Ένας κόσμος που οι οθόνες κυριαρχούν. Και κυριαρχούν επειδή οι ενήλικες τις χρησιμοποιούν εξίσου, δίνοντας το ασφαλές παράδειγμα στα παιδιά να πράξουν το ίδιο. Αν κάποιος έχει παρακολουθήσει έστω και ένα επεισόδιο του δυστοπικού Black Mirror (το προτείνω ανεπιφύλακτα) θα καταλάβει ότι αυτό που μόλις εδώ και λιγότερο από μια δεκαετία άρχισε με την χρήση των οθονών από το σύνολο των παιδιών και των νέων, θα έχει μάλλον απροσδόκητα αποτελέσματα στον ψυχισμό τους. Μια πραγματικά θεμελιώδης μετατόπιση σκέψης, συμπεριφορών, αξιών, συναναστροφής, αξιολόγησης ανθρώπων.
Αν πας σε μία ταβέρνα ή σε οποιοδήποτε άλλο μέρος όπου συχνάζουν οικογένειες, θα παρατηρήσεις ότι οι οθόνες είναι πλέον κάτι παραπάνω από ακίνδυνες ηλεκτρονικές νταντάδες που κλείνουν το στόμα των παιδιών για να κάνουν οι μεγάλοι τη δουλειά τους. Είναι οι ισχυρότεροι διαμορφωτές άποψης, στάσεων ζωής, εξέλιξης αισθητικής και στερεοτύπων. Το πάρτι με τις οθόνες μόλις άρχισε. Οι επιστήμονες συχνά κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Αλλά ποιος θέλετε να ακούσει;
Μια νέα εκτενής μελέτη που διεξάγει το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ (National Institute of Health-NIH) σε 21 διαφορετικές τοποθεσίες της χώρας (300 εκατομμύρια δολάρια το κόστος της έρευνας) και παρουσίασε η εκπομπή 60 minutes του δικτύου CBSnews, διαπίστωσε ότι η πολύωρη έκθεση των παιδιών στις οθόνες κάθε είδους -τάμπλετ, κινητά, υπολογιστές, βιντεοκονσόλες- μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την πρόωρη αραίωση και λέπτυνση του εγκεφαλικού φλοιού, του εξωτερικού στρώματος που επεξεργάζεται πληροφορίες από το περιβάλλον από καθεμία από τις πέντε αισθήσεις. Τι σημαίνει αυτό; Να το πω απλά; “Ο ανθρώπινος εγκεφαλικός φλοιός έχει πάχος 2-4mm και διαδραματίζει κεντρικό ρόλο σε όλες τις ανώτερες εγκεφαλικές λειτουργίες όπως η μνήμη, η προσοχή, η αντίληψη, η σκέψη, η γλώσσα και η συνείδηση. Που θα πάνε όλες αυτές οι λειτουργίες με την λέπτυνση του εγκεφαλικού φλοιού; Μα… στο πυρ το εξώτερον! Ακόμα πιο απλά; Η αποβλάκωση θα πάει σύννεφο.
Οι ερευνητές του NIH παρακολουθούν εδώ και δέκα χρόνια τον εγκέφαλο περίπου 11.000 παιδιών, ηλικίας 9 έως 10 ετών, προκειμένου να δουν πώς οι εμπειρίες τους στην παιδική ηλικία επηρεάζουν τον εγκέφαλο όπως τη συναισθηματική ανάπτυξη και ψυχική τους υγεία.
Οι επιστήμονες δεν έχουν καταλήξει ακόμα με σιγουριά αν αυτό το αποτέλεσμα οφείλεται στην υπερβολική χρήση της οθόνης. Έχουν όμως διαπιστώσει ότι τα παιδιά που έχουν εκτεθεί σε οθόνες έχουν σημειώσει χαμηλότερες βαθμολογίες σε εξετάσεις που απαιτούνται νοητικές και γλωσσικές δεξιότητες.
Οι επιστήμονες αναζητούν επίσης απάντηση στο ερώτημα αν οι οθόνες είναι εθιστικές και τι είναι αυτό που μπορεί να περιορίσει αυτήν την εξάρτηση.
Μάλιστα ο ελληνικής καταγωγής Δρ. Δημήτρης Χριστάκης στο Νοσοκομείο Παίδων του Σιάτλ που ήταν και ο επικεφαλής συγγραφέας των πιο πρόσφατων οδηγιών της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής για την έκθεση στις οθόνες συστήνει στους γονείς να “αποφεύγουν τη χρήση ψηφιακών μέσων, εκτός από τα βιντεοσκοπημένα, σε παιδιά ηλικίας κάτω των 18-24 μηνών”.
