Οι “Οικογενειακές Υποθέσεις” είναι μια από τις νέες εβδομαδιαίες στήλες του ELNIPLEX η οποία απευθύνεται κυρίως σε γονείς αλλά και σε εκπαιδευτικούς. Κάθε εβδομάδα θα σας παρουσιάζουμε μια ιδέα για την ποιοτική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου γονέων-παιδιών.
Τι είναι όμως ο ποιοτικός χρόνος γονέα παιδιού και ποια η σημασία του στην ανάπτυξη του παιδιού; Ζητήσαμε από τον Ψυχολόγο Γιάννη Κυργιόπουλο, να κάνει μια σύντομη αλλά άκρως ενδιαφέρουσα τοποθέτηση την οποία και σας παραθέτουμε.
“Το τελευταίο χρονικό διάστημα ακούμε συχνά για τη σημασία του ποιοτικού χρόνου στην αλληλεπίδραση των γονιών με τα παιδιά τους. Πώς ορίζεται όμως ο ποιοτικός χρόνος και ποιες δραστηριότητες μπορεί να μας φέρουν πιο κοντά συναισθηματικά με τα παιδιά μας;
Στο σημερινό κόσμο, όπου στις περισσότερες περιπτώσεις εργάζονται και οι δύο γονείς, είναι πολύ σημαντικό να βρίσκουμε και να αφιερώνουμε ποιοτικό χρόνο στα παιδιά μας. Είναι προτιμότερο για παράδειγμα, να «παραμελήσουμε» τις δουλειές του σπιτιού για χάρη της ομαλής ψυχικής ανάπτυξης των παιδιών μας. Γιατί μην ξεχνάμε ότι η «γκρίνια», η ανυπακοή των παιδιών μας έχει τις ρίζες της στο πώς και αν αλληλεπιδρούμε μαζί τους.
Με τον όρο “ποιοτικός χρόνος” εννοούμε τις αυθεντικές στιγμές αλληλεπίδρασης των γονιών με τα παιδιά τους. Οι αυθεντικές στιγμές περιλαμβάνουν την ενεργητική ακρόαση των παιδιών από τους γονείς τους, τη σταθερή βλεμματική επαφή σε αυτά που μας λέει το παιδί και την ενασχόληση με μια δραστηριότητα που επιλέγει το παιδί και όχι εμείς.
Ενεργητική ακρόαση σημαίνει ότι είμαι απόλυτα αφοσιωμένος σε αυτά που μου λέει το παιδί, δεν το επικρίνω αλλά αντίθετα το ενθαρρύνω να εκφράσει τις ιδέες και τα «θέλω» του. Είναι η στιγμή που το παιδί μπορεί να μας μιλήσει π.χ. για κάτι που το προβληματίζει στη σχέση του με έναν συμμαθητή του στο σχολείο. Ακούμε προσεκτικά αυτό που έχει να μας πει, χωρίς να το σχολιάσουμε, αλλά ζητώντας από το παιδί να μας πει πώς αισθάνθηκε ή τι θα μπορούσε να κάνει διαφορετικά. Με αυτό τον τρόπο μαθαίνουμε στο παιδί πώς να ακούει δίχως να διακόπτει το συνομιλητή του, να έρχεται σε επαφή με τα συναισθήματά του και ταυτόχρονα ενισχύουμε την προσπάθειά του να βρίσκει λύσεις μόνο του.
Σταθερή βλεμματική επαφή σημαίνει πώς όταν το παιδί έρχεται τρέχοντας να μας δείξει μια ζωγραφιά που έκανε για εμάς, αφήνουμε εκείνη τη στιγμή ότι και αν κάνουμε, το αγκαλιάζουμε, του λέμε πόσο όμορφα νιώθουμε και του ζητούμε να μας περιγράψει αυτό που ζωγράφισε. Με αυτόν τον τρόπο ενθαρρύνουμε στο παιδί την έκφραση θετικών συναισθημάτων και υποβοηθούμε την προφορική του έκφραση.
