Παιδικά βιβλία για την παρενόχληση, τη (σεξουαλική) κακοποίηση, τα όρια, τη συναίνεση

Τόσες άσχημες ειδήσεις τριγύρω μας πια. Τόση νοσηρότητα! Και ένα μόνο ανακύπτει: να μπορέσουμε να προλάβουμε, να θωρακίσουμε, να μάθουμε τα παιδιά να μιλάνε, να μη σιωπούν, να μη ντρέπονται να μιλήσουν, να αναζητήσουν βοήθεια. Να έχουμε δομές. Και κυρίως να πάψουμε να κάνουμε όλοι τη γειτονιά που δεν ήξερε.

Υπάρχουν βιβλία για παιδιά και εφήβους που ασχολούνται με την παρενόχληση και την κακοποίηση, σεξουαλική ή μη. Τη φωτίζουν, την αναδεικνύουν, προσφέρουν στα παιδιά γνώση και διέξοδο.

Σημαντικές έννοιες και λέξεις που πρέπει να γνωρίζουμε και να μεταλαμπαδεύσουμε προς τα παιδιά: συναίνεση, άρνηση, επιφύλαξη, όχι, ναι, επιθυμία, αποδοχή, ασφάλεια, διαφορετικότητα.

Δείτε βιβλία που περιηγούνται στον κόσμο της παρενόχλησης, της κακοποίησης, της προστασίας, της συναίνεσης, της σεξουαλικής βίας.

(Η feeatured image προέρχεται από το εξώφυλλο του βιβλίο του Μάκη Τσίτα “Και βγάζω το καπέλο μου…”, την εικονογράφησε η Ντανιέλα Σταματιάδη και το βιβλίο εκδόθηκε από τις Εκδόσεις Κόκκινη Κλωστή Δεμένη).

Για παιδιά από 4-5 ετών

Και βγάζω το καπέλο μου…, του Μάκη Τσίτα (εικ.: Ντανιέλα Σταματιάδη)

Το βιβλίο που πρέπει να διαβαστεί και να συζητηθεί σε κάθε νηπιαγωγείο. Πρωτότυπο και ευρηματικό ως ιδέα, εύρυθμο και εξόχως μεστό αφηγηματικά, με υψηλή θεατρικότητα και προφανείς δυνατότητες δραματοποίησης, αγγίζει το θέμα των θεμάτων, την κορωνίδα της ασφάλειας του μικρού ανθρώπου. Ο συγγραφέας Μάκης Τσίτας δημιουργεί με αντιήρωα τον κακό λύκο που μεταμφιέζεται, ένα βαθύ ρήγμα στην άκριτη εμπιστοσύνη, στην άγνοια κινδύνου και την ελλιπή προετοιμασία των παιδιών απέναντι σε κάθε λογής κίνδυνο.

Έξι μικρές ιστορίες- για νηπιαγωγούς και γονείς, της Μυρτώς Γεωργίου-Νίλσεν (εικ.: Μιχάλης Καζάζης)

Έξι ιστορίες παρενόχλησης και άβολων στιγμών. Η Σοφία στο πάρκο μένει για λίγο μόνο και ένας κύριος προσπαθεί να της δείξει ένα σκυλάκι που έχει στο αυτοκίνητό του. Ο Αντρέας νιώθει μια απειλή από τα περίεργα χάδια του κυρίου Θανάση. Η Τίνα φιλοξενείται στο σπίτι της φίλης της και βλέπει το βλέμμα κάποιου μεγάλου να την κοιτά επίμονα.

Το χαλασμένο τηλέφωνο, του Μόρτεν Ντουρ (εικ.: Σόφι Λουίζ Νταμ)

Εξαίρετο! Ο βραβευμένος Δανός συγγραφέας Morten Dürr αποτυπώνει πειστικά μέσα από ένα graphic novel την ένταση των συναισθημάτων που δημιουργεί σε μια ομάδα παιδιών και κυρίως σε ένα συγκεκριμένο κορίτσι η είδηση της σωματικής κακοποίησης μιας συμμαθήτριάς τους.

