Γράφουν Απόστολος Πάππος και Μαίρη Μπιρμπίλη
Τίτλος: Οι καλοί και οι κακοί πειρατές
Συγγραφείς: Αντώνης Παπαθεοδούλου
Εικονογράφηση: Ίρις Σαμαρτζή
Εκδόσεις: Παπαδόπουλος, 2011
Βραβείο “Ερμιόνης Βακάλη-Πετρίδη” Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (2012)
Κρατικό Βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου (2012)
Οι κακοί πειρατές λένε:
Με τσεκούρια και τρυπάνια
το πλοίο σας θα το βυθίσουμε.
Κι οι καλοί πειρατές λένε:
Για πάρτε μία άγρια πόζα,
να σας φωτογραφίσουμε.
*
Οι κακοί πειρατές λένε:
Επίθεσηηη,
με μπαρούτι γεμίστε τα κανόνια.
Κι οι καλοί πειρατές ρωτούν:
θέλετε τυρί
στα μακαρόνια;
Τίτλος: Οι καλοί και οι κακοί ιππότες
Συγγραφέας: Αντώνης Παπαθεοδούλου
Εικονογράφηση: Ίρις Σαμαρτζή
Εκδόσεις: Παπαδόπουλος, 2012
Οι κακοί ιππότες λένε:
Φέρνουμε Κριό Πολιορκητικό
την πύλη σας να την γκρεμίσει!
Κι οι καλοί ιππότες απαντούν:
Μην κάνετε κόπο, αφού είναι ανοιχτή…
δεν την έχουμε κλείσει.
Τίτλος: Οι καλές και οι κακές μάγισσες
Συγγραφέας: Αντώνης Παπαθεοδούλου
Εικονογράφηση: Ίρις Σαμαρτζή
Εκδόσεις: Παπαδόπουλος, 2013
Οι κακές μάγισσες λένε:
«Άμπρα κατάμπρα κι απόκρημνα βράχια,
να γεμίσει ο κήπος σας καφέ βατράχια!»
Κι οι καλές μάγισσες λένε:
«Άμπρα κατάμπρα και παλιά τραγούδια,
παντού να γεμίσει μικρά λουλούδια.»
*
Οι κακές μάγισσες λένε:
όλα στο μέλλον θα σας πάνε θεόστραβα.
Έτσι μας είπε η κρυστάλλινη γυάλα!
Κι οι καλές μάγισσες λένε:
κι εμάς τέτοια μας λέει η γυάλα μας,
αλλά δε μας νοιάζει,
εμείς κάνουμε άλλα!
Τα βιβλία με τους “καλούς” και τους “κακούς” του Αντώνη Παπαθεοδούλου έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά, κάποιους κοινούς τόπους. Μόνο που αυτοί οι κοινοί τόποι δεν είναι τόσο “κοινοί” με αρκετές από τις φωνές που ακούγονται για το ζήτημα του εκφοβισμού. Τα βιβλία αυτά δεν προσεγγίζουν το ζήτημα του μπούλινγκ “χονδροειδώς” αναζητώντας εναγωνίως λύσεις και προτάσεις προς το ανησυχούν (αναγνωστικό) κοινό αλλά κοιτούν λίγο παραπέρα, στην ανθρώπινη φύση, και όχι στις κοινωνίες των τελευταίων 20 ετών που ξύπνησαν έκπληκτες τάχα. Θα δούμε έτσι και στα τρία βιβλία τα εξής γνωρίσματα:
-Απουσιάζει το αυστηρά δομημένο πλαισίο
Πού διαδραματίζεται η ιστορία; Σε μια θάλασσα; Σε ένα κάστρο; Ως εκεί. Δεν υπάρχουν διαιτητές και επόπτες να επιτηρούν τη διαδικασία. Δεν υπάρχουν κανόνες που κρέμονται πάνω από το κεφάλι των πρωταγωνιστών. Και η δράση και η αντίδραση (απόκριση-ανταπάντηση) καθορίζονται από τις ομάδες, από την έμπνευσή τους.
-Οι ήρωες είναι ομάδες, όχι μεμονωμένα άτομα
Το μπούλινγκ αφορά τους πάντες. Δεν είναι μια ιστορία μερικών εναντίον ενός κάποιου ή λίγων. Στα βιβλία δεν υπάρχει το άτομο μεμονωμένα. Υπάρχουν ομάδες. Οι από δω και οι από εκεί. Είναι ισόποσοι
-Τα «θύματα» δεν μειονεκτούν, οι «θύτες» δεν υπερτερούν
Οι “κακοί” και οι “καλοί” είναι… ίδιοι. Δε θα δεις σωματικές, φυλετικές, εξωτερικές διαφορές. Δεν θα δεις νέγρους τους μεν, και λευκούς τους δε. Δε θα δεις ανάπηρους ή Εβραίους, υπερτερούντες ή μειονεκτούντες, ψηλούς ή κοντούς, παχουλούς ή λεπτοκαμωμένους. Όλοι είναι της ίδιας “κοψιάς”. Το μπούλινγκ και στα τρία βιβλία διεξάγεται μεταξύ όμοιων ως τα χαρακτηριστικά ομάδων. Γιατί είναι λάθος να νομίζεις ότι ο εκφοβισμός γίνεται μόνο από κάποιους “δυνατούς” προς κάποιους “αδύναμους”. Θα δείτε μόνο να διαφέρουν το πρόσωπο και οι μύες του. Οι “εκφοβίζοντες” είναι λίγο στην τσίτα και το πρόσωπό τους το φανερώνει αυτό. Οι άλλοι, οι χιουμορίστες, είναι πιο χαλαροί. Και το πρόσωπό τους το φανερώνει μια στάλα πιο πολύ.