Οι γονείς έρχονται πιο κοντά συναισθηματικά με τα παιδιά τους, όταν έχουν συχνά κοινές δράσεις. Οι κοινές αυτές δραστηριότητες είναι καλό να έχουν ως αφετηρία τα «θέλω» των παιδιών και όχι τα «θέλω» των γονέων. Μια ωραία ερώτηση που θα μπορούσαμε να κάνουμε στα παιδιά μας είναι η παρακάτω: «Τι θα ήθελες να κάνουμε μαζί για να περάσουμε όμορφα; Και θα ήθελα να επιλέξεις εσύ αυτή τη δραστηριότητα». Το να παίξουμε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι, να πάμε μια βόλτα σε ένα κοντινό δάσος, να παίξουμε με σπαθιά ή πλαστελίνες, να παρακολουθήσουμε την αγαπημένη του παιδική σειρά, θα μας φέρει πιο κοντά στο παιδί μας και θα ενδυναμώσει την ποιότητα της σχέσης μας.
Ακόμη και τις ημέρες που η καθημερινότητά μας μπορεί να είναι πιεστική η βοήθεια που μπορεί να μας προσφέρει το παιδί στην προετοιμασία ενός φαγητού ή στο στρώσιμο του τραπεζιού ενισχύει την αυτονομία του και την ανάληψη πρωτοβουλιών.Το βράδυ που πολλοί γονείς επιστρέφουν στο σπίτι καταπονημένοι από την εργασία τους είναι σημαντικό να αφιερώσουν λίγο χρόνο για να ακούσουν τα νέα του παιδιού τους από το σχολείο ή από την αγαπημένη του εξωσχολική δραστηριότητα. Αν το παιδί δε θέλει να σας μιλήσει για τη δική του καθημερινότητα, μιλήστε του εσείς για το πώς περάσατε τη δική σας μέρα.
Συνοψίζοντας, η ποιότητα του χρόνου που θα αφιερώσουμε σε ένα παιδί συμβάλλει στην εξέλιξή του και στην ολόπλευρη ανάπτυξή τους σε όλους τους τομείς, γνωστικό, ψυχοκινητικό και συναισθηματικό. Αυτό πρακτικά μπορεί να σημαίνει να απενεργοποιούμε το τηλέφωνο όταν τρώμε όλοι μαζί σαν οικογένεια, όταν διαβάζουμε ένα παραμύθι μαζί του, να το ακούμε πραγματικά, να του επιτρέπουμε να συμμετέχει ενεργά σε θέματα που το απασχολούν, ώστε να ακούγονται οι σκέψεις, τα συναισθήματα και οι ανησυχίες του, να του παρέχουμε ένα περιβάλλον ασφάλειας και εμπιστοσύνης.
Τέλος, είναι σημαντικό τις παραπάνω πρακτικές να τις υιοθετήσουν και οι δύο γονείς. Όσο χρόνο και αν διαθέσει ο ένας γονέας σε καμία περίπτωση δε μπορεί να καλύψει το κενό που αφήνει η μη ενεργή παρουσία του άλλου γονέα από την ποιοτική ενασχόλησή του με το παιδί. Τα πορίσματα πρόσφατων ερευνών δείχνουν ότι η συναισθηματική εγγύτητα και η μεγαλύτερη διαθεσιμότητα των γονέων αποτελούν θετικούς προγνωστικούς δείκτες για την πρόληψη προβλημάτων συμπεριφοράς, συναισθηματικών και αγχωδών διαταραχών στα παιδιά τους.
Ιωάννης Κυργιόπουλος
Ψυχολόγος (Msc Σχολικής Ψυχολογίας)
E-mail: johnkyr76@yahoo.gr
Τηλ. Επικοινωνίας: 22310-42370
