Κάποτε υπήρχαν λίγες ιστορίες. Αλλά θα φρόντιζε να τις κάνει πολλές. Όχι γιατί έγινε Καθηγητής Παιδικής Λογοτεχνίας στο University of Georgia, όπου και προεδρεύει του ετήσιου συνεδρίου παιδικής λογοτεχνίας της Georgia. Ούτε γιατί έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, στο Illinois State University, το Central Michigan University και το Boise State University. Αλλά γιατί ο ίδιος φαίνεται ότι γεννά πολύ όμορφες ιστορίες, φτιαγμένες από τα υλικά των μεγάλων συγγραφέων.
Έχει δημοσιεύσει μία μονογραφία και πληθώρα άρθρων και έχει μεταφράσει ακαδημαϊκούς τόμους. Τον τελευταίο καιρό, το έργο του επικεντρώνεται στην καλλιέργεια της κοινωνικής φαντασίας μέσα από τη λογοτεχνία. Έχει συντονίσει Ευρωπαϊκά προγράμματα που επικεντρώνονται στην παιδική λογοτεχνία. Είναι μέλος του συμβουλίου του Κυπριακού ΙΒΒΥ, ενώ υπήρξε μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου του Αμερικανικού Τμήματος της ΙΒΒΥ. Έχει συμμετάσχει σε διάφορες επιτροπές λογοτεχνικών βραβείων, συμπεριλαμβανομένων των βραβείων Newbery, και ήταν διευθυντής του περιοδικού Bookbird από το 2019 μέχρι το 2022.
Το 2022 κυκλοφόρησε το πρώτο του νεανικό μυθιστόρημα με τίτλο Επιχείρηση ΛΟΓΟΣ – Το Μυστήριο του Κινητού. ενώ την επόμενη χρονιά ακολούθησε το δεύτερο βιβλίο της τριλογίας Επιχείρηση ΑΝΤΙ-ΛΟΓΟΣ: Το μυστήριο του κινητού 2.
Τα δύο αυτά βιβλία και η πολυσχιδής προσωπικότητά του, έφεραν κοντά μας έναν σημαντικό, αξιοσέβαστο σε όλο τον κόσμο, άνθρωπο του βιβλίου.
#diavazoume /#diavazoume mazi τον Κύπριο συγγραφέα και καθηγητή Πέτρο Πανάου σε #Συνέντευξη στο #ELNIPLEX.
Πέτρο, ποια ήταν η σχέση σου με τα βιβλία κατά την παιδική και εφηβική σου ηλικία; Πώς ήταν τα παιδικά σου χρόνια; Θυμάσαι ιστορίες στο περιβάλλον σου;
Ο νεαρός πρωταγωνιστής μου στη σειρά βιβλίων «ΛΟΓΟΣ» είναι εθισμένος στα βιβλία. Το «Επιχείρηση ΛΟΓΟΣ» ξεκινά με τον Ρένο να ψάχνει απεγνωσμένα «τη δόση του» στη βιβλιοθήκη και στο «Επιχείρηση ΑΝΤΙ-ΛΟΓΟΣ» αναζητά στα βιβλία διεξόδους απόδρασης από τον δυστοπικό του κόσμο:
Ανοίγω το μοβ εξώφυλλο και χάνομαι. Μπλοκάρω κάθε ήχο και κάθε αντιπερισπασμό. Είμαι σε ένα υπόγειο με εκατοντάδες τρομαγμένους ανθρώπους, αλλά δεν είμαι. Έχω πάει αλλού. Για αρκετή ώρα, δεν ξέρω πόση, διαβάζω και φαντάζομαι. Φαντάζομαι και διαβάζω. Τους έχω αφήσει όλους πίσω. (Επιχείρηση ΑΝΤΙ-ΛΟΓΟΣ, σ. 14)
Στην πραγματική ζωή, άργησα πολύ να ανακαλύψω αυτή τη μαγεία. Λίγα βιβλία συνάντησα στα παιδικά μου χρόνια. Είχα, βέβαια, κάποια κλασικά κι αγαπημένα. Ροβινσών Κρούσος, Τρεις Σωματοφύλακες και πολλά του Ιούλιου Βερν. Συνδετικός κρίκος, η δράση και η περιπέτεια.
