Ο καθηγητής πανεπιστημίου και κριτικός βιβλίου Γιάννης Σ. Παπαδάτος γράφει στο προσφιλές fractalart.gr για το εκπαιδευτικό-γνώσεων βιβλίο Πρόσωπο Ζώο Πράγμα των Μαίρης Μπιρμπίλη και Απόστολου Πάππου που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη.
Είχα καιρό να δω ένα εκπαιδευτικό βιβλίο το οποίο να είναι και ευχάριστο, αλλά και να μπορεί να ενεργοποιεί το παιδί, αποτελεσματικά και με έξυπνο τρόπο, για δημιουργικές δράσεις συναναγνωστικής και χειροποιητικής μορφής. Γιατί το βιβλίο είναι και αντικείμενο. Ειδικότερα αναφέρομαι στο ΠΡΟΣΩΠΟ-ΖΩΟ-ΠΡΑΓΜΑ, ένα καλαίσθητο και εύχρηστο βιβλίο που παρακινεί τα παιδιά για παιχνίδια, απολαυστικές εξερευνήσεις, ανακαλύψεις αλλά και για διασκεδαστικές βουτιές στα γράμματα της αλφαβήτου και συνάμα στο θησαυροφυλάκιο των λέξεων της ελληνικής γλώσσας. «Πάρε τη λέξη μου. Δώσε μου το χέρι σου» λέει ο Α. Εμπειρίκος στην Ενδοχώρα (Πλειάς, 1974, σελ. 109).
Το βιβλίο ξεκινά με το αναπάντητο και παμπάλαιο ερώτημα της γέννησης αυτού του …τρίλεξου παιχνιδιού και συνεχίζει με τη συμπλήρωση Κάρτας Μέλους. Έτσι το παιδί καλείται να το οικειοποιηθεί και, βέβαια, να δημιουργήσει κιόλας από την αρχή. Πέρα από τη συμπλήρωση του ονόματός του παρακινείται ευχάριστα να ζωγραφίσει και να γράψει –υπάρχει χώρος στη σελίδα– με λίγα λόγια, για τον φυσικό και κοινωνικό περίγυρό του. Στο οπισθόφυλλο, ως παράδειγμα, εφαρμόζουν το ίδιο, με αστείο τρόπο, οι δημιουργοί.
Στη συνέχεια παρατίθενται οι οδηγίες για τη χρησιμοποίηση του βιβλίου καθώς και για τις δράσεις που προτείνει. Αρχίζουν με το Παιχνίδι Προετοιμασίας (καλούνται τα παιδιά να κόψουν τις χαρτονένιες κάρτες που βρίσκονται στο πίσω μέρος) και συνεχίζουν με τις πλέον σημαντικές υποδείξεις, κάποιες δοσμένες με χιουμοριστικό τρόπο (π.χ. «…σταμάτα πριν σε πάρει ο ύπνος»), που σχετίζονται με την προσοχή, την παρατήρηση, το ξεφύλλισμα των σελίδων, με τη συμμετοχή, καθώς και με άλλες ιδέες χρησιμοποίησης του βιβλίου. Αυτές οι ιδέες παρακινούν το παιδί να εμπνευστεί, να δημιουργήσει, να αυτενεργήσει, να συνεργαστεί, να ταξιδέψει παίζοντας ευχάριστα (και με κλειστά μάτια αν υπάρχει συμπαίκτης ή συμπαίκτρια) με τις λέξεις που προτείνονται και με τη ζωγραφική τους αναπαράσταση. Υπάρχoυν κενοί χώροι σε κάθε σελίδα για τη σωστή τοποθέτηση του γράμματος και της ζωγραφιάς. Προς τούτο παρακινείται το παιδί να ζωγραφίσει κάτι δικό του σχετικά με το γράμμα, βαθμολογώντας και τον εαυτό του.
Στο τέλος υπάρχει ο κατάλογος των λέξεων που χρησιμοποιεί το βιβλίο και δίπλα, συγκεκριμένος χώρος ώστε να γράψουν τα παιδιά τις δικές τους λέξεις. Και, βέβαια, κοντά σε συνήθεις λέξεις το παιδί με έκπληξη αλλά και πιθανή δημιουργική απορία «συναντά» τον Μέσι, τη Φρίντα Κάλο, τον Ζορό και τη Σταχτοπούτα. Υπάρχει και σελίδα δημιουργίας φακέλου για την τοποθέτηση των καρτών. Οι ζωγραφιές που καλείται να αναγνωρίζει το παιδί είναι ξεκάθαρες και κοντά στα ενδιαφέροντά του. Βέβαια, μπορεί να συμμετάσχει κι ο ενήλικος στο παιχνίδι, γεγονός που το συγκεκριμένο βιβλίο μπορεί να συνδράμει αποτελεσματικά όχι μόνο στην εκμάθηση των γραμμάτων και της γλώσσας, μέσα από τον προφορικό και γραπτό της λόγο, αλλά και σε μια ιδεολογία εμψυχωτικής συνανάγνωσης στην οικογένεια με απώτερο στόχο το επαρκές φιλαναγνώστη παιδί. Μάλιστα οι συγγραφείς θέλοντας να δώσουν μια εικόνα ανοιχτότητας στο βιβλίο, στοχεύοντας στην ενεργοποίηση του παιδιού, ερωτούν: «αλήθεια, μήπως ξέρεις τι είναι η …ωχροστριτσίδα;». Με άλλα λόγια το παιδί γίνεται και συνδημιουργός με τις συμπληρώσεις και τα ζωγραφικά σχέδια που κάνει.
