Η σεξουαλικότητα είναι μια σημαντική πτυχή της προσωπικότητάς μας. Τα παιδιά, με την περιέργεια που τα χαρακτηρίζει, από μικρή ηλικία εξερευνούν το σώμα τους κι αργότερα εκφράζουν απορίες. Άλλωστε κατακλύζονται από εικόνες που σχετίζονται με το θέμα. Είναι λοιπόν απαραίτητο, ως γονείς να αφιερώσουμε λίγο από τον πολύτιμο χόνο μας προκειμένου να ενημερωθούμε αλλά και να ενημερώσουμε τα παιδιά μας. Ο ψυχολόγος Γιάννης Κυργιόπουλος απάντησε στις ερωτήσεις μας με σαφήνεια.
ΠΟΤΕ ΑΡΧΙΖΕΙ Η ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ;
Τα παιδιά από τη βρεφική τους ηλικία έχουν την ανάγκη να ανακαλύψουν τον εαυτό τους και τον κόσμο γύρω τους. Αναρωτιούνται και πειραματίζονται με το κάθε τι. Και αυτό αποτελεί μία φυσιολογική ανάγκη του κάθε ανθρώπου που έρχεται στον κόσμο και επιθυμεί να μάθει, να ανακαλύψει, να γνωρίσει όσα συμβαίνουν στον ίδιο και στους γύρω του. Αποτελεί μέρος της ανθρώπινης εξέλιξης. Επιπλέον, μέσα από τις ποικίλες αλλαγές που τα παιδιά βιώνουν, καθώς μεγαλώνουν, αρχίζουν να ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο, έχουν περιέργεια και εκφράζουν απορίες σε σχέση με το σώμα τους, το φύλο τους και τη σχέση μεταξύ των δύο φύλων. Αυτό το υγιές ενδιαφέρον των παιδιών δε σημαίνει ότι υπάρχει συνειδητή αφύπνιση της σεξουαλικότητας.
Τα τρία πρώτα χρόνια της ζωής είναι τα πλέον κρίσιμα για τη δημιουργία της σεξουαλικής ταυτότητας. Το παιδί από τη στιγμή της γέννησής του αγγίζοντας τα γεννητικά του όργανα ανακαλύπτει διάφορα ευχάριστα συναισθήματα. Από τα 3-4 χρόνια που ανακαλύπτει το φύλο του, γίνεται περίεργο για το σώμα των άλλων.
ΠΟΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ ΣΕΞ;
Το παιδί στην ηλικία των 3-4 ετών, αρχίζει τις πρώτες ερωτήσεις: Από πού έρχονται τα μωρά; Υπάρχουν γονείς που άμεσα ξεκινούν την ενημέρωση, άλλοι που νιώθουν απροετοίμαστοι και άλλοι που καταφεύγουν σε ψευδείς ή αόριστες απαντήσεις.
Μέχρι τα 5 του χρόνια καλό θα ήταν να μην μπαίνουμε σε λεπτομέρειες που ενδεχομένως τραυματίσουν το παιδί. Οι απαντήσεις πρέπει να είναι προσεκτικές, προσαρμοσμένες στην ηλικία του παιδιού, σαφείς και ειλικρινείς.
ΠΟΙΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΔΥΟ ΓΟΝΕΙΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΙΛΗΣΕΙ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ;
Οι γονείς συχνά αναρωτιούνται για το ποιος από τους δύο πρέπει να μιλήσει στο παιδί. Συνήθως η μητέρα είναι εκείνη που δέχεται τις πρώτες ερωτήσεις. Ανεξάρτητα όμως από το ποιος θα δώσει απαντήσεις, αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι να υπάρχει κοινή αντιμετώπιση των ερωτήσεών του.
Μη νομίζετε ότι μια φορά αρκεί για την ενημέρωση του παιδιού. Είναι μια διαρκής διαδικασία, που φτάνει μέχρι την εφηβεία. Να προσπαθείτε να καλύπτετε το παιδί με τις απαντήσεις σας.
ΟΙ ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ!
Οι γονείς συχνά μένουν έκπληκτοι όταν αντιληφθούν ότι το μικρό τους έχει λαβωθεί από τα βέλη του έρωτα. Το ερωτικό στοιχείο υπάρχει ήδη από τη γέννηση του παιδιού και κυρίως μέσα από τη σχέση με τη μητέρα αλλά και τον πατέρα. Έτσι το μικρό παιδί δωρίζει τα τρυφερά του συναισθήματα στο ταίρι του, συναισθήματα που είναι παρόμοια με εκείνα που έχει γευτεί από τους γονείς του.
Μεταξύ 3-5 ετών τα παιδιά και των δύο φύλλων παρουσιάζουν μια έντονη άλλα εφήμερη έλξη. Αγγίζονται πολύ και αυτή η ανάγκη της φυσικής επαφής τα ευχαριστεί.