Κανείς στην οικογένεια δεν διάβαζε συστηματικά, αλλά ιστορίες υπήρχαν γύρω μου. Τον πατέρα μου, για παράδειγμα, τον θυμάμαι να διαβάζει μόνο την περίοδο που είχε σπάσει και τα δυο του χέρια και αναγκάστηκε να περιοριστεί στο σπίτι. Ήταν όμως παραμυθάς. Έλεγε αμέτρητες ιστορίες. Κάποιες τις θυμάμαι λες και τις έζησα εγώ. Εκείνη, ας πούμε, που κολυμπούσε παράνομα στη μεγάλη δεξαμενή με τους φίλους του και ο αγροφύλακας τους πήρε τα ρούχα και τους άφησε να επιστρέψουν γυμνοί στο χωριό. Ή την άλλη, που ένας γέρος περβολάρης ανακάλυψε ποιοι του έκλεβαν τα καρπούζια ταιριάζοντας τα ίχνη στο ποτισμένο χώμα με τα παπούτσια των δραστών.
Είμαι, όμως, και παιδί του βίντεο κλαμπ (νοικιάζαμε μέχρι και δέκα ταινίες τη βδομάδα) και των κόμικς (Μίκυ Μάους, Μπλέικ, Αστερίξ). Αυτά πρόσθεταν δράση, αγωνία, και περιπέτεια στην κατά τα άλλα μουντή παιδική/εφηβική μου καθημερινότητα. Με τις ταινίες, δε, η απόδραση ήταν ολική. Όταν το έργο ήταν καλό, δεν μπορούσες να με ξεκολλήσεις με τίποτα. Δεν άκουγα κανέναν. Στο μυαλό μου, τότε και τώρα, όλα αυτά τα αφηγηματικά είδη δεν διαφέρουν και τόσο. Μια καλή αφήγηση, μια συναρπαστική ιστορία, μπορεί να πάρει πολλές μορφές.
Είσαι καθηγητής παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Georgia. Είσαι μέλος της επιτροπής των Newbery Awards. Τι σου πυροδότησε την ανάγκη να γίνεις συγγραφέας; Σου άρεσε πάντα να λες ιστορίες ή διαβάζοντας τόσα βιβλία άλλων γεννήθηκε η ανάγκη;
Διαβάζοντας βιβλία άλλων γεννήθηκε η ανάγκη να γράψω κι εγώ. Πώς είναι ένα παιδάκι που παρακολουθεί τον Μέσι στην τηλεόραση και μετά τρέχει να πάρει την μπάλα για να παίξει κι αυτό; Αγαπώ και θαυμάζω το παιδικό/νεανικό βιβλίο και τους συγγραφείς του. Και κάτι που θαυμάζεις θέλεις να το μιμηθείς. Ονειρεύεσαι την στιγμή που κι εσύ θα καταφέρεις να φτιάξεις κάτι τόσο όμορφο, τόσο δυνατό.
Εκτός από τις ιστορίες δράσης και περιπέτειας που ανέφερα προηγούμενα, ως ενήλικας ανακάλυψα τη μαγεία της φαντασίας και του χιούμορ στην αφήγηση. Πρώτα, μέσα από τις ιστορίες του Ροντάρι και Τα Διόδια της Φαντασίας των Juster και Feiffer. Μετά, στα πρώτα μου χρόνια ως δάσκαλος, ήρθαν οι όμορφες αναγνωστικές εμπειρίες παρέα με τους μαθητές μου. Θυμάμαι πόσο γελάγαμε με τις περιπέτειες του Μικρού Νικόλα. Αυτές οι εμπειρίες με οδήγησαν στην επιλογή να μελετήσω την παιδική λογοτεχνία σε ακαδημαϊκό επίπεδο. Εκεί ερωτεύτηκα το σύγχρονο εικονοβιβλίο και, όταν πλέον ωρίμασα ως αναγνώστης (στα τριάντα μου), λάτρεψα την εφηβική λογοτεχνία, την Αμερικανική αλλά και την Ελληνική. Πρώτη αγάπη, Ο Πόλεμος της Σοκολάτας του Robert Cormier.
