Πέρα στους πέρα κάμπους
Παραδοσιακά τραγούδια σε διασκευή Νίκου Λαβράνου
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Ένας δίσκος αποκάλυψη. Και μάλιστα του μακρινού… 1978. Οι μουσικές διασκευές του Νίκου Λαβράνου σε παλιά, παραδοσιακά τραγούδια της Ελλάδας, της Αγγλίας, της Αιγύπτου και του Εβραϊκού λαού είναι μεστές και παραπάνω από καλαίσθητες. Η Βίκυ Μοσχολιού μαγεύει. Μια από τις σπουδαιότερες φωνές της Ελλάδας, η μούσα του Άκη Πάνου και του Σταύρου Ξαρχάκου, δαμάζει ερμηνευτικά τα τραγούδια κάνοντας τα όλα δικά της και δικά μας. Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος έγραψε τους ελληνικούς στίχους σε όλα τα τραγούδια ακουμπώντας στις περισσότερες περιπτώσεις πάνω στο πρωτότυπο θέμα των τραγουδιών.
Στο δίσκο θα ανακαλύψετε “παιδικά” (εντός παρενθέσεων γιατί ο όρος από μόνος του είναι προβληματικός) τραγούδια που θα σας γοητεύσουν. Από το άφθαστο και γνωστό “γελεκάκι” και το μαγευτικό “Ο ναύτης το ναυτόπουλο” μέχρι τα “εθιστικά” “Να ‘τανε τι να ‘τανε” και “Κρίμα που δε θυμάσαι”. Δίσκος βουνό!
Αυτό το “Ναύτης Ναυτόπουλο” γίνεται δρώμενο, θεατρικό έργο, αντικαθιστά επάξια και καλύτερα μπορώ να πω το “Χαραλάμπη” τις απόκριες, εισχωρεί στα έθιμα του ελληνικού (κι όχι μόνο) λαού, τραγουδιέται ρυθμικά, χορεύεται, εικονοποιείται, χορογραφείται. Θαύμα σας λέω, θαύμα!
Το γιλεκάκι που φορείς (1932)
Στίχοι: Γιάννης Θεοδωρίδης, Μουσική: Σπύρος Ολλανδέζος
Μουσική διασκευή: Νίκος Λαβράνος
Ερμηνεία: Βίκυ Μοσχολιού
Το γιλεκάκι που φορείς
εγώ στο χω ραμμένο
με πίκρες και με βάσανα
στο χω φοδράρισμένο
Άντε το μαλώνω, το μαλώνω
άντε κι ύστερα το μετανιώνω
άντε το μαλώνω και το βρίζω
άντε την καρδούλα του ραγίζω
Φόρα το μωρό μου
φόρα το μικρό μου
γιατί δε θα το ξαναφορέσεις άλλο πια
φόρα για να σαι, για να με θυμάσαι
για μετάξι έχω τα σγουρά σου τα μαλλιά
Με πήρε ο ύπνος κι έγειρα
στου καραβιού την πλώρη
και ήρθε και με ξύπνησε
του καπετάνιου η κόρη
Άντε το μαλώνω, το μαλώνω
άντε κι ύστερα το μετανιώνω
άντε το μαλώνω και το βρίζω
άντε την καρδούλα του ραγίζω
Φόρα το μωρό μου
φόρα το μικρό μου
γιατί δε θα το ξαναφορέσεις άλλο πια
φόρα για να σαι, για να με θυμάσαι
για μετάξι έχω τα σγουρά σου τα μαλλιά
***
Να ’τανε τι να ’τανε
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική διασκευή: Νίκος Λαβράνος
Μουσική: Παραδοσιακό Εβραϊκό παιδικό τραγούδι (The robbery) που τραγουδιότανε παλιά στα δημοτικά σχολεία από τους μαθητές και το ραββίνο δάσκαλό τους.
Ερμηνεία: Βίκυ Μοσχολιού
Το ξερα πως θα ’φτανε
Και καβαλάρης θα ’τανε
Πως γύρναγε και γύρναγε
Τον κόσμο και με γύρευε
Κι όταν ανταμωθήκαμε
Στα μάτια κοιταχτήκαμε
Κι όταν αγαπηθήκαμε
Μια νύχτα λαβωθήκαμε
Το’ξερα πως θα ’φτανε
Κι ο άνθρωπός μου θα ’τανε
Να ’τανε τι να ’τανε
Ένας αγέρας θα ’τανε
Ένα μαχαίρι θα ’τανε
Πληγές που όλα τα ’κανε
Και όταν λαβωθήκαμε
Στον πόνος μας χαθήκαμε
τον έρωτά μας πνίξαμε
και πια δεν ξανασμίξαμε
το ’ξερα πως θα ’φτανε
και ο καημός μου θα ’τανε
***
Σ΄ αγαπώ
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: Παραδοσιακό Ιρλανδίας(Cruiscin Lan)
Μουσική διασκευή: Νίκος Λαβράνος
Ερμηνεία: Βίκυ Μοσχολιού
Σ’ αγαπώ για να μπορώ
να κρατιέμαι στη ζωή
σ’ αγαπώ για να γεννιέμαι
κάθε αυγή.
