Μια παράσταση στο Ω2 Πρότυπο Μουσικό Εργαστήρι της Θεσσαλονίκης ξεστρατίζει δημιουργικά και γίνεται… εικονογραφημένο βιβλίο για παιδιά. Με τη μουσική του Daniel Georgiev, την αφήγηση της Μαριάννας Ρούκαλη και ασφαλώς την υπέροχη εικονογράφηση, η όμορφη ιστορία του Ντάνιελ και της Σύλιας που αποθεώνει την σύμπτωση και την καθοριστική και ευεργετική επίδραση της μουσικής (τέχνης ευρύτερα) στη ζωή, κινητοποιεί τις αισθήσεις και τη φαντασία δημιουργώντας ένα ξεχωριστό αποτέλεσμα.
Ο συγγραφέας Ανέστης Ποϊράζης και ο εικονογράφος Κώστας Καρασαββίδης μίλησαν στο ELNIPLEX για αυτήν την όμορφη σύμπραξη και τα “Φεγγαροπαιχνίδισματα” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος.
Από τους υψωμένους βράχους των Συκεών, παιδί ακόμα, βλέπατε τον εαυτό σας να ζωγραφίζει ή αυτό προέκυψε αργότερα;
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΑΣΑΒΒΙΔΗΣ: Ναι. Η εντύπωση που έχω είναι ότι ζωγράφιζα από πάντα, αν και, για να είμαι ακριβέστερος, μέχρι τα 5-6 μονάχα εντυπωσιαζόμουν (υπερβολικά πολύ) από τις εικονογραφήσεις των βιβλίων που μου δώριζαν.
Είναι το δεύτερο «παιδικό» βιβλίο που εικονογραφείτε, αρκετά χρόνια μετά το πρώτο. Το προσωπικό στυλ σας πόσο έχει διαφοροποιηθεί με το πέρασμα του χρόνου για να καταλήξει σε αυτό το -υπέροχο- αποτέλεσμα που βλέπουμε στα Φεγγαροπαιχνίδασματα;
Κ. Κ.: Σας ευχαριστώ! Σε εκείνο το βιβλίο, το 2007, η εικονογράφηση έγινε με μολύβια, κάρβουνα και ακρυλικά. Τότε δούλευα και σε μικρότερες διαστάσεις. Επιπλέον, γύρω στο 2010 ξεκίνησα να χρησιμοποιώ Photoshop, αρχικά μόνο για κάποιες διορθώσεις αλλά στη συνέχεια και για χρωματισμούς. Αυτό ήταν μια δραστικότατη αλλαγή που επηρέασε και τους ρυθμούς εργασίας και τις ποιότητες. Πέρα όμως από τα θέματα αμιγούς τεχνικής, νομίζω ότι έχει μια κάποια διαφορά και το τωρινό στυλ μου, δηλαδή οι μικρές εκείνες αποφάσεις στο χαρτί που καθορίζουν τις αναλογίες των χαρακτήρων και των αντικειμένων.
Από το Πολυτεχνείο και την εργασία ως μηχανικός παραγωγής πώς αλλάζει κάποιος τόσες μοίρες τη ζωή του;
ΑΝΕΣΤΗΣ ΠΟΪΡΑΖΗΣ: Δεν είναι ούτε απλό αλλά ούτε και πολύ δύσκολο. Χρειάζεται επιθυμία, τόλμη και προσπάθεια.
Γνωριζόσασταν πριν τα Φεγγαροπαιχνιδίσματα;
Α. Π.: Ναι, είμαστε φίλοι.
Πώς προκύπτουν λοιπόν τα Φεγγαροπαιχνιδίσματα, ένα βιβλίο με λόγο, εικόνα, αφήγηση και μουσική;
Α. Π.: Τα Φεγγαροπαιχνιδίσματα παρουσιάστηκαν στο Ω2 Πρότυπο Μουσικό Εργαστήρι ως παράσταση πρώτη φορά το 2014. Με τη μουσική του Daniel Georgiev και την αφήγηση της Μαριάννας Ρούκαλη επαναλάβαμε τις παραστάσεις τα επόμενα δύο χρόνια και μετά την τελευταία μας παράσταση μπήκαμε στο στούντιο και ηχογραφήσαμε το CD. Ο Κώστας με την εικονογράφησή του μεταμόρφωσε την παράσταση σε βιβλίο.
Ας πάμε στο βιβλίο… Η Σύλια γίνεται ο X-Factor στη ζωή του Ντάνιελ, ένας άλλος “απομηχανής” θεός που αλλάζει τον προσανατολισμό του. Ποιο ρόλο μπορεί να παίξει το τυχαίο και ένας (και μόνο) άνθρωπος στη ζωή ενός παιδιού;
Α. Π.: Νομίζω ότι ο απομηχανής θεός έχει βούληση και χειραγωγεί τα υποκείμενα που βάζει στο στόχαστρό του. Η Σύλια ως παρουσία είναι πιο ουδέτερη (έως ανύπαρκτη). Μέχρι την στιγμή της αποχώρησής της δεν έχει μορφή, δεν την βλέπει ούτε ο Ντάνιελ αλλά ούτε κι εμείς, αντιπροσωπεύεται από τον ήχο του βιολιού. Ο Ντάνιελ αγαπάει την μουσική της, αγαπάει την επίδραση που έχει η μουσική στην τέχνη του και τελικά αγαπάει και την ίδια τη Σύλια ή καλύτερα την εικόνα που έχει σχηματίσει ο ίδιος γι αυτήν.
Αυτή λοιπόν η αγάπη είναι η σύμπτωση που «έγινε σταυροδρόμι και τον έκανε να αλλάξει κατεύθυνση», όπως λέει και το παραμύθι.