Ως καθηγητής παιδικής λογοτεχνίας και μέλος επιτροπών όπως τα Newbery Awards, συνέχισα να αναγνωρίζω και να αναλύω αριστοτεχνικές αφηγήσεις. Από κάποια στιγμή και μετά, άρχισα να διαβάζω ως συγγραφέας. Άρχισα να ψάχνω και να αναγνωρίζω, δηλαδή, την τέχνη και την τεχνική που κρύβεται κάθε φορά πίσω από μια πετυχημένη αφήγηση.
Αυτό που δημιουργώ προσπαθεί να μοιάσει στα όσα περιγράφω εδώ. Δεν είναι τυχαίο ότι τα μυθιστορήματα που φτιάχνω είναι επιστημονικής φαντασίας, όπως ήταν οι αγαπημένες ιστορίες του Βερν. Ούτε είναι τυχαίο ότι η πλοκή τους εκτυλίσσεται με γοργό ρυθμό, περιέχει δράση και αποφεύγει τις εκτενείς περιγραφές. Επιχειρούν επίσης εκείνο το όμορφο πλέξιμο χιούμορ και φαντασίας που τόσο απολάμβανα, και ακόμη απολαμβάνω, ενώ οι πρωταγωνιστές μου παλεύουν με τους ίδιους δαίμονες που παλεύουν οι αγαπημένοι μου ήρωες της εφηβικής λογοτεχνίας.
Αλλά και η αγάπη μου για το εικονοβιβλίο και την πολυτροπική αφήγηση έχει βρει δημιουργική διέξοδο. Σε λίγους μήνες, κυκλοφορεί το πρώτο μου εικονογραφημένο βιβλίο, με τίτλο «Η Ποντικίνα Δώρα, η Περιέργεια και η Γάτα».
Έχεις νιώσει ποτέ στερητικό σύνδρομο ιστοριών; Να βρεθείς κάπου όπου δεν μπορείς να διαβάσεις;
Με αυτή την έννοια, όχι. Έχω νιώσει, όμως, στερητικό σύνδρομο ιστοριών, σε περιόδους που η φύση της δουλειάς μου με αναγκάζει να αφήσω στην άκρη τις ιστορίες που θέλω κι έχω ανάγκη, για να διαβάσω αυτά που πρέπει ως ακαδημαϊκός και καθηγητής. Συχνά κάνω, βέβαια, την επανάστασή μου κι ενώ ξέρω πως θα πρεπε να διαβάζω άρθρα, έρευνες, emails και εργασίες φοιτητών, εγώ διαβάζω ή γράφω αφηγήσεις που με συνεπαίρνουν.
Σου άρεσαν τα μερικώς ή συνολικά δυστοπικά μυθιστορήματα και ιστορίες; Υπήρχαν κάποια που θαύμαζες εκτός από τον πατριάρχη Όργουελ;
Ναι, μου αρέσουν οι δυστοπικές ιστορίες. Ένας λόγος είναι οι δυνατότητες που μας δίνουν για νέες οπτικές και προοπτικές σε σχέση με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, αλλά και ο καυστικός σχολιασμός σύγχρονων καταστάσεων. Ο κύριος λόγος που μου αρέσουν αυτές οι αφηγήσεις, όμως, είναι η ένταση και η δυναμική τους.
Λένε πως ένας συγγραφέας πρέπει να είναι σαδιστής για να γράφει καλές ιστορίες. Πρέπει να κάνει, δηλαδή, τους χαρακτήρες του να υποφέρουν και να τους φέρνει αντιμέτωπους με καταστάσεις τόσο δύσκολες που ούτε κι ο ίδιος να μην ξέρει πώς θα αντιδρούσε και πώς θα επιβίωνε. Αυτό ακριβώς κάνουν οι συγγραφείς δυστοπικών μυθιστορημάτων.