Μόνο αν θέλω, της Γιώτας Κ. Αλεξάνδρου

Συναίνεση! Μόνο αν θέλω θα δεχθώ να με φιλήσεις. Η Γιώτα Αλεξάνδρου γράφει μια πρωτότυπη ιστορία για το δικαίωμα των παιδιών στο σώμα τους και το δικαίωμά τους να λένε όχι σε αγγίγματα και φιλιά που δεν επιθυμούν. Τα περιστατικά τα οποία περιγράφονται είναι μάλλον οικεία σε πολλές οικογένειες. Και δεν χρειάζεται το άγγιγμα ή το φιλί να σχετίζεται με σεξουαλική παρενόχληση για να δημιουργεί πρόβλημα σε ένα παιδί.

Ρώτα πρώτα, μαϊμουδάκι!, των Juliet Crare Bell και Abigalli Tompkins

Αυτό το εικονογραφημένο βιβλίο δείχνει στα παιδιά τι σημαίνει συναίνεση και γιατί είναι τόσο σημαντική. Περιλαμβάνει οδηγίες για γονείς και εκπαιδευτικούς.

Γνώσεων

Μυστικά και λύσεις: Μη με ενοχλείς (παρενόχληση), της Ιζαμπέλ Φιλιοζά

Ένα στα δέκα παιδιά, μας πληροφορεί η συγγραφέας, έχει πέσει θύμα παρενόχλησης στο σχολείο. Δηλαδή έχει δεχθεί κάποια βίαια πράξη ή λέξεις τις οποίες δεν σταμάτησε κανείς… Πότε μια κατάσταση είναι επικίνδυνη για κάποιον, ποιος είναι το θύμα, ποιος ο θύτης, ποιος ο μάρτυρας, τη διαφορά μεταξύ προσβολής, συκοφαντίας και απειλής μέσα από συνηθισμένες φράσεις (είσαι χάλιας, αυτή κλέβει, γυαλάκια, είσαι άχρηστη, βρομάς κ.α.)…

Παίζω με τον Φρίξο και μαθαίνω για το σώμα μου και τις διαπροσωπικές σχέσεις. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα σεξουαλικής αγωγής για την προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία

Ένα αξιόλογο πρόγραμμα το οποίο μπορεί ο καθένας να διανθίσει στην τάξη (ή και το σπίτι του) και να το αναπτύξει και με άλλο οπτικό υλικό. Να θυμίσουμε ενδεικτικά το Δίχτυ Ασφαλείας που έχουμε προτείνει στο ELNIPLEX (δείτε εδώ) καθώς και βίντεο που μπορείτε να βρείτε στο άρθρο Παγκόσμια ημέρα κατά της κακοποίησης παιδιών και οι δεκαεννιά μέρες του Νοεμβρίου.

Μάθε τα δικαιώματά σου και διεκδίκησέ τα— Ένας οδηγός για παιδιά, τις νέες και τους νέους, της Διεθνούς Αμνηστίας

Ανάμεσα σε όλα τα δικαιώματα, περιλαμβάνει βήματα που πρέπει να ακολουθήσεις αν πέσεις θύμα σωματικής ή σεξουαλικής κακοποίησης.

Θέλεις να μιλήσουμε για τη συναίνεση; Επιλογές ως το άπειρο, του Τζάστιν Χάνκοκ

Η σεξουαλική παρενόχληση, η βία, ο εξαναγκασμός σε συνεύρεση, η βία δεν είναι όψιμο φρούτο. Υπήρχαν πάντοτε και μάλιστα ακόμα πιο βάρβαρα και μαζικά. Τα κινήματα, η χειραφέτηση της γυναίκας, οι χιλιάδες φωνές, η τέχνη, η διάδοση της πληροφορίας, τα social media, όλα συνέτειναν στον περιορισμό του φαινομένου αλλά και την ταχύτερη μετάδοση συμβάντων που ξεσηκώνουν τους ανθρώπους σε πολλά μέρη της γης.

Stories από την εφηβεία, της Συλβί Μισλά

Η οικογένεια, το διαζύγιο, ο δεύτερος γάμος τους, η φιλία. Το διαδίκτυο, τα κινητά, τα διαδικτυακά παιχνίδια, το διαδικτυακό φλερτ, το sexting και οι κίνδυνοί του, η βία, η παρενόχληση, η σιωπή, το happy slapping (επίθεση σε κάποιον για να τον βιντεοσκοπήσεις). Ο έρωτας.

