Μαρία Παπαγιάννη, υποψήφια HCA Award 2020, #HCAΑ2020, #HCAAgreeknominee,#maria_papayanni
Ο Άρης είναι ψαράς. Δε ξέρω τι σημαίνει είσαι κάτι. Ίσως από αυτό από το οποίο ζεις. Μα ζει κανείς αν είναι μόνο ψαράς, μουσικός ή δάσκαλος; Υποθέτω πως δε ζεις στο τρανεμένο βεληνεκές του ανθρώπου παρά σε εκείνο το κρυφό πέρασμα του “επιβιώνω” που σε χρεωκοπέι σαν το συνηθίσεις.
Μη σας κακοφανεί, μα ο ψαράς Άρης γράφει στα κρυφά ποιήματα. Αλλά κάνει κι άλλα, ίσως περισσότερο φανερά πράγματα. Έκανε μια μετακόμιση σε ένα υπόγειο. Μια μετακόμιση αναγκαστική. Και την εμφάνισε στην κόρη του, τη δεκάχρονη Ρόζα, σα μια πολύ σπουδαία κίνηση και ευκαιρία, μια μετακόμιση στο Βασίλειο των Γάτων. Τη Ρόζα την πριγκίπισσα, άλλοτε Πριγκίπισσα Γελαστή -όταν γελάει- άλλοτε Πριγκίπισσα Τρελή ή Τσίνα, αναλόγως ασφαλώς της μικροδιάθεσής της. Μαζί ήρθε κι ο Καρλίτο με το κλουβάκι του, το αηδόνι τους.
Ο Άρης, ο φανερός ψαράς και κρυφός ποιητής κάνει κι άλλα πράγματα. Στις γάτες έχει δώσει ονόματα ποιητών: Ρεμπώ, Ελυάρ, Σαπφώ, Όμηρος, Γουλφ, Πλαθ. Τις αγαπά τις γάτες. Τις φροντίζει.
Ο κόσμος του Άρη και της Ρόζας είναι σε ευθεία αντιστοιχία με εκείνον της Αμελί του μέγα μύστη Ζαν Πιερ Ζενέ. Κόσμος άδολος (¨’αδολα είναι τα μάτια σου και μην τα κατεβάζεις), κόσμος ανάχωμα στην αναδυόμενη παρα-υπό-κουλτούρα της αγένειας και της αδιαφορίας (“μιλάνε για καιρούς δοξασμένους και πάλι…”). Ένα κλείσιμο του ματιού πως “κάτω από την άσφαλτο υπάρχει παραλία”, πως κρυφανασαίνει κι ένας άλλος κόσμος γύρω μας, όχι μόνο έξαλλοι κορναριστές και εγωπαθείς σαλταδόροι.
Ο κόσμος του Άρη και της Ρόζας δεν είναι ένας κόσμος ουτοπικός, ένα σύμπαν δυστοκίας. Αν τον βλέπεις ως τέτοιον, πολύ απλά στέκεσαι απέναντί του. Αυτός ο κόσμος υπάρχει. Τον έχω γνωρίσει. Ζει σε ένα απόμερο σπίτι στις Κυκλάδες, σε ένα τυπικό διαμέρισμα στο Φάληρο, το Μοσχάτο ή στου Ζωγράφου, σε μια μισοριξιά βάρκα στο λιμάνι, σε ένα σιωπηλό γραφείο στη Θήβα, πάνω από ασπρόμαυρα πλήκτρα σε ένα στέκι. Αυτός ο κόσμος, ο διάσπαρτος, ο μέγας, στα Παπούτσια με φτερά συγκεντρώνεται και εικονοποιείται, διατρανώνεται και ανασαίνει. Δεν ωρύεται. Δεν κάνει κρότο. Τον βλέπεις μόνο όταν έχεις μυηθεί κι εσύ σε μερικά βασικά συστατικά του, κάτι σα να έχεις τη Λάμψη του Κιούμπρικ και αναγνωρίζεις όσους τη διαθέτουν (“εμένα δε με βάζουν στο χέρι”).