Ιδιαίτερα ελκυστικές βρίσκω τις εφηβικές δυστοπικές σειρές μυθιστορημάτων. Όλα πολλαπλασιάζονται σε ένταση όταν οι πρωταγωνιστές είναι έφηβοι. Κάποιες αγαπημένες εφηβικές σειρές: «Αγώνες Πείνας» της Σούζαν Κόλινς, «Uglies» του Σκοτ Γουέστερφελντ και «Η Tετραλογία της Σελήνης» της Μαρίσσα Μέγερ.
«Επιχείρηση ΛΟΓΟΣ», λοιπόν. Πες μας τι είναι η εξελιγμένη λογοκατευθυντική συσκευή ΛΟΓΟΣ-L1 που παίζει καθοριστικό ρόλο στην ιστορία;
Θα αφήσω το ολόγραμμα του καθηγητή Δρ Δημητριάδη να περιγράψει την εφεύρεσή του:
Κρατάς στα χέρια σου το ΛΟΓΟΣ-L1. Πρόκειται για μια προηγμένης τεχνολογίας λογοκατευθυντική συσκευή. Εξ’ όσων γνωρίζω, είναι η πρώτη και μοναδική στον κόσμο. Αν και η κατασκευή της είναι περίπλοκη, η χρήση της είναι σχετικά απλή. Ο χρήστης τής συσκευής έχει τη δυνατότητα να κατευθύνει τον λόγο ενός ομιλητή που βρίσκεται σε μέγιστη απόσταση πέντε μέτρων από αυτόν. Ο χρήστης πληκτρολογεί το επιθυμητό κείμενο στη συσκευή, στρέφει το μπροστινό μέρος του ΛΟΓΟΣ-L1 προς τον στόχο και πιέζει αποστολή. Τα υπόλοιπα μπορείς να τα ανακαλύψεις μόνη ή μόνος σου. Χρησιμοποίησε με σοφία και καλοσύνη τη δύναμη που κρατάς στα χέρια σου. Εν αρχή ην ο Λόγος. Καλή τύχη! (Επιχείρηση ΛΟΓΟΣ, σ. 59-60).
Και στα δύο μυθιστορήματα θίγονται, άμεσα ή έμμεσα, διάφορα ευρύτερα κοινωνικά ζητήματα. Σε απασχολούσαν από πριν ή προέκυψαν καθώς εξέλισσες την πλοκή;
Κάποια από τα ζητήματα που θίγονται στα δύο μυθιστορήματα με απασχολούσαν από πριν και κάποια προέκυψαν καθώς εξέλισσα την πλοκή. Όταν έγραφα το πρώτο βιβλίο, στην Αμερική όπου διαμένω, πρόεδρος ήταν ο λαϊκιστής και λαοπλάνος Ντόναλντ Τραμπ. Ο τρόπος που ο Τραμπ χρησιμοποιούσε—και ακόμα χρησιμοποιεί—τη γλώσσα για να χαλινώσει τη δύναμη του μίσους και της ξενοφοβίας βρήκε αβίαστα τη θέση του σε ένα μυθιστόρημα που καταπιάνεται με τη δύναμη του λόγου.
Αλλά και όταν έγραφα το «Επιχείρηση ΑΝΤΙ-ΛΟΓΟΣ» μαινόταν ο πόλεμος στην Ουκρανία. Αναπόφευκτα, ο πόλεμος και οι ανησυχίες μου γύρω από τα όσα τεκταίνονταν—και τεκταίνονται ακόμα—πληροφόρησαν τη γραφή μου. Ένα άρθρο που είχα διαβάσει, ας πούμε, για την επίδραση του πολέμου στα δελφίνια ενέπνευσε την πιο κάτω σκηνή:
Το φως μιας αστραπής αποκαλύπτει την τραγική εικόνα. Δεκάδες δελφίνια κείτονται νεκρά στην άμμο. Μένουμε μακριά. Δεν θέλουμε να δούμε από κοντά αυτό το θέαμα.
«Τι στο καλό!» αναρωτιέται ο Αμάλ, και ο Ειρηναίος απαντά θλιμμένος μπροστά στη σοκαρισμένη έκφραση όλων μας.
