Γράφει ο Γιάννης Κυργιόπουλος *
Το τελευταίο χρονικό διάστημα αντιμετωπίζουμε όλοι μας πρωτόγνωρες καταστάσεις και η ψυχική μας υγεία δοκιμάζεται καθημερινά. Η προσαρμογή στην καινούρια πραγματικότητα μας δημιουργεί δικαιολογημένα συναισθήματα άγχους, ανησυχίας και θλίψης. Η κόπωση (σωματική και ψυχική) από το παρατεταμένο και απροσδιόριστο χρονικό διάστημα διάρκειας της πανδημίας έχει αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια της σε όλους μας.
ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
- Σημαντική έκπτωση της λειτουργικότητάς του (π.χ. παραμέληση της προσωπικής του υγιεινής, κοινωνική απόσυρση).
- Παλινδρόμηση στην αυτοφροντίδα και σε προηγούμενα στάδια της ανάπτυξης που είχαν κατακτήσει.
- Νυχτερινή ενούρηση.
- Επιθυμία θανάτου.
- Αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό του, τους άλλους, τη ζωή.
- Δυσκολία συγκέντρωσης.
- Συχνές αλλαγές στη διάθεση.
- Αλλαγές στον ύπνο και στη σίτιση.
- Ριψοκίνδυνες συμπεριφορές (αυτοτραυματισμό ή παραβατική συμπεριφορά).
- Γενικευμένο άγχος που πιθανόν να του προκαλεί και συναισθήματα δυσφορίας.
ΤΙ ΟΜΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ
- Να αποφεύγετε την άσκοπη και πολύωρη έκθεσή τους στα ΜΜΕ και τις ειδήσεις. Όταν αυτό συμβαίνει, προσπαθήστε να είστε μαζί τους, ώστε να μπορείτε να συζητάτε αυτό που ακούτε και βλέπετε. Αν είναι δυνατό, επιλέξτε να παρακολουθείτε μια φορά τη μέρα τις εξελίξεις, από μια αξιόπιστη πηγή ενημέρωσης.
- Βοηθήστε τα παιδιά σας να εκφράσουν και να αναγνωρίσουν τα συναισθήματά τους (παιχνίδι, ζωγραφική).
- Απενοχοποιήστε τα παιδιά σας στην πιθανότητα που κάποιο κοντινό σας πρόσωπο νοσήσει από COVID-19.
- Διαψεύστε φήμες και μύθους και βοηθήστε τα παιδιά σας να ξεχωρίσουν αυτό που συμβαίνει από αυτό που φαντάζονται.
- Να είστε ειλικρινείς, σαφείς, ψύχραιμοι και να μη δίνετε πληροφορίες για τις οποίες δεν είστε σίγουροι.
- Να είστε δίπλα στα παιδιά σας και διαθέσιμοι για συζήτηση.
- Οι εξηγήσεις σας χρειάζεται να είναι κατάλληλες για το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού. Δε χρειάζεται να δώσετε υπερβολικές πληροφορίες, αναλύσεις ή λεπτομερείς εξηγήσεις.
- Καθρεφτίστε το συναίσθημα / τα συναισθήματά του: «Το βλέπω ότι ανησυχείς / φοβάσαι» και συμμεριστείτε τον φόβο του, επιδεικνύοντας ενσυναίσθηση: «Σε καταλαβαίνω. Είναι δύσκολο. Κι εγώ φοβάμαι. Όμως ο φόβος αυτός μας βοηθά να προσέχουμε τον εαυτό μας και τους άλλους».
- Προσπαθήστε να διαμορφώσετε και να διατηρήσετε μια ρουτίνα μέσα στο σπίτι. Η τήρηση της ρουτίνας μάς βοηθά να νιώθουμε ασφαλείς.
- Διατηρείστε σταθερές κάποιες συνήθειες, όπως την ώρα των γευμάτων και του ύπνου.
- Διαμορφώστε ένα νέο πλάνο δραστηριοτήτων με τα παιδιά σας και συνεννοηθείτε με άλλους γονείς για «διαδικτυακή επικοινωνία» με φίλους και συμμαθητές.
- Κατά την διάρκεια στρεσσογόνων περιόδων τα παιδιά συχνά προσκολλώνται εντονότερα στους γονείς και μπορεί να γίνονται περισσότερο απαιτητικά. Εάν τα παιδιά σας έχουν ανησυχίες, συζητώντας μαζί τους θα μετριαστεί το άγχος τους. Τα παιδιά παρατηρούν τις συμπεριφορές και τα συναισθήματα των ενηλίκων, ώστε να εξάγουν συμπεράσματα σχετικά με τρόπους διαχείρισης των δικών τους συναισθημάτων σε κρίσιμες περιόδους.
- Σε περίπτωση που παρατηρήσουμε έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις ή δυσκολίες συμπεριφοράς απευθυνόμαστε σε ειδικό ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων και εκθέτουμε τις ανησυχίες μας.
ΤΙ ΘΑ ΗΤΑΝ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ
Θα ήταν βοηθητικό να:
- ξεκουράζεστε αφιερώνοντας χρόνο σε κάτι που σας ενδιαφέρει και σας ψυχαγωγεί,
- τρώτε υγιεινά και να ασκείστε όσο μπορείτε,
- πάρετε αποστάσεις από καταστάσεις που σας προκαλούν συναισθηματική φόρτιση,
- αναγνωρίσετε τα όρια του ρόλου σας και να λειτουργείτε ως γονείς,
- επικοινωνήσετε τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες σας για το παιδί σας,
- βρείτε τρόπους να νιώσετε ασφαλείς, σωματικά και συναισθηματικά: α) εντοπίζοντας αυτά που αναπτερώνουν τις ελπίδες σας, β) τονίζοντας ότι είναι φυσιολογικό να υπάρχουν συναισθηματικές διακυμάνσεις,
- προστατεύσετε την υγεία σας. Τα παιδιά χρειάζονται έναν κατά τον δυνατόν υγιή ενήλικα δίπλα τους. Ταυτόχρονα η φροντίδα του γονέα για την ατομική του υγεία θα λειτουργήσει και ως πρότυπο μίμησης για τα παιδιά για την προάσπιση της δικής τους υγείας.
Συνοψίζοντας θα πρέπει να θυμόμαστε ότι τα παιδιά παρουσιάζουν κατά κανόνα μεγαλύτερη ψυχική ανθεκτικότητα απ’ ότι οι ενήλικες. Ωστόσο, επείγουσες καταστάσεις δημόσιας υγείας, όπως αυτή που διανύουμε, δοκιμάζουν όλους μας, γονείς και παιδιά. Ο τρόπος που θα αντιμετωπίσουμε την πανδημία λόγω του κορωνοϊού εξαρτάται αποκλειστικά από εμάς. Η υπομονή, η ψυχραιμία, η στωικότητα, η αντοχή στις αντιξοότητες, το αίσθημα προσωπικής και κοινωνικής ευθύνης, που θα επιδείξουμε, η αλληλεγγύη και η ανθρωπιά που θα διατηρήσουμε, θα καθορίσουν, ανάμεσα στα άλλα, και την ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών μας.
* Ιωάννης Κυργιόπουλος
Ψυχολόγος (Msc Σχολικής Ψυχολογίας)
E–mail: johnkyr76@yahoo.gr
Τηλ. Επικοινωνίας: 6972868960