-Τα «θύματα» έχουν αυτοπεποίθηση, δεν τα παρατούν
Ναι, λοιπόν. Οι “καλοί” δεν το βάζουν στα πόδια. Έχουν αυτοπεποίθηση. Στέκονται απέναντι και ακούνε τις απειλητικές δηλώσεις των “κακών”. Και τι κάνουν γι’ αυτό; Απαντούν με το δικό τους μοναδικό τρόπο. Γιατί ο φόβος και ο ιδρώτας είναι η τροφή του ψευτοπαλικαρά. Αν του το δώσεις, εξασφάλισες τη διαιώνιση της συμπεριφοράς του.
-Όπλο των “θυμάτων” το άφθονο χιούμορ
Με χιούμορ και φαντασία, με άνεση και αφοβία. Έτσι απαντούν. Γιατί η απειλή στην απειλή όχι μόνο δεν αποφορτίζει την κατάσταση αλλά την πυρακτώνει ακόμα περισσότερο. Αν θέλετε, το χιούμορ είναι και άκρως διδακτικό. Σου δείχνει έναν τρόπο να δεις το πράγμα αλλιώς. Γιατί πολλοί από τους “εκφοβιστές” πάσχουν στο ότι δεν έμαθαν άλλον τρόπο επικοινωνίας, άλλον τρόπο επιβολής και υπεροχής πέραν από εκείνους των ύβρεων, των απειλών, των χοντροκομμένων πειραγμάτων. Χιούμορ λοιπόν. Δε θα τα λύνει πάντα όλα. Αλλά θα λύνει πολλά περισσότερα απ’ όσα οι τσαμπουκάδες και τα “ξέρεις τι θα σου κάνω”
-Ένα τέλος που δείχνει μια λύση
Στο τέλος των βιβλίων “οι κακοί” μοιάζουν να στερεύουν από δυνάμεις. Οι απειλές τους δείχνουν να έχουν χτυπήσει όλες σε κάποιον τοίχο. Μένει λοιπόν μια ανακωχή η οποία μπορεί να φέρει τις “αντιπαρατιθέμενες” ομάδες πιο κοντά και ίσως μεγαλώσει τις κοινές εμπειρίες, την κοινή κουλτούρα, τα “ρε συ, αυτοί δεν είναι και τόσο κακοί για παρέα τελικά”, τα χρονικά διαστήματα ειρήνης.
Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν στον εκφοβισμό, σχολικό ή ευρύτερο. Ο Α. Παπαθεοδούλου το μελέτησε καλά το θέμα. Ίσως να απογοήτευσε κάποιους που ήθελαν κάτι πιο έτοιμο, αλλά θαρρώ πιο έτοιμο από αυτό που “ξεβράζουν” από τις σελίδες τους οι πειρατές, οι ιππότες και οι μάγισσες δεν υπάρχει.
Στα τρία βιβλία, η Ίρις Σαμαρτζή έχει κάνει την απόλυτη εικονογράφηση. Το ξέρω δεν υπάρχει αυτό. Θέλω όμως με μια υπερβολή να σηματοδοτήσω πόσο ξεχωριστή είναι η εικονογράφηση στην ανάδειξη αυτού του πρότζεκτ των καλών και των κακών. Πόσο ξεχωριστή δουλειά κάνουν οι εικόνες, υποσυνείδητα και συνειδητά, σε μια τέτοια διαδικασία. Γιατί μπροστά, σε πρώτο επίπεδο, βρίσκεται η αναγνωστική απόλαυση. Σε δεύτερο επίπεδο όμως, οι πειρατές, οι ιππότες και οι μάγισσες σε διδάσκουν. Η σημασία στις μικρές λεπτομέρειες που ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια, τα χρώματα που σε προδιαθέτουν, που τονίζουν, που αναδεικνύουν, τα γεωμετρικά σχήματα, οι προοπτικές, οι μορφές, τα κάστρα και τα καράβια. Ένα εκατοστό στο χαρτί της Ι. Σαμαρτζή είναι ένας ολόκληρος κόσμος. Και στα τρία βιβλία του Α. Παπαθεοδούλου αυτό θριάμβευσε ακόμα περισσότερο.