«Ο πόλεμος. Τα σόναρ των υποβρυχίων και η ηχορύπανση από τις πυραυλικές εκρήξεις καταστρέφουν το ακουστικό σύστημα των δελφινιών, τα κάνουν να μπερδεύονται. Η μαμά μου έχει γράψει ένα άρθρο γι’ αυτό. Τα δελφίνια έχουν ένα απίστευτο σύστημα ηχοεντοπισμού που το χρησιμοποιούν για να προσανατολίζονται, να βρίσκουν τροφή και να επικοινωνούν. Το κάθε δελφίνι έχει τη δική του ηχητική υπογραφή, το δικό του κλικ. Κανονικά, με τη σούπερ ακοή τους πιάνουν συχνότητες δέκα φορές πιο ψηλές από αυτές που ακούνε οι άνθρωποι. Όλα αυτά, βέβαια, πριν τους τα καταστρέψουν οι άνθρωποι με τον ηλίθιο πόλεμό τους». (Επιχείρηση ΑΝΤΙ-ΛΟΓΟΣ, σ. 154-155)
Η συγκέντρωση της εξουσίας σε λίγα χέρια, η δημαγωγία, οι ολοκληρωτισμοί, η χρήση μιας δύναμης για κακό, είναι ζητήματα που θα απασχολήσουν τις κοινωνίες και τις επόμενες δεκαετίες;
Δυστυχώς, ναι… Ακόμα και η Ευρώπη, που ιστορικά τόσο έχει υποφέρει από τη δημαγωγία, τον εθνικισμό και τον ολοκληρωτισμό, φαίνεται να παίρνει λάθος δρόμο. Ταυτόχρονα όμως, σε Ευρώπη και Αμερική, αναπτύσσονται δυναμικά κινήματα αντίστασης. Η λογοτεχνία, και ιδιαίτερα η Επιστημονική Φαντασία, μπορεί να μας βοηθήσει να πραγματευτούμε και να επεξεργαστούμε σε βάθος τα όσα παράλογα και τρομακτικά συμβαίνουν στον κόσμο μας.
Αισθάνθηκα ότι εστίασες πρωτίστως στην απόλαυση της ιστορίας από τον αναγνώστη. Είναι βασική σου επιδίωξη αυτό και έπονται οι νοηματοδοτήσεις;
Ναι, και χαίρομαι πολύ που το διαπιστώνεις.
Αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητά μου είναι να συνθέσω κάτι όμορφο, δυνατό, ελκυστικό. Πρωταρχική επιδίωξη είναι να γράφω καλές ιστορίες, δηλαδή ιστορίες που ο αναγνώστης απολαμβάνει. Θέλω το βιβλίο μου να ρουφήξει τον αναγνώστη στον κόσμο του και να μην τον αφήσει να βγει αν δεν φτάσει στην τελευταία σελίδα. Ίσως ούτε και τότε.
«Επιχείρηση ΛΟΓΟΣ: Το μυστήριο του κινητού» και «Επιχείρηση ΑΝΤΙ-ΛΟΓΟΣ: Το μυστήριο του κινητού 2». Πού θα σταματήσει η ιστορία; Έχουμε τριλογία; Τετραλογία;
Έχουμε τριλογία, την «Τριλογία του ΛΟΓΟΥ». Γράφω αυτόν τον καιρό το τρίτο και τελευταίο βιβλίο της σειράς που μάλλον θα φέρει τον τίτλο «Επιχείρηση ΕΠΙΛΟΓΟΣ: Το μυστήριο του κινητού 3».