Για μεγαλύτερα παιδιά 8-9+

Ήσουν μόνο ένα παιδί, της Εύας Κασιάρου

Πολύ δυνατό βιβλίο! Ο καλός γείτονας, ο αποδεκτός από την κοινωνία και την οικογένεια οικογενειάρχης, η θυματοποίηση του παρενοχλημένου παιδιού, η ψυχική φθορά του, η ηθική καθοδήγησή του από τον θύτη, η φυσική και νομική τιμωρία, η φυσική και η θετή οικογένεια, το παρελθόν που χώνεται βαθιά μέσα στο παρόν και το μέλλον.

Μας μεγάλωσαν λύκοι, της Κίμπερλι Μπρουμπέικερ Μπράντλει

Σκληρό, ρεαλιστικό, ειλικρινές, σπαρακτικό. Ένα σπουδαίο βιβλίο της παγκόσμιας λογοτεχνίας που μιλάει τη γλώσσα της αλήθειας ως προς την ενδοικογενειακή βία, τη σεξουαλική παρενόχληση, την οικογενειακή παραμέληση, την αδερφικότητα και δίνει δύναμη σε χιλιάδες παιδιά να μιλήσουν, να μη σιωπήσουν, να μην πνιγούν στις σκέψεις και τις ενοχές τους όπως η Σούκι.

Ο πόλεμος που κέρδισα, της Κίμπερλι Μπρουμπέικερ Μπράντλει

Πέρα από τον πόλεμο που καίει και συντρίβει στο παρασκήνιο διαρκώς, είναι ένα μυθιστόρημα, Young Adult επισήμως, για τα συναισθήματα που υψώνονται και κατακερματίζονται από την γονεϊκή εγκατάλειψη και κακοποίηση, από συγκυριακά γεγονότα και μοίρα (βλέπε στρεβλοποδία), από τους ανθρώπους που βλέπουν και δεν βλέπουν τι είσαι. Αλλά και ένα κλασικό μυθιστόρημα ενηλικίωσης καθώς αυτή σκληρά ξεπροβάλλει πίσω από τις φλόγες του πολέμου.

Γκούρι σημαίνει πέτρα, της Θεοδώρας Κατσιφή (εικ.: Πατρίτσια-Ευγενία Δεληγιάννη)

Βραδύκαυστο, εσωτερικά φλεγόμενο, λεπτοδουλεμένο.,, Και να που σκάει και μια ιστορία παλιά. Για ένα κορίτσι που ήταν θύμα κακοποίησης και ξάφνου εξαφανίστηκε από το χωριό, δίχως κανείς να ξέρει, δίχως κανείς να μπορεί να αποδείξει τι και πώς. Η μικροκοινωνία ανάστατη κάνει αυτό που ξέρει καλά: υφαίνει σενάρια, κάνει υποθέσεις, ανακατεύει λέξεις, σπέρνει μυθολογίες, διαδίδει εικασίες, ρηχές συχνά.

Το καλοκαίρι που μεγάλωσα, της Άντρης Αντωνίου

Ένα πολύ δυνατό βιβλίο για ένα εξαιρετικά δύσκολο θέμα, την ενδοοικογενειακή βία. Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση είναι συγκλονιστική. Κάθε περιστατικό που περιγράφεται είναι τόσο ρεαλιστικό που ο αναγνώστης δεν μπορεί παρά να ταυτιστεί με την έφηβη κοπέλα η οποία ζει έναν καθημερινό εφιάλτη.

Τότε που κρύψαμε έναν άγγελο, της Αγγελικής Δαρλάση

Μεγάλες αλήθειες κλεισμένες σε ένα παραμύθι μοιάζει αυτό το μυθιστόρημα της Αγγελικής Δαρλάση. Η αγάπη, η φιλία, η φτώχεια, ο πόλεμος, η παιδική κακοποίηση, τα όνειρα βρίσκουν το χώρο τους κάτω από τα φτερά ενός πληγωμένου αγγέλου και υφαίνουν μια ιστορία που ξεπερνά τα όρια ενός χωριού ή μιας χώρας. Πλέκουν μια ιστορία που ξεκινά σε ένα σχολείο στη μέση του πουθενά ανάμεσα σε τέσσερα χωριά της Ανατολής, της Δύσης, του Βορρά και του Νότου. Τρία παιδιά με πληγές στις ψυχές τους, το καθένα για διαφορετικούς λόγους, βρίσκουν έναν πληγωμένο άγγελο. Θέλουν να τον βοηθήσουν να ξαναγυρίσει στον ουρανό και καταστρώνουν ένα σχέδιο για να συγκεντρώσουν χρήματα γι αυτόν τον σκοπό.