Τα τρία αυτά βιβλία μας βοηθούν να άρουμε τα στερεότυπα του καλού και του κακού, να εστιάσουμε στις πράξεις των ομάδων, να κατανοήσουμε ότι είμαστε όλοι εμπλεκόμενοι, να υιοθετήσουμε τους δικούς μας κανόνες για την “κόντρα” γιατί έτσι θα βρούμε κοινούς -τους ίδιους ίσως- κανόνες και για την προσέγγισή μας.
Σημαντικό πολύ επίσης είναι να διαμορφώσουμε μια κοινή κουλτούρα στην τάξη. Τα βιβλία αυτά μας βοηθούν πολύ σε αυτήν την κατέυθυνση καθώς τροφοδοτούν συγκεκριμένες πλευρές στην προσέγγιση μας. Μια κοινή κουλτούρα που χτίζεται όταν:
Δημιουργούμε «ανοιχτή» ατμόσφαιρα
Μειώνουμε την αίσθηση της απειλής
Προωθούμε την επικοινωνία (λεκτική & εξωλεκτική)
Δημιουργούμε προϋποθέσεις για κριτική & αυτοκριτική
Προάγουμε μια αίσθηση “κοινότητας” και όχι αποκομμένων μικρο-ομάδων.
Οι ομάδες έχουν πάντα περισσότερα να τις ενώνουν παρά να τις χωρίζουν. Είναι πιθανόν να ξανασυγκρουστούν αλλά καλλιεργώντας ένα θετικό κοινωνικοσυναισθηματικό κλίμα είναι πολύ πιθανόν να μειώσουν δραματικά τις συγκρούσεις τους και να αυξήσουν τις κοινές τους -θετικές- εμπειρίες. Έτσι, αυξάνουμε τις πιθανότητες να γίνουμε ομάδα, ενδεχομένως με μια ονομασία κοινής αποδοχής. Αυτή η ομάδα ενισχύεται αν:
-Σχεδιάζουμε/υλοποιούμε περισσότερες ομαδικές παρά ατομικές δραστηριότητες, παιχνίδια, κατασκευές
-Υιοθετούμε μια κοινή κουλτούρα χιούμορ
-Θέτουμε κοινούς στόχους
-Αναζητούμε και αποτυπώνουμε πράγματα που μας ενώνουν
-Ανοίγουμε προς τα έξω την αντι-bullying δράση.
Μια εξαιρετική εκπαιδευτική βαλίτσα για τη διαχείριση του σχολικού εκφοβισμού βασισμένη στο παραμύθι του Αντώνη Παπαθεοδούλου και τις εικόνες της Ίριδας Σαμαρτζή “Οι καλοί και οι και κακοί πειρατές” από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος σχεδιάστηκε με αληθινό μεράκι από τη νηπιαγωγό και εμψυχώτρια Κοινωνικοπολιτισμικής Εκπαίδευσης Βίκυ Ξανθοπούλου ενώ ο συντονισμός ανήκει στη συγγραφέα Φραντσέσκα Αλεξοπούλου Πετράκη. Η βαλίτσα όπως μαθαίνουμε έχει γίνει ανάρπαστη στα νηπιαγωγεία και τις πρώτες τάξεις του δημοτικού τα οποία τη δανείζονται ασταμάτητα. Ο σχεδιασμός της έχει γίνει βάσει των θεωριών ανάπτυξης, των σύγχρονων θεωριών μάθησης, καθώς και του νέου αναλυτικού προγράμματος που ισχύει στο νηπιαγωγείο και τις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Βασίζεται στη διαθεματική προγέγγιση της γνώσης και τη βιωματική προσέγγιση της μάθησης. Ζητήστε την κι εσείς από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος και θα σας δικαιώσει και με το παραπάνω το αποτέλεσμα καθώς περιέχει πραγματικά έναν πραγματικό θησαυρό από εκείνους που μόνο οι καλοί μα και οι κακοί πειρατές θα μπορούσαν να φτιάξουν σε κάποιο βυθό, πίσω από κάποιο σεντούκι που τους κρύβει από τα μάτια του κόσμου.
Πληροφορίες
Εκδόσεις Παπαδόπουλος
Τμήμα MARKETING – Εκπαιδευτικές Δράσεις: Τηλ. 2102816134 (εσωτ. 826)
email: m.gerosideri@epbooks.gr και m.liakopoulos@epbooks.gr
Οι καλοί και οι κακοί, οι κακοί που γίνονται καλοί και οι καλοί που μπορούν να γίνουν και κακοί, όλοι αυτοί οι ήρωες που έπλασε ο Αντώνης Παπαθεοδούλου και ζωγράφισε η Ίριδα Σαμαρτζή είναι ένα όπλο. Υπερόπλο κανένα βιβλίο δεν είναι. Μα αν ξέρετε κάτι καλύτερο από το βιβλίο για να δημιουργήσει μια ανθεκτική επιδερμίδα στο ρηχό και το κακό, ενημερώστε μας κι εμάς. Κλισέ μα αλήθεια: όλα ξεκινούν από την παιδεία. Δηλαδή από που θα μπορούσαν να ξεκινάνε; Από το αν ο καφές είναι με ζαχαρίνη;
Τα σέβη μας.
