Τι είναι τελικά, το σχολικό άγχος; Με ποιοες μορφές εκδηλώνεται και τι μπορούμε να κάνουμε ως γονείς:Ο ψυχολόγος Γιάννης Κυργιόπουλος δίνει ενδιαφέρουσες και σημαντικές πληροφορίες για ένα θέμα που αφορά πολλές οικογένειες.
Τι είναι τελικά το σχολικό άγχος;
Το σχολικό άγχος είναι μια ιδιαίτερα συχνή μορφή άγχους και σχετίζεται με την προσαρμογή του άτομου στο σχολικό περιβάλλον και την προσπάθειά του να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις του.
Στη σημερινή εποχή ο ελεύθερος χρόνος των παιδιών σχολικής ηλικίας είναι σαφώς περιορισμένος και έχει αντικατασταθεί από πληθώρα εξωσχολικών δραστηριοτήτων που τα εξουθενώνουν ψυχικά και σωματικά.
Γενικά οι γονείς που έχουν παιδιά που φοιτούν στο Δημοτικό σχολείο επικεντρώνουν την προσοχή τους στην επίδοση του παιδιού τους, με αποτέλεσμα να ασχολούνται ιδιαίτερα με αυτή. Επενδύουν πολλά στη γνώση και στη μάθηση προβάλλοντας στα παιδιά τους τις δικές τους προσδοκίες και την πραγματοποίηση των δικών του ανεκπλήρωτων ακαδημαϊκών επιθυμιών.
Γιατί δεν μπορεί να αποδώσει το παιδί μου στο σχολείο, αφού μελετάει;
Σε αρκετές περιπτώσεις το παιδί μπορεί να περάσει όλο το απόγευμά του για μελέτη στο σπίτι, χωρίς το επιθυμητό αποτέλεσμα. Το άγχος του να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του σχολείου και στις προσδοκίες των γονέων του, αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στην ποιοτική και αποδοτική του μελέτη.
Η επίδραση του άγχους στις γνωστικές λειτουργίες, παρεμποδίζει τη μελέτη του παιδιού και την ορθή διαχείριση του χρόνου του. Παρατηρούμε πολλές φορές ότι το παιδί ενώ γνωρίζει το μάθημα, όταν του απευθύνει το λόγο ο δάσκαλός του τα «χάνει» και αδυνατεί να απαντήσει.
Το παιδί αισθάνεται αισθήματα μειονεξίας και ανεπάρκειας, χαμηλή αυτοεκτίμηση και δυσκολεύεται στις διαπροσωπικές σχέσεις με τους συνομηλίκους του.
Πώς μπορώ να καταλάβω ότι το παιδί μου έχει σχολικό άγχος;
Το παιδί συχνά εμφανίζει ψυχοσωματικά ενοχλήματα (παραπονιέται συχνά για πονοκεφάλους, εμφανίζει κοιλιακά άλγη, εμετούς, ύπαρξη δερματοπαθειών χωρίς οργανική αιτιολογία).
Συχνά αρνείται να φάει, παρουσιάζει δυσκολίες στον ύπνο. «Βρέχεται» τη νύχτα στον ύπνο (μετά τα 5 χρόνια), τρώει τα νύχια του ή βυζαίνει το δάχτυλό του.
Τραυλίζει, λέει ψέματα, κλέβει μικροαντικείμενα από συμμαθητές του στο σχολείο. Παρουσιάζει μεγάλη προσκόλληση στη μητέρα του και αρνείται να απομακρυνθεί έστω και για λίγο από κοντά της.
Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αναπτύξει σχολική άρνηση και να μη μπορεί να μπει στο κτίριο ή στο σχολικό λεωφορείο. Το παιδί επομένως προσπαθεί να αποφύγει μια κατάσταση που το κάνει να φοβάται.
Ποιες είναι οι πιθανές αιτίες σχολικού άγχους;
Οι πιέσεις που υφίστανται τα παιδιά από τους γονείς τους με τη μορφή της υπερπροστασίας, του αυταρχισμού ή της τελειοθηρίας.
Οι υπερβολικές απαιτήσεις και οι υπέρμετρες φιλοδοξίες των γονιών μπορούν να αποτελέσουν πηγή άγχους για τα παιδιά. Οι γονείς θα πρέπει να έχουν ρεαλιστικές προσδοκίες και να σέβονται τις διαφορετικές ανάγκες και ρυθμούς μάθησης των παιδιών.
Οι εντάσεις ή οι διαφωνίες μεταξύ των γονέων στη σχέση τους.
Η ατμόσφαιρα ανησυχίας, ενοχών, έντονης οικονομικής ανασφάλειας.
Το διαζύγιο, μια μετακόμιση, μια σοβαρή ασθένεια ή ο θάνατος κάποιου από τους γονείς.
Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς οι γονείς;
Να γνωρίζete ότι, όταν το παιδί saw παρουσιάζει ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα είναι σκόπιμο να αναζητήσετε τα αίτια που δε νιώθει ασφαλές μέσα στην οικογένεια και στο σχολείο. Να λάβετε υπόψη τους μήπως συνέβη κάτι που το αναστάτωσε εκείνη την περίοδο.
Η επικοινωνία των γονιών με το δάσκαλο ή τη δασκάλα του παιδιού και η ενημέρωση για τα συναισθήματα του παιδιού είναι εξίσου σημαντική. Όταν γνωρίζουν οι δάσκαλοι τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά, τότε είναι σε θέση να τα προσεγγίσουν διαφορετικά και να τα βοηθήσουν να χαλαρώσουν.
Καλό θα ήταν να μην επιδιώκετε μόνο τη βαθμοθηρία, αλλά να ενδιαφέρεστε και για την κοινωνική του παρουσία στο χώρο του σχολείου και να το ρωτάτε όχι μόνο για τα μαθήματά του αλλά και αν έπαιξε, ποιοι είναι οι φίλοι του, αν πέρασε καλά.
Να γνωρίζετε ότι είναι πιθανό με μια τροποποίηση της στάσης σας να υπάρξει βελτίωση στη συμπεριφορά του. Να γνωρίζετε ότι ο διάλογος με το παιδί είναι απαραίτητος.
Να το ενθαρρύνετε να εκφράζει ελεύθερα τα συναισθήματά του. Να του δίνετε πρωτοβουλίες. Να ασχολείστε ποιοτικά μαζί του. Να το ακούτε, όταν σας μιλά. Να του ενισχύετε το αίσθημα της αυτοπεποίθησης.
Να το παροτρύνετε να επιδίδεται σε σωματικές δραστηριότητες, καλλιτεχνικές και σε παιχνίδια, που το βοηθούν να ελέγξει ή και να αποβάλλει το άγχος.
Να γνωρίζετε πως, όταν τα συμπτώματα επιμένουν για κάποιο διάστημα, είναι αναγκαία η βοήθεια από ειδικό. Να ξέρετε ότι σε σοβαρές περιπτώσεις άγχους ενδείκνυται η ψυχοθεραπεία του παιδιού και όλης της οικογένειας.
Ιωάννης Κυργιόπουλος
Ψυχολόγος (Msc Σχολικής Ψυχολογίας)
E-mail: johnkyr76@yahoo.gr
Τηλ. Επικοινωνίας: 22310-42370
