζει τις σελίδα και να περιγράφει τι βλέπει. Τα παιδιά συγκρίνουν το παρελθόν με το σήμερα και γνωρίζουν αρκετά πράγματα από τον παππού και τη γιαγιά.
Σύγκριση ανάμεσα στο χθες και το σήμερα
Οι εικόνες μας μεταφέρουν νοερά στο χθες και τα παιδιά αρχίζουν να πλάθουν ιστορίες. Τα στερεότυπα της εποχής θέλουν τη μητέρα να ασχολείται με το μωρό και τον μπαμπά να διαβάζει εφημερίδα. Μια οικογένεια να έχει πολλά παιδιά και να τρώνε όλοι μαζί στο καθισμένοι γύρω από το τραπέζι. Η γιαγιά φοράει μαντήλι και μένει μαζί με την οικογένεια. Σήμερα η μητέρα εργάζεται και κάνει και τις δουλειές του σπιτιού, ο μπαμπάς είναι στον υπολογιστή, όμως ασχολείται και με τα παιδιά. Η γιαγιά είναι ανεξάρτητη και μένει σε δικό της σπίτι. Τα παιχνίδια των παιδιών είναι στην ύπαιθρο και παρέα με άλλα παιδιά να φτιάχνουν λάσπη από χώμα και νερό, να έχουν ξύλα για όπλα και να φορούν καπέλα από εφημερίδα ή κατσαρολικά…
Ενώ σήμερα είτε είναι κλεισμένα στο σπίτι απομονωμένα να παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια, να βλέπουν τηλεόραση είτε τρέχουν να προλάβουν τη μια δραστηριότητα μετά την άλλη, το σχολείο, τα αγγλικά, κάποιο άθλημα ή εκμάθηση μουσικής. Κάθε σελίδα του βιβλίου προσφέρεται για συζήτηση και ανάλυση ενώ ταυτόχρονα γίνεται σύγκριση του χθες με το σήμερα. Επιλέξτε εσείς κάποια σελίδα ανάλογα με το θέμα που θέλετε να αναλύσετε. Μπορεί να ξεκινήσει ένα project με αφορμή το παλιό αλφαβητάρι για θέματα όπως η οικογένεια, γιορτές και επετείους, τα παιχνίδια του χθες και του σήμερα, τα ζώα, συναισθήματα, το σχολείο παλιά και τώρα.
Τα ευζωνάκια κάνουν παρέλαση για τη γιορτή της 25ης Μαρτίου
Τα παιδιά ξεφυλλίζοντας το παλιό αλφαβητάρι, στάθηκαν στη σελίδα με τα ευζωνάκια που φορούν τη φορεσιά του τσολιά. Αναζητάμε στο διαδίκτυο να δούμε πραγματικό εύζωνα και να συγκεντρώσουμε πληροφορίες.Αν κάποιο παιδί έχει φορεσιά τσολιά ΄μπορούμε να παρατηρήσουμε τα κεντήματα στο γιλέκο και το φέσι, τη φουστανελα και τα τσαρούχια.Την εθνική γιορτή της 25ης Μαρτίου τα παιδιά κάνουν παρέλαση, προσπαθούν να μιμηθούν τους εύζωνες και κρατούν σημαίες.
Αναζήτηση σχολικού υλικού από γονείς ή αναζήτηση στο διαδίκτυο για πληροφορίες
Παλιές σχολικές φωτογραφίες, μια σχολική ποδιά, μια σάκα, ένας χάρακας είναι μερικά μόνο από τα αντικείμενα που μπορούμε να ανακαλύψουμε την ιστορία τους και να αντλήσουμε πληροφορίες για το εκπαιδευτικό σύστημα της εποχής.
Ο παππούς και η γιαγιά θυμούνται…
Τα παιδιά έχουν την ιδέα να ρωτήσουν τον παππού και τη γιαγιά για τα παιδικά τους χρόνια στο σχολείο, τα μαθήματα, τις τιμωρίες, τις εκδρομές στην εξοχή, τα παιχνίδια και τις σχολικές γιορτές, τις φιλίες και το ρόλο του δάσκαλου στην τάξη. Μπορούμε να καλέσουμε κάποιον παππού να μας διηγηθεί τις αναμνήσεις του από τα σχολικά του χρόνια, να μας πει ιστορίες, να μας δείξει παιχνίδια του παλιού καιρού και να μιλήσει για τα παλιά βιβλία.
Επίσκεψη στο Μουσείο σχολικής ζωής
Αν θέλετε να περάσετε μια ημέρα στο Μουσείο Σχολικής Ζωής δεν έχετε παρά να επισκεφτείτε το Μουσείο Σχολικής Ζωής, την παλιά τάξη, με τα ξύλινα θρανία και την έδρα, το κουδούνι, τα παλιά αναγνωστικά, τους χάρτες και τον πράσινο πίνακα. Μπορούμε να βρούμε κι άλλα σχολικά βιβλία, σάκες, χάρτες και παλιές σχολικές φωτογραφίες. Παρατηρούμε παλιές σχολικές φωτογραφίες όπου τα παιδιά φορούσαν μπλε ποδιά, καθόντουσαν σε ξύλινα θρανία και είχαν αλφαβητάρι. Μια περιήγηση στο χώρο του Μουσείου σε ταξιδεύει στα χρόνια τα παλιά και αποτελεί μια αξέχαστη εμπειρία για μικρούς και μεγάλους.