ΤΙ ΜΠΟΡOYME ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΩΣ ΓΟΝΕΙΣ;
Να προσεγγίζετε διακριτικά τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα των παιδιών. Να μην τα αντιμετωπίζεται με τη γνωστή πονηριά των μεγάλων ή με αστειάκια, που τα προσβάλλουν και τα μπερδεύουν. Στα μικρά τους μυστικά να είστε διακριτικοί και εχέμυθοι.
Να τους παρέχετε την άνεση να εκφράζονται ελεύθερα και να κερδίσετε την εμπιστοσύνη τους. Να περιορίσετε τις δικές σας παρεμβάσεις ή κριτικές στις σχέσεις τους.
Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΦΥΛΟΥ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
Στα 3 πρώτα χρόνια το παιδί έχει επίγνωση της ταυτότητας του φύλου του («είμαι αγόρι/κορίτσι»). Στην ηλικία των 6-12 χρονών γίνεται ο διαχωρισμός των αρσενικών και θηλυκών παιδιών (τα αγόρια παίζουν με τα αγόρια και τα κορίτσια με τα κορίτσια).
Ειδικότερα στα αγόρια η ανάπτυξη της ταυτότητας φύλου περνάει μέσα από την ουσιαστική αναγνώριση του αποχωρισμού του αγοριού από τη μητέρα (ενίσχυση της ομόφυλης σχέσης με τον πατέρα).
Για τα κορίτσια η μητέρα πρέπει να ενισχύει την εικόνα της προς την κόρη της, ώστε να τη θαυμάζει και να τη μιμείται.
ΤΑ «ΠΟΝΗΡΑ» ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ
Από τα 5-6 χρόνια αρχίζουν να παίζουν το γιατρό, περίοδο που έχουν αποκτήσει πλήρη συνείδηση της διαφοράς των δύο φύλων. Επιθυμούν λοιπόν την εξερεύνηση του σώματος του άλλου φύλου που φαντάζει τόσο όμοιο και διαφορετικό ταυτόχρονα.
Είναι σημαντικό τα παιδιά της σχολικής ηλικίας να μαθαίνουν την αλήθεια για θέματα που αφορούν τη σεξουαλικότητα και όχι ιστορίες ή μύθους που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Με τον κατάλληλο τρόπο και τις κατάλληλες λέξεις να μάθουν για το σώμα τους, τα γεννητικά όργανα, για το πώς ένα παιδί έρχεται στον κόσμο μέσα από την αγάπη των γονιών του, χρησιμοποιώντας τα ονόματα που η ιατρική επιστήμη έχει ορίσει (π.χ. πέος, όρχεις, αιδοίο, μήτρα).
Οι γονείς πρέπει να περάσουν το μήνυμα στα παιδιά ότι καθένας, μικρός ή μεγάλος, έχει ένα φύλο, ένα σώμα, και δεν πρέπει να αφήνουμε κανέναν να το αγγίζει χωρίς τη θέλησή μας.
TΑ ΤΡΙΑ «A» ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Mιλήστε στο παιδί με Απλά λόγια, ανάλογα με την ηλικία του, ώστε να κατανοήσει όσα του λέτε. Απαντήστε στις ερωτήσεις του παιδιού Άμεσα, χωρίς υπονοούμενα και υπεκφυγές. Mη φοβάστε και μην αποφεύγετε την Aλήθεια, για να μη δημιουργηθούν στο παιδί περιττοί και επικίνδυνοι φόβοι.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Σημαντικό ρόλο στο πώς θα μεταφέρει ένας γονιός στο παιδί του ζητήματα σχετικά με την ανθρώπινη σεξουαλικότητα, παίζει το μορφωτικό επίπεδο, οι γνώσεις και οι εγγραφές που ο ίδιος έχει για το σεξ.
Δεν θα πρέπει να περάσει στο παιδί το μήνυμα ότι το σεξ είναι κάτι κακό ή ανήθικο, αλλά πρέπει να ενθαρρύνει το παιδί του να του μιλά για τα θέματα που το απασχολούν χωρίς να φοβάται.
Πρέπει να θυμόμαστε ότι η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση δεν είναι κάτι ξεκομμένο από την υπόλοιπη διαπαιδαγώγηση που δίνουμε στα παιδιά μας. Επηρεάζει και επηρεάζεται από όλους τους τομείς της αγωγής των παιδιών και αλληλεπιδρά μαζί τους. Μαθαίνοντας στο παιδί μου να είναι ειλικρινής, του διδάσκω να είναι ειλικρινής σε όλες τις σχέσεις του, φιλικές, ερωτικές και άλλες.
Μαθαίνοντας στο παιδί μου να σέβεται το συμμαθητή του, την άποψη των άλλων και τη διαφορετικότητα, του διδάσκω ταυτόχρονα να σέβεται το μελλοντικό του σύντροφο.
Ιωάννης Κυργιόπουλος
Ψυχολόγος (Msc Σχολικής Ψυχολογίας)
E-mail: johnkyr76@yahoo.gr
Τηλ. Επικοινωνίας: 22310-42370