Στις Η.Π.Α. έχει υπερχειλίσει ένα κύμα λογοκρισίας βιβλίων από συγκεκριμένους κύκλους. Δικαστήρια φράζουν τους δρόμους προς τους λογοκριτές (βλέπε Τέξας), πολιτείες και τοπικά συμβούλια γίνονται αυτόκλητοι κριτές καταλληλόλητας. Πόσο σοβαρά είναι τα πράγματα εκεί;
Είμαστε ένα βήμα πριν από το χείλος του γκρεμού. Στον ορίζοντα αχνοφαίνεται η μέρα που στην χώρα των ελεύθερων (“the land of the free” λέει ο εθνικός ύμνος) θα αρχίσουν να ρίχνουν βιβλία στην πυρά. Και σε αυτή την περίπτωση, βέβαια, οι λογοκριτές συναντούν κύματα αντίστασης από δημιουργούς, αναγνώστες, βιβλιοθηκονόμος, εκπαιδευτικούς και ακαδημαϊκούς. Δεν είναι, όμως, αρκετό αυτό. Χρειάζεται να δυναμώσουν την ένταση όσοι φωνάζουν ενάντια στη λογοκρισία. Να φωνάξουν, για παράδειγμα, οι γονείς που επιθυμούν τα παιδιά τους να έχουν πρόσβαση σε όλα τα υπέροχα βιβλία που κατά δεκάδες αποσύρονται από σχολεία και βιβλιοθήκες. Και το στοίχημα είναι το βιβλίο να προστατευθεί δια νόμου.
Οι προοδευτικοί πολιτικοί και όσοι τους ψηφίζουν να καταφέρουν να περάσουν νόμους που θα λειτουργήσουν ως ζώνες πυρασφάλειας και θα σταματήσουν την πυρά των λογοκριτών.
Μπορείς να μας πεις λίγα πράγματα για την πρόσφατη συμμετοχή σου στο Κογκρέσο της ΙΒΒΥ και την υποψηφιότητά σου για την προεδρία των βραβείων Άντερσεν;
Το Παγκόσμιο Κογκρέσο του ΙΒΒΥ (International Board on Books for Young People), το οποίο πραγματοποιείται ανά διετία σε διαφορετική χώρα κάθε φορά, είναι το αγαπημένο μου συνέδριο παιδικής λογοτεχνίας. Όσοι συμμετέχουν στο συνέδριο αυτό έχουν ως κοινό στοιχείο την αγάπη τους για το παιδικό βιβλίο, αλλά προέρχονται από πολύ διαφορετικές περιοχές και πολιτισμούς και ποικίλους τομείς που σχετίζονται με το παιδικό βιβλίο. Στην Τεργέστη, όπου έγινε το φετινό, 39ο Κογκρέσο, συναντήθηκαν γύρω στους 600 συνέδρους από 63 διαφορετικές χώρες. Κύριος στόχος του ΙΒΒΥ είναι η προώθηση της διεθνούς επικοινωνίας και αλληλοκατανόησης μέσα από την παιδική λογοτεχνία, καθώς και η διασφάλιση της πρόσβασης των παιδιών στο ποιοτικό παιδικό βιβλίο σε όποια γωνιά της Γης κι αν βρίσκονται. Τα τελευταία είκοσι χρόνια συμμετέχω στο ΙΒΒΥ ανελλιπώς και ενεργά.
Είμαι μέλος του συμβουλίου του Κυπριακού ΙΒΒΥ (CYBBY), ενώ υπηρέτησα και στο Board of Directors του Αμερικανικού τμήματος του ΙΒΒΥ (USBBY). Για τέσσερα χρόνια, υπηρέτησα ως διευθυντής του ακαδημαϊκού περιοδικού του ΙΒΒΥ, Bookbird. Φέτος, ήμουν υποψήφιος και για την προεδρία των βραβείων Άντερσεν, στα οποία πολλοί αναφέρονται ως «το Νόμπελ για συγγραφείς και εικονογράφους παιδικής λογοτεχνίας». Πλησίασα πολύ στο να πετύχω κι αυτό το όνειρο ζωής, αλλά για δύο ψήφους δεν τα κατάφερα.
Δεν απογοητεύομαι, όμως, γιατί η μη εκλογή μου μού αφήνει χρόνο για να αφιερωθώ στη δημιουργική συγγραφή, κάτι που έχω θέσει πλέον ως την πιο σημαντική μου προτεραιότητα.