Σ’ αγαπώ για τους φτωχούς
τους δειλούς, τους μοναχούς
Σ’ αγαπώ για ν’ αγαπώ
τη γη, το φως, το παν.
Τι να πρωτοπιάσω
για να θημηθώ;
Αν ποτέ σε χάσω
Θα χαθώ
Αν ποτέ σε χάσω
ξέρω θα χαθώ.
άνοιξ’ την καρδιά σου
να κλειστώ.
Κράτα με σ’ ευχαριστώ
Σ’ αγαπώ για να κοιτώ
κάθε μέρα πιο ψηλά
να πολώ για κάθε δάκρυ
που κυλά.
Σ’ αγαπώ για τα παιδιά
στα νυχτερινά σχολειά
σ’ αγαπώ για ν’ αγαπώ
τον κόσμο που θα `ρθει
και δε θα ματωθεί.
***
Κρίμα που δε θυμάσαι
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: Παραδοσιακό A la Nanita Nana
Μουσική διασκευή: Νίκος Λαβράνος
Ερμηνεία: Βίκυ Μοσχολιού
Κάτω στα στενορύμια
Στα καλντερίμια
Που ζει η φτώχεια
Εκεί μου πρωτομίλησες
Με πρωτοφίλησες
Τώρα σαν τον αγέρα
Κινάς για πέρα
Κι ούτε αν πεθαίνω νοιάζεσαι
Να φύγεις βιάζεσαι
Ώρα λοιπόν καλή σου
Και τράβα τον δρόμο σου
Ώρα λοιπόν καλή σου
Αφού δε με θες
Κρίμα που δε θυμάσαι
Τόσα που ζήσαμε
Κρίμα που δε θυμάσαι
Τι ήσουνα χτες
Οι μεγαλοκυράδες
Στους μαχαλάδες
Που ζει η φτώχεια
Ήρθανε και σε πιάσανε
Σε ξελογιάσανε
Τώρα είσαι ένας άλλος
Μικρομεγάλος
Τους φίλους απαρνήθηκες
Στο ψέμα ντύθηκες
***
Εγώ θα ζω με τα όνειρα
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: αγγλικό τραγούδι του 1580 (Greenslaves). Οι στίχοι του, στις πιο πολλές παραλλαγές που συνάντησε το τραγούδι, έχουν χριστουγεννιάτικο θέμα
Μουσική διασκευή: Νίκος Λαβράνος
Ερμηνεία: Βίκυ Μοσχολιού
Ο χωρισμός μες στο κλάμα μου
θα διαβάζεις τώρα το γράμμα μου,
θα λες `’πού βρήκε τη δύναμη
η φτωχή της καρδιά η αδύναμη”
Φύγε κι άσε με μόνη μου
στη ζωή, στερνό χελιδόνι μου,
ξέρω, πια, φθινοπώριασε
κι η παλιά σου αγάπη ξεθώριασε.
Εγώ θα ζω με τα όνειρα
στα στενά δρομάκια, τ’ απόμερα,
εκεί τα βράδια που σμίγαμε
κι αγκαλιά τα πανιά μας ανοίγαμε.
Φύγε κι άσε με μόνη μου
στη ζωή, στερνό χελιδόνι μου,
ξέρω, πια, φθινοπώριασε
κι η παλιά σου αγάπη ξεθώριασε.
