Το Φθινόπωρο έχει κάνει την εμφάνισή του πολύ διακριτικά: στις πιο βόρειες και ορεινές περιοχές της Ελλάδας. Αλλά στο λεκανοπέδιο της Αττικής και στα περισσότερα αστικά κέντρα της κεντρικής και νοτίου Ελλάδας δε δείχνει και πολύ πρόθυμο να φανερωθεί.
Το σκεπτικό: ο ήλιος είναι ο βασιλιάς, ο ρυθμιστής όλων των εποχών, δραστηριοτήτων μας. Το φθινόπωρο ο ήλιος λιγοστεύει. Και οι ώρες παρουσίας του αλλά και η δραστηριότητά του μειώνεται αισθητά καθώς βαδίζουμε προς τον χειμώνα. Ο ήλιος εμφανίζεται και χάνεται καθημερινά φέρνοντας τη μέρα, το μεσημέρι, το απόγευμα, τη νύχτα. Την ίδια στιγμή η γη γυρίζει γύρω του (και γύρω από τον εαυτό της) με αποτέλεσμα εκτός από τις διαφορετικές φάσεις της ημέρας, να έχουμε και τις διαφορετικές εποχές. Το φθινόπωρο είναι ουσιαστικά η μεταβατική περίοδος από το καλοκαίρι προς τον σκληρό χειμώνα.
Δραστηριότητες
Ο καιρός του φθινοπώρου: τα καιρικά φαινόμενα της εποχής είναι γνωστά. Συζήτηση-εποπτικό υλικό στα παιδιά
Τα ρούχα: τι φοράμε, κατά πόσο διαφέρουν με του καλοκαιριού και του χειμώνα. Παιχνίδια: ποιος θα ντυθεί και θα ξεντυθεί πρώτος με τα φθινοπωρινά ρούχα ή ποιος θα ντύσει πρώτος την κούκλα με τα αντίστοιχα ρούχα. Τα ρούχα είναι σε συνάρτηση με τον καιρό.
Φρούτα: μήλο, σταφύλι, πορτοκάλι κ.α. Οι αγροτικές εργασίες (κυρίως για τις ημιαστικές και επαρχιακές περιοχές) αφού τα παιδιά των αστικών κέντρων λίγο τα ενδιαφέρουν αυτά. Τυπώματα με φέτες αποξηραμένων φρούτων. Τρισδιάστατα φρούτα από φελιζόλ ή άλλα υλικά κτλ.
Η φύση το φθινόπωρο: φυλλοβόλα-αειθαλή δέντρα. Διάφορα είδη φύλλων. Σχήματα, χρώματα. Γιατί τα φύλλα αλλάζουν χρώμα, γιατί πέφτουν. Ο ήλιος ρυθμίζει τα πάντα. Χλωροφύλλη. Ο ήλιος λιγοστεύει.
Τα χρώματα: το κόκκινο, το κίτρινο, το πορτοκαλί, το καφέ, οι αποχρώσεις τους, οι προσμίξεις τους.
Ο παντοδύναμος και ζωοδότης ήλιος: ο ήλιος χαρίζει τη ζωή σε όλα τα έμβια όντα. Παρέχει το φως, χαρίζει το φαγητό των φυτών (χλωροφύλλη, φωτοσύνθεση), κινητοποιεί όλη τη φύση εξατμίζοντας το νερό της θάλασσας, δημιουργώντας τον κύκλο του νερού (θάλασσα, σύννεφα, βροχή, λίμνες, ποτάμια κτλ).
Οι ιστορίες: η ιστορία του βασιλιά ανήλιαγου (τη δημοσιεύουμε αύριο) και η καταπληκτική ιστορία της Περσεφόνης και της Δήμητρας κ.α.
Οι φωνές: το Φ του φθινοπώρου, της φύσης και των φύλλων και το Η του ήλιου που μοιάζει με σκαλοπατάκι. Οι λέξεις Φθινόπωρο, Φύση, Φως, Φύλλο, Ήλιος. Άλλες λέξεις από Φ και Η.
Τα ζώα: το σαλιγκάρι και ο σκαντζόχοιρος, κλασικά ζώα του φθινοπώρου και των πρώτων βροχών, αλλά και όποιο άλλο προκύψει στις αναζητήσεις και ενδιαφέροντά μας.
Το ουράνιο τόξο: που βγαίνει μετά από κάποιες βροχές, με τα επτά του χρώματα (χρώματα της ίριδας).
Συναισθήματα: τι συναισθήματα μας προκαλεί ο ερχομός του φθινοπώρου, η ζέστη που λιγοστεύει, ο αέρας και η βροχή που αυξάνονται σιγά σιγά, το κρύο και η υγρασία που αυξάνεται. Μας βοηθούν πολύ σε αυτό πίνακες διάσημων ζωγράφων με φθινοπωρινά τοπία, αγροτικές εργασίες κτλ
Μέρα ή νύχτα: αγαλματάκια ακούνητα μέρα ή νύχτα; Η κίνηση της γης γύρω από τον ήλιο αλλάζει κάθε μέρα το φως και τα διαστήματα της μέρας: ξημέρωμα, πρωί, μεσημέρι, απόγευμα, σούρουπο, βράδυ, νύχτα. Η υδρόγειος γυρίζει και ένα παιδί κάνει τον ήλιο. Το παιδί κοιτάζει τώρα την πλευρά που βρίσκεται η Ελλάδα. Έχουμε μέρα ή νύχτα; Μπορεί να γίνει και με φακό αντίστοιχα.
Ο κύκλος του νερού: ο ήλιος ζεσταίνει όλο το καλοκαίρι το νερό των θαλασσών. Αυτό σιγά σιγά ανεβαίνει στον ουρανό με υδρατμούς που εμείς συνήθως δε βλέπουμε, δημιουργούνται σύννεφα και όταν αυτά έχουν αρκετό νερό και έχουν βαρύνει αρκετά, το αφήνουν ως βροχή, ως πιο παγωμένη βροχή (χιονόνερο), ως πολύ παγωμένη βροχή (χιόνι) κτλ. Το θέμα είναι τεράστιο και αποτελεί από μόνο ένα τεράστιο πρότζεκτ.
Ο ήλιος που λιγοστεύει το φθινόπωρο και ακόμα πιο πολύ το χειμώνα καθορίζει τις ζωές μας. Από τις συνήθειές μας, από τη διατροφή μας, από τις αγροτικές εργασίες, από τη διασκέδασή μας, από τη διάθεσή μας, από το φως στον πλανήτη μας, από την ενέργεια μας (ηλιακή ενέργεια, θερμοσίφωνας, φωτοβολταϊκά κτλ)
Υπάρχουν πολλοί τρόποι και δραστηριότητες να προσεγγίσεις ένα θέμα. Βάλτε τις δικές σας πινελιές και ιδέες και καλή τύχη.