Στην Κύπρο γίνονται πράγματα. Στην Κύπρο υπάρχει μια φουρνιά ανθρώπων που αγαπά και προωθεί τη λογοτεχνία. Είσαι μέρος της άνοιξης αυτής. Τι συνέβη; Είναι απλή συγκυρία;
Πραγματικά υπάρχει στην Κύπρο μια φουρνιά ανθρώπων που αγαπά και προωθεί τη λογοτεχνία με μεράκι και αφοσίωση. Είναι ενδεικτικό ότι στο Κογκρέσο του ΙΒΒΥ συμμετείχε μια αντιπροσωπεία από έξι Κύπριους, περισσότεροι από κάθε άλλη φορά, αλλά και το ότι για πρώτη φορά έχει εκλεγεί Κύπριος, ο Χαράλαμπος Δημητρίου, στην Εκτελεστική Επιτροπή του ΙΒΒΥ.
Πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτό το βιβλιο-κίνημα παίζουν οι Κύπριοι δημιουργοί, η «γενιά του 2000» όπως τους χαρακτηρίζει η Κατερίνα Καρατάσου. Πρόκειται για μια αρκετά μεγάλη, για τα κυπριακά δεδομένα, ομάδα συγγραφέων οι οποίοι, όπως εξηγεί η Καρατάσου, δημοσίευσαν παιδική-νεανική λογοτεχνία για πρώτη φορά μετά το 2000. Η Άννα Κουππάνου αναγνωρίζει την εξωστρέφεια ως κύριο χαρακτηριστικό της γενιάς αυτής, στην οποία και η ίδια ανήκει: «Έρχονται σε διάλογο με το εκτός – το εκτός της Κύπρου, το εκτός του εαυτού, το εκτός του προκαθορισμένου θέματος και είδους».
Σημαντικό ρόλο παίζει το ότι όλοι όσοι κατατασσόμαστε σε αυτή την ομάδα έχουμε σπουδές, εμπειρίες, προσλαμβάνουσες, από χώρες, πολιτισμούς και λογοτεχνίες εκτός Κύπρου. Κυρίως από Ελλάδα, Ευρώπη και Αμερική. Το ίδιο ισχύει και για μια δυναμική ομάδα Κύπριων εκπαιδευτικών και εμψυχωτών που αναγνωρίζουν την αξία της λογοτεχνίας. Τρεις θεσμικοί πυλώνες είναι το κυπριακό τμήμα του ΙΒΒΥ που κλείνει φέτος 50 χρόνια ζωής, το Υφυπουργείο Πολιτισμού και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου.
Υπάρχουν, όμως, πολλά ακόμα που πρέπει να γίνουν. Η πολιτεία δεν έχει επενδύσει στο βιβλίο και την ανάγνωση. Οι φιλότιμες προσπάθειες όσων αγαπούν τη λογοτεχνία δεν θα καρποφορήσουν χωρίς συστηματική πολιτική, νομοθετική και οικονομική στήριξη από το κράτος. Τέλος, οι καρποί αλλά και η εστίαση όλων αυτών των προσπαθειών δεν μπορούν να συγκεκριμενοποιηθούν και να πάρουν κατεύθυνση χωρίς έρευνα γύρω από τις αναγνωστικές στάσεις και συμπεριφορές των Κυπρίων (παιδιών, νέων και ενηλίκων).
Όπως σοφά παρατηρεί ο Μικρός Πρίγκιπας, «οι μεγάλοι αγαπούν τους αριθμούς». Να μαζέψουμε, λοιπόν, αριθμούς και να τους επιστρατεύσουμε για να πείσουμε «τους μεγάλους» πως τους συμφέρει να προσθέσουν αρκετά μηδενικά ακόμα στα ποσά που εγκρίνουν για αγορά λογοτεχνικών βιβλίων και λειτουργία σύγχρονων βιβλιοθηκών σε όλα τα σχολεία και τις κοινότητες του νησιού. «Η ανάπτυξη της αγάπης για το διάβασμα είναι υπερβολικά σημαντική για να αφεθεί στην τύχη της» (Spiegel, 1981, σ. 4).
Πέτρος Πανάου
Επιχείρηση ΛΟΓΟΣ – Το Μυστήριο του Κινητού
Επιχείρηση ΑΝΤΙ-ΛΟΓΟΣ: Το μυστήριο του κινητού 2
Εκδόσεις Τελεία
—–
#diavazoume/#diavazoume_mazi