***
Σάλμα για σάλαμα
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: Αιγυπτιακό τραγούδι που τραγουδιέται ομαδικά και συνοδεύεται συχνά από παλαμάκια
Μουσική διασκευή: Νίκος Λαβράνος
Ερμηνεία: Βίκυ Μοσχολιού
Κλείσαν τις φάμπρικες
Άνοιξαν φυλακές
Κάθε γωνιά και χαφιές
Χτυπήσαν απεργούς
Πιάσαν τους αρχηγούς
Και τους τραβάν στα μπουντούμια
Χτυπήσαν απεργούς
Πιάσ’το ντουφέκι – ακούς;
Σάλμα για σάλαμα
Δεν υπάρχει λεν, δουλειά για μας
Σάλμα για σάλαμα
Τοκογλύφο πιες το αίμα μας
Τι άλλο να σου πω;
Μας σφίγγουν το λαιμό
Και μας πετάν στον γκρεμό
Τι άλλο μου ζητάς
Γύρω σου δεν κοιτάς;
Πιάσ’το τουφέκι και τράβα
Τι άλλο μου ζητάς
Με τους δικούς μας να πας
***
Το φεγγάρι μες στο δρόμο
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: Πρόκειται για το My old sieve was all worn out, εβραϊκό τραγούδι το ποίο οι τραγουδιστές χορεύουν συγχρόνως
Μουσική διασκευή: Νίκος Λαβράνος
Ερμηνεία: Βίκυ Μοσχολιού
Το φεγγάρι μες στο δρόμο
Φλουρί βυζαντινό
Πού να βρω έναν ταχυδρόμο
Να δεις πως δεν πονώ
Το φεγγάρι μες στο τάσι
Ξανθό γλυκό κρασί
Ο καημός μου έχει περάσει
Και τώρα κλαις εσύ
Το φεγγάρι στ’ανηφόρι
Χρυσή σταλαγματιά
Το καινούριο μου τ’αγόρι
Μια γλύκα μια φωτιά
***
Ο ναύτης το ναυτόπουλο
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: Παραδοσιακό, διαλογικό εβραϊκό τραγούδι ανάμεσα σε μάνα και κόρη
Μουσική διασκευή: Νίκος Λαβράνος
Ερμηνεία: Βίκυ Μοσχολιού
Κορούλα μου, νυφούλα μου, πώς θα πορευτείς;
αχ πώς θα πορευτείς;
Μεγάλη θά `ναι η χάρη μας
να πάρεις τον φουρνάρη μας
να τον παντρευτείς, να νοικοκυρευτείς
γλυκό ψωμί κορούλα μου, κοντά του να γευτείς
Μανούλα μου, καρδούλα μου, δεν τον αγαπώ
αχ δεν τον αγαπώ
ψωμί κι ελιά καλύτερα
παρά να κλαίω ύστερα
για το προξενιό, φιλί με το στανιό
Ας πάρει άλλη μάνα μου, τον όμορφο τον νιο.
Κορούλα μου, νυφούλα μου, πώς θα πορευτείς;
αχ πώς θα πορευτείς;
Ο ράφτης σε λιμπίζεται
στα μάτια σου ορκίζεται
Να τον παντρευτείς, να νοικοκυρευτείς
γλυκό ψωμί κορούλα μου, κοντά του να γευτείς
Μανούλα μου, καρδούλα μου, άλλον αγαπώ
αχ άλλον αγαπώ
το ναύτη τον ναυτόπουλο,
τ’ ανέμου τ’ αρχοντόπουλο
το μελαχρινό, στο λέω και πονώ
που με κρατάει στα μπράτσα του και πάω στον ουρανό
***
Αν θα ‘ρθεις
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: Πρόκειται για το αγγλικό παραδοσιακό, θαλασσινό τραγούδι από το Λίβερπουλ “The living of Liverpool“. Ο Μπομπ Ντίλαν χρησιμοποίησε το θέμα των στίχων και τη μελωδία του για να γράψει το πασίγνωστο Farewell.
Μουσική διασκευή: Νίκος Λαβράνος
Ερμηνεία: Βίκυ Μοσχολιού
Αν θα’ρθεις
στην πόρτα θα με βρεις να κοιτώ
μη φανείς σε κάποια γωνιά
Αν θα ‘ρθεις
για σε θα με δεις να ρωτώ
να παλεύω με τη λησμονιά
Αν ποτέ θα ‘ρθεις
αν με λυπηθείς
αν με θυμηθείς
όταν πληγωθείς
αν ξανάρθεις θα το δεις πως σε κρατώ
σαν φυλαχτό
κρυμμένο μες στο αίμα μου
αν ξανάρθεις κάποτε όσο ζω
Αν θα ‘ρθεις
δε θα βρεις τα χρυσά μου μαλλιά
ο καιρός τούς πήρε το φως.
Αν θα ‘ρθεις
τα μάτια μου πικρή μια γουλιά
και το στήθος μου ένας στεναγμός
***
Γειτονάκι γειτονάκι μου
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: Το ισπανοεβραϊκό τραγούδι Avridme galanica από τις περιοχές των εξόριστων Εβραίων στις περιοχές της Ισπανίας και της Πορτογαλίας (σεφαραδίτικα τραγούδια).
