Τι είναι η διαταραχή αυτιστικού φάσματος και ποια τα βασικά της χαρακτηριστικά; Τι είναι ο αυτισμός υψηλής λειτουργικότητας και ποιες είναι οι εκπαιδευτικές ανάγκες παιδιών με αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας που φοιτούν στην γενική εκπαίδευση;
Διαταραχή αυτιστικού φάσματος (τι είναι)
- Είναι μια ισόβια αναπτυξιακή διαταραχή.
- Η αιτία του αυτισμού παραμένει άγνωστη.
- Δεν ανιχνεύεται προγεννητικά.
- Σοβαρά προβλήματα στις κοινωνικές σχέσεις, την επικοινωνία και τη συμπεριφορά τους.
- Ακαμψία σκέψης και φαντασίας.
- Περιορισμένα και επαναληπτικά πρότυπα συμπεριφοράς και ενδιαφερόντων.
- Δεν οφείλεται σε συναισθηματικά αίτια ούτε στη γονεϊκή μέθοδο ανατροφής.
- Διάγνωση από διεπιστημονική ομάδα.
Επιδημιολογία
- 4-5 άτομα στις 10.000 γεννήσεις έχουν κλασσικό ή τυπικό αυτισμό και περίπου 20 άτομα στις 10.000 γεννήσεις βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού (παλιότερα ευρήματα).
- Με τα σημερινά δεδομένα 1 στα 88 παιδιά βρίσκεται στις Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος.
- 4 αγόρια ανά ένα κορίτσι.
Βασικά χαρακτηριστικά
- Έλλειψη επιθυμίας για επικοινωνία.
- Επίμονη ενασχόληση με στερεότυπες κινήσεις και δραστηριότητες.
- Αντίσταση στην αλλαγή.
- Ιδιαιτερότητες στην ποιότητα και στη χρήση του λόγου.
- Αισθητηριακές ιδιαιτερότητες.
- Δυσκολία στις ομαδικές δραστηριότητες.
Καλοί προγνωστικοί δείκτες
- Το νοητικό δυναμικό.
- Το επίπεδο ανάπτυξης λόγου και κοινωνικών δεξιοτήτων.
- Το περιεχόμενο των στερεοτυπιών.
- Η ύπαρξη ειδικών ταλέντων.
Αυτισμός υψηλής λειτουργικότητας
- Παιδιά που φοιτούν στη γενική εκπαίδευση.
- Φυσιολογικό επίπεδο νοητικής λειτουργίας.
- Απουσία κοινωνικής και συναισθηματικής αμοιβαιότητας.
- Δυσκολία στη σύναψη φιλικών σχέσεων με συνομηλίκους.
- Κινητική αδεξιότητα.
- Μειωμένη ευελιξία στη σκέψη και στη συμπεριφορά (π.χ. επαναλαμβανόμενες δραστηριότητες και εμμονικά ενδιαφέροντα).
- Δυσκολία στην αναγνώριση, στην έκφραση και στη διαχείριση των συναισθημάτων (π.χ. ελλείμματα στην ενσυναίσθηση, δυσκολία να κατανοήσουν τη θέση του άλλου).
Εκπαιδευτικές ανάγκες παιδιών με αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας
- Ενσωματώνουμε το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του παιδιού στο σχολικό πρόγραμμα.
- Χρησιμοποιούμε όσο το δυνατόν συχνότερα οπτικά ερεθίσματα και βοηθήματα (εικόνες, διαγράμματα, εικονογραφημένα προγράμματα, κόμικς, λίστες κ.λ.π.) κατά τη διδασκαλία.
- Προσπαθούμε το περιεχόμενο της διδασκαλίας μας να είναι συγκεκριμένο και σαφές.
- Αποφεύγουμε το χιούμορ, τον μεταφορικό λόγο ή τις ιδιωματικές εκφράσεις. Αφηρημένες λέξεις και έννοιες τις κάνουμε όσο γίνεται πιο απλές και τις «αναλύουμε» σε απλούστερες.
- Χρησιμοποιούμε ιστορίες με κοινωνικό περιεχόμενο, μίμηση και παιχνίδια ρόλων για να διδάξουμε στο παιδί την κοινωνική συνδιαλλαγή και επικοινωνία.
- Επιμένουμε ιδιαίτερα στην κατανόηση, γιατί συχνά τα παιδιά με ΔΑΦ υψηλής λειτουργικότητας μιλούν και διαβάζουν με μεγάλη ευχέρεια αλλά έχουν προβλήματα κατανόησης.
- Επειδή το παιδί με ΔΑΦ υψηλής λειτουργικότητας ξεχνά ορισμένες φορές τις καθημερινές του υποχρεώσεις, φροντίζουμε να έχουμε ένα τετράδιο επικοινωνίας με τους γονείς όπου γράφουμε μηνύματα και τις σχολικές εργασίες.
- Είναι σημαντικό να προειδοποιήσουμε το μαθητή με ΔΑΦ υψηλής λειτουργικότητας για επικείμενες αλλαγές τουλάχιστον μια (1) μέρα πριν. Η ξεκάθαρη επεξήγηση της αλλαγής που πρόκειται να συμβεί στη ρουτίνα του παιδιού, για ποιο λόγο θα συμβεί και τι πρόκειται να ακολουθήσει μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στη μείωση των επιπέδων του άγχους του.
- Βασικοί στόχοι της ειδικής εκπαίδευσης μαθητών που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού είναι η μείωση της γνωστικής σύγχυσης, του άγχους και των προβλημάτων συμπεριφοράς.
- Η καλή σχέση με τον/την εκπαιδευτικό αποτελεί βασικό στοιχείο της ομαλής ένταξης του μαθητή με αυτισμό στην τάξη του και της αποδοχής του από την ομάδα των συνομηλίκων του.
- Είναι σημαντικό επομένως ο/η εκπαιδευτικός να εξασφαλίζει στους μαθητές με αυτισμό ένα σταθερό, ήρεμο και προβλέψιμο περιβάλλον. Επίσης να τους παρέχει μια σταθερή καθημερινή ρουτίνα και να ελαχιστοποιεί τις μεταφορές.
Ιωάννης Κυργιόπουλος
Ψυχολόγος (Msc Σχολικής Ψυχολογίας)
E–mail: johnkyr76@yahoo.gr
Τηλ. Επικοινωνίας: 6972868960