Τα 25 κεφάλαια στα οποία απλώνεται η ιστορία της Μαρίας Παπαγιάννη αποτελούν μια διακειμενική (αποθέωση και) επέκταση ενός ποιήματος κάποιου σημαντικού δημιουργού: Σεφέρης, Καβάφης, Ντίκινσον, Μπόρχες, Νερούδα, Αναγνωστάκης, Ελύτης, Ρίτσος, Πόε και άλλοι τόσοι που άφησαν το δριμύ τους χνάρι στον κόσμο, των ανθρώπων, της ποίησης, της γλώσσας. Με μοναδική αφηγηματική μαεστρία, η συγγραφέας δομεί μια ωδή στην αισιοδοξία και τη δοτικότητα που θαλασσοδέρνεται από Καββαδία, φεγγαριάζεται από Νερούδα, ονειρεύεται με Πόε, αρχιτεκτονεί με Ελύτη. Είναι η Ρόζα και ο Άρης, μια κόρη και ένας πατέρας που χαρίζουν ένα ζεύγος ηρώων που θες να ξέρεις, σε ένα απαράμιλλης ομορφιάς ανάγνωσμα. Είναι το σάλτο -νον μορτάλε- της Ρόζας στο σπιρτόκουτο και το ταξίδι της στις γλώσσες και την ποίηση του κόσμου, στη γλώσσα που δεν είναι μόνο τα λόγια, αλλά αυτά που θυμούνται και εκείνα που ονειρεύονταν οι άνθρωποι. Είναι η ζωή της πιανιστα Άννας που ενίσταται μέσα σε ένα αυτοκίνητο και ενοχλεί τους γείτονες. Είναι η δύναμη της απουσίας μα κυρίως εκείνη της παρουσίας. Είναι η Λυπημένη κυρία Ελισέντα κι ο Γκαμπίτο, ο γάτος της, ο Χασίμ από το Πακιστάν. “Είναι μια μικρή γειτονιά, της Αθήνας στραβοτιμονιά”. Είναι το όσοι φροντίζουν για το καλό μου, τελικά το κάμουν χίλια κομμάτια, εκείνο το περίφημο καλό μου, γιατί αγνόησαν εκείνα που ήμουν στα αλήθεια.
Παπούτσια με φτερά. Να πετάξεις. Να μη ζεις καρφωμένος στη γη, διάολε, τώρα, αύριο ή το 2054. Μπορεί να σου συμβεί μέσα από πόνο και ωδύνη, από απώλεια μα κι από ανείπωτη χαρά, από γυρισμό και ξαναντάμωμα, από πρόκληση, από πληγή ή ένα ψέμα. Όπως κι αν έρθει, μάζεψε με αριστοτεχνικές κινήσεις τούτο το ζευγάρι παπουτσιών με φτερά, φόρεσέ το, η ζωή δεν τελειώνει τόσο εύκολα.
Παπούτσια με φτερά. Σπουδαίος μάστορας ο Χαλίλ. Και κάποτε μπήκε στο μαγαζί του ένας δερβίσης και του ζήτησε να του φτιάξει παπούτσια με φτερά για να πετάει. Ο μάστορας του το υποσχέθηκε μα εν τω μεταξύ ο δερβίσης πέθανε. Ο Χαλίλ ήταν απαρηγόρητος που δεν κατάφερε να του φτιάξει τα παπούσια. Από τότε κάθε γιος, μαζί με την τέχνη κληρονομούσε την ευχή να φτιάξει παπούτσια με φτερά. Γίνηκε η ευχή κατάρα. Κανείς δε μπορούσε να φτιάξει παπούτσια με φτερά. Ώσπου ανέλαβε το χρέος ένας άνθρωπος σοφός και μάγος της φυλής του και πριν πεθάνει κάλεσε τα παιδιά του και τους είπε ότι μπορεί να μην κατάφεραν να φτιάξουν παπούτσια με φτερά όμως η παραγγελιά του δερβίση έβαλε φτερά στα δικά τους πόδια που κυνηγώντας ένα τρελό όνειρο γινόντουσαν ολοένα και καλύτεροι. Κι αυτά ήταν τα παπούτσια με φτερά που φόρεσαν στα δικά τους πόδια.
Παπούτσια με φτερά. Από 8-9 ετών μέχρι όσο θες. Προτείνεται με θέρμη. Για όσους θέλουν να εξημερώσουν την αλεπού που τους κοίταξε άγρια, όσα ξεχάστηκαν κι όσα μαγεύουν. Για την ποίηση που υπάρχει στη ζωή και τη ζωή που κάποτε γίνεται ποίηση.
Εκδόσεις Πατάκη.
 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Παπούτσια με φτερά |
| Διακρίσεις: | Βραβείο «Φανή Αποστολίδου» του Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου 2017 σε συγγραφέα εκτενούς αφηγήματος, για παιδιά μεγάλων τάξεων Δημοτικού και Γυμνασίου |
| Συγγραφέας: | Μαρία Παπαγιάννη |
| Εξώφυλλο: | Φωτεινή Τίκκουr |
| Υπεύθυνη έκδοσης: | Υβόνη Καρύδη |
| Εκδόσεις: | Πατάκη, Ιούνιος 2016 |
| Επιμέλεια-Διόρθωση: | Αντωνία Γουναροπούλου |
| Σελίδες: | 288 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 21 |
| ISBN: | 978-960-16-6682-2 |