Μουσική διασκευή: Νίκος Λαβράνος
Ερμηνεία: Βίκυ Μοσχολιού
Άνοιξε λες και μου χτυπάς
και τρέμω που καρδιοχτυπάς
κι ανάβω που θ’ αγκαλιαστώ
με το κορμί σου το ζεστό.
Μα ο κύρης μου είναι ξυπνητός
κι η μάνα μου κεντάει
κι ο σκύλος μας αμολητός
να ορμήσει να σε φάει.
Γειτονάκι γειτονάκι μου
με πονεί το σεντονάκι μου,
με πονεί το σεντονάκι μου
και δεν βρίσκω γιατρειά.
Γειτονάκι γειτονάκι μου
με πονεί το σεντονάκι μου,
με πονεί το σεντονάκι μου
και εσύ είσαι μακριά.
Σαν προχωρήσει η νυχτιά
θα κάνω την αποκοτιά
να σου πετάξω το κλειδί
κι ανθρώπου μάτι μη σε δει.
Για’ θα βουΐξει η γειτονιά
κι αλίμονο σε μένα,
θα με κρεμάσει στη γωνιά
κι η μάνα που με γέννα.
Γειτονάκι γειτονάκι μου
με πονεί το σεντονάκι μου,
με πονεί το σεντονάκι μου
και δεν βρίσκω γιατρειά.
Γειτονάκι γειτονάκι μου
με πονεί το σεντονάκι μου,
με πονεί το σεντονάκι μου
και εσύ είσαι μακριά.
***
Πέρα στους πέρα κάμπους
Στίχοι: Παραδοσιακό
Μουσική: Παραδοσιακό δωδεκανησιακό τραγούδι
Μουσική διασκευή: Νίκος Λαβράνος
Ερμηνεία: Βίκυ Μοσχολιού
Ακούστε και μια εκτέλεση του 1948 από την Άννα και την Αιμιλία Χατζηδάκη εδώ
Πέρα στους πέρα κάμπους που είναι οι ελιές
είν’ ένα μοναστήρι που παν’ οι κοπελιές
Πάω και `γω ο καημένος για να λειτουργηθώ
να κάνω το σταυρό μου σαν κάθε Χριστιανός
Στο περιβόλι μπαίνω και βλέπω μια μηλιά
με μήλα φορτωμένη και πάνω κοπελιά
Της λέω έλα κάτω να χτίσουμε φωλιά
μα εκείνη κόβει μήλα και με πετροβολά
Ρωτώ ξαναρωτώ τη `πο που `σαι κοπελιά
από εδώ κοντά `μαι π’ αυτόν τον μαχαλά
Μα έχω γέρον άντρα και δυο μικρά παιδιά
π’ ολημερίς με δέρνει έχει σκληρή καρδιά
Βαρύ σταμνί μου δίνει κι ένα κοντό σχοινί
ν’ αργήσω να γεμίσω για να `βρει αφορμή
***
Πέφτει η Μαδρίτη
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: Λαϊκό μοτίβο, πιθανόν γαλλικής προέλευσης. που χρησιμοποιήθηκε στην ταινία Απαγορευμένα Παιχνίδια.
Μουσική διασκευή: Νίκος Λαβράνος
Ερμηνεία: Βίκυ Μοσχολιού
Πέφτ’η Μαδρίτη, παντού φαλαγγίτες
Ριβέρα και Φράνκο, χαφιέδες κι αλήτες
κι εσύ νιώθεις ξένος, γελάς μεθυσμένος
και λες “τι με νοιάζει για τους Ισπανούς”
Πέφτ’ η Μαδρίτη κι ο κόσμος λουφάζει
κι ο Χίτλερ Νταχάου και φούρνους `τοιμάζει
κι εσύ νιώθεις ξένος, γελάς βολεμένος
και λες “τι με νοιάζει για τους Γερμανούς”
Ξένος δεν είσαι όταν έρχεται η μπόρα
η μαύρη ώρα κι εσένα θα βρει
γι’αυτό άγρυπνος στάσου, πολέμα, στοχάσου
πως φταις που πληθαίνουν του κόσμου οι σταυροί
Πάει το Σαντιάγο στη νύχτα βουλιάζει
Νερούδα κι Αλλιέντε σκιά τους σκεπάζει
κι εσύ νιώθεις ξένος, γελάς χορτασμένος
Και λες “τι με νοιάζει για τους Χιλιανούς”
Πάει το Σαντιάγο και στην Αργεντίνα
Βιδέλα και φιέστες και αίμα και πείνα
κι εσύ νιώθεις ξένος, στη μπάλα χαμένος
δε σκέφτεσαι διόλου τους Αργεντινούς
***