Σουφλέ Σοκολάτας, της Αλέκας Τρίπου-Μάνου (εικ.: Ράνια Βαρβάκη)

Το Σουφλέ Σοκολάτας της Αλέκας Τρίπου-Μάνου είναι ένα ιδιαιτέρως ρεαλιστικό ψυχογράφημα μέρους της σημερινής κοινωνίας, ελληνικής και μη. Ένας ρατσιστής, μισάνθρωπος, που παίζει σκάκι πάνω στην πλάτη της κόρης του πουλώντας της προστασία και όνειρα, χειραγωγεί με άθλιο τρόπο το παιδί του προκειμένου να εκδικηθεί την πρώην γυναίκα του για τις επιλογές της. Όταν η Σοφία κάνει δύο πράγματα, τέτοια που κάνουν όλα τα παιδιά, πίσω από την πλάτη του εκείνος ξεσπά πάνω της με τρόπο που θες να ξεχάσεις.

Ο γορίλλας του δολοφόνου, του Γιάκομπ Βεγκέλιους

Μικρές ανθρώπινες ιστορίες αρμονικά εγκιβωτισμένες έχουν να πουν πολλά για την απληστία, την εξουσία, τη γυναικεία κακοποίηση αλλά και την πίστη, τη δύναμη της μουσικής, την αξία της αγάπης και της δικαιοσύνης. Οι περιγραφές είναι γλαφυρές γεμάτες αναφορές σε ενδιαφέροντα πολιτιστικά στοιχεία όπως για παράδειγμα η ανταλλαγή τουρμπανιών ως ένδειξη αιώνιας πίστης και φιλίας.

Η σιωπή της Μελίνας: Μια σχεδόν αληθινή ιστορία, της Άννας Βασιλειάδη

Η Μελίνα έζησε ένα δράμα ήδη πριν κλείσει τα έντεκά της χρόνια. Εγκλωβισμένη σε μια άθλια κατάσταση, ντροπιασμένη, μόνη, ανυπεράσπιστη, θα καταφέρει να ζητήσει βοήθεια αρχικά από την αδερφή της και ακολούθως να προσπαθήσει να νικήσει το «τέρας» που την τύλιξε στα δίχτυα του.

16-17+

Η μεγάλη οικογένεια, της Καμίγ Κουσνέρ

Με λόγο απλό, φωνή δυνατή και αποφασιστική, άλλοτε συγκινητική, άλλοτε επικριτική και σκληρή, και άλλοτε καυστική μα πάντα οικεία, ειλικρινής και βαθιά απολογητική, η Καμιγιού, όπως την έλεγε η μητέρα της, περιγράφει τα όσα συνέβησαν στην δική της μεγάλη οικογένεια και αποκαλύπτει τη χειραγώγηση και τη διαστροφή που κρύβονταν πίσω από την αίγλη της φιλελεύθερης μποέμικης ζωής το 60’. Πάρτε βαθιά ανάσα και διαβάστε το.

Κορίτσι Α, της Αμπιγκέιλ Ντιν

Τα συναισθήματα ξεχύνονται σε κάθε σελίδα. Η σωματική και ψυχική κακοποίηση και η παραμέληση έξι παιδιών μέσα από τις θλιβερές τους εμπειρίες στο οικογενειακό περιβάλλον δε θα σας αφήσουν ασυγκίνητους, ενώ η ατμόσφαιρα ενός αιχμηρού θρίλερ επιβίωσης θα κάνει τους περισσότερους να ξεφυσάτε συχνά πυκνά. Παιδιά δεμένα με αλυσίδες. Παιδιά που έζησαν τον εφιάλτη της βίας πάνω τους. Τρως γροθιά στο στομάχι και αναρωτιέσαι τι σόι άνθρωποι υπάρχουν!

Extra

Διαβάστε και το ενδιαφέρον άρθρο του Γιάννη Κυργιόπουλου Κακοποίηση Παιδιών: ορισμός, μορφές, σημάδια αναγνώρισης, νομοθετικό πλαίσιο, κίνδυνοι καθώς και το άρθρο Γιατί θεωρούμε δεδομένη την συγκατάθεση των παιδιών;