Βρήκα την εικονογράφηση του βιβλίου ευρηματική και υψηλής αισθητικής. Θα ήθελα να φωτίσετε τις επιλογές σας σε χρώματα, υλικά και τις επιρροές σας από την εργασία σας ως καρικατουρίστας-γελοιογράφος.
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΑΣΑΒΒΙΔΗΣ: Ξανά ευχαριστώ για τα καλά λόγια. Η μεθοδολογία, αναφορικά με την τεχνική και τα μέσα που χρησιμοποίησα στα Φεγγαροπαιχνιδίσματα, ήταν η ίδια με αυτή που είχα και για τα σκίτσα στην εφημερίδα. Το σχέδιο γινόταν με στυλό και πένα, σκαναριζόταν και επιχρωματιζόταν στον υπολογιστή. Η επιλογή στα χρώματα έγινε περισσότερο διαισθητικά, αλλά αυτό που με απασχόλησε (και μάλλον θα με απασχολεί μόνιμα) ήταν η ένταση των γραμμών αυτού του πρώτου σχεδίου· το πόσο θα φαίνονταν αυτές οι γραμμές στην τελική εικόνα. Γενικότερα πάντως, το ζητούμενό μου για το βιβλίο ήταν να απομακρυνθώ ελαφρώς από την αληθοφάνεια και το τρισδιάστατο στοιχείο της καρικατούρας.
Η μουσική του Daniel Georgiev και η αφήγηση της Μαριάννας Ρούκαλη συνθέτουν μαζί με τη συγγραφή και την εικονογράφηση ένα ιδιαιτέρως δυναμικό πολυτροπικό βιβλίο όπου διαφορετικές τέχνες συμπλέκονται προς όφελος του αναγνώστη/ακροατή. Ήταν μια εκδοτική επιλογή κατά κύριο λόγο αυτή ή είχατε εξαρχής ονειρευτεί μια τέτοια σύμπραξη;
Α. Π.: Ξεκινήσαμε ανάποδα: από τη μουσική. Ήθελα να κάνουμε στο Ω2 μια συναυλία για παιδιά, για να ακούσουν τη μουσική του Daniel. Έτσι έγραψα το παραμύθι για να διευκολύνω τους μικρούς ακροατές, βάζοντας γύρω από τη μουσική ένα πλαίσιο. Η αφήγηση της Μαριάννας και η σκηνοθετική της προσέγγιση μετέτρεψαν την συναυλία σε παράσταση. Και όπως είπα πριν, μετά ήρθε ο Κώστας…
Πόσο δύσκολο είναι να συνεργαστούν πολλοί διαφορετικοί καλλιτέχνες;
Α. Π.: Ήταν πολύ εύκολο και ευχάριστο.
Θέλω να κλείσω με μια κάπως “προβοκατόρικη” ερώτηση. Γιατί τα Φεγγαροπαιχνίδισματα είναι ένα καλό βιβλίο; Γιατί δεν λέει μια χιλιοειπωμένη ιστορία; Γιατί έχει όμορφες εικαστικές επιλογές; Για τη μουσική και την αφήφησή του;
Α. Π.: Τα Φεγγαροπαιχνίδισματα περιγράφουν τη φαντασιακή, παιδική, αγάπη και προσεγγίζουν τη σχέση μας με τη μουσική και την τέχνη. Η ιστορία λοιπόν είναι απλή, «καθημερινή», κάτι που θα μπορούσε να συμβεί στον καθένα. Η αφήγηση όμως της Μαριάννας Ρούκαλη δίνει μια πιο θεατρική διάσταση στο παραμύθι βοηθώντας μας να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματα του Ντάνιελ και να ταυτιστούμε μαζί του.
Από την άλλη, η μουσική του Daniel Georgiev ενώ είναι δεμένη με την ιστορία, μπορεί να σταθεί αυτόνομη, απευθυνόμενη εξίσου στα παιδιά αλλά και στους ενήλικες.
Ο Κώστας Καρασαββίδης κατάφερε με τις εικόνες του να δώσει στο σκοτεινό φόντο του παραμυθιού ένα γλυκό, φιλικό φως. Το καλύτερο σχόλιο που άκουσα για την εικονογράφηση του Κώστα, με το οποίο συμφωνώ απόλυτα, είναι ότι ‘θα μπορούσαμε να μεγεθύνουμε οποιαδήποτε σελίδα του βιβλίου για να στολίσει ένα τοίχο του σπιτιού μας σαν κανονικός πίνακας ζωγραφικής’.
(Κλείνοντας, είχαμε κρατήσει μια ερώτηση προς την αφηγήτρια του βιβλίου, κυρία Μαριάννα Ρούκαλη) Πιστεύετε ότι τα παιδιά έχουν καλή σχέση με την αφήγηση σήμερα ή ισχύει το κλισέ περί εποχής της εικόνας και της τεχνολογίας;
Η αφήγηση ως βιωματική επικοινωνιακή διαδικασία καθίσταται απαραίτητο εργαλείο απέναντι στον περιορισμό της φαντασίας που η τηλεόραση πχ επιφέρει κι αυτό ακριβώς είναι που την κάνει διαχρονική και αναντικατάστατη.
https://www.elniplex.com/%cf%86%ce%b5%ce%b3%ce%b3%ce%b1%cf%81%ce%bf%cf%80%ce%b1%ce%b9%cf%87%ce%bd%ce%af%ce%b4%ce%b9%cf%83%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%b1%ce%bd%ce%ad%cf%83%cf%84%ce%b7-%cf%80%ce%bf%cf%8a%cf%81%ce%ac%ce%b6%ce%b7/
