Από την Καλών Τεχνών στα βιβλία όπου εδώ και κάπου είκοσι χρόνια έχει εικονογραφήσει τους πιο όμορφους κόσμους. Αμάλια, Ο πιο δυνατός άνθρωπος του κόσμου, Όττο, Και βγάζω το καπέλο μου ήταν τα τελευταία της θαυμάσια βιβλία. Αλλά είχε και συνέχεια…
Με το Θέλω! και ακόμα πιο εμφατικά με το βουβό Μια αρχή, ένα τέλος, μια αρχή ξανά, ένα από τα καλύτερα ελληνικά βιβλία των τελευταίων ετών, έδειξε, παρότι δεν της αρέσει να δηλώνει συγγραφέας, ότι έχει και θαυμάσιες ιστορίες να πει.
Τα δύο αυτά βιβλία μπήκαν με άνεση στη Χρυσή Λίστα 2022 και αποτελούν ξεκάθαρη πρότασή μας προς το αναγνωστικό κοινό. Και θα έλεγες ότι το 2021 ήταν η χρονιά της, καθώς έκανε αυτό το σημαντικό και άκρως επιτυχημένο βήμα από την εικονογράφηση στη δημιουργία ολοδικών της ιστοριών σε κείμενο/σενάριο και εικόνα. Κι ας μη δηλώνει συγγραφέας. Ας υπάρχει και κάποιος στη χώρα που δεν δηλώνει όσα είναι.
Η σπουδαία δημιουργός Ντανιέλα Σταματιάδη σε #Συνέντευξη στο #ELNIPLEX.
Μια αρχή
Ποιο είναι το πρώτο χρώμα που αγάπησες στη ζωή σου; Κατάλαβες ποτέ τον λόγο;
Σίγουρα το κόκκινο.
Υποψιάζομαι ότι έχει να κάνει με τα πρώτα μου κόκκινα παπούτσια τα οποία ήταν λουστρίνια και είχα ξετρελαθεί, δεν τα έβγαζα με τίποτα, ήθελα να κοιμάμαι με αυτά , να κάνω μπάνιο με αυτά, να τα φοράω όλη μέρα, κάθε μέρα
Πώς άρχισε αυτό το βιβλίο μέσα σου; Τι σου έβαλε φωτιά;
Και αυτό το βιβλίο προέκυψε μέσα στην περσινή καραντίνα.
Ομολογώ ότι ήταν μια πολύ γόνιμη περίοδος, όπου η μια ιδέα διαδέχονταν την άλλη.
Πριν σκεφτώ το συγκεκριμένο, δούλευα σε μια άλλη ιδέα λοιπόν, που είχε να κάνει με την αντίθεση του άσπρου/μαύρου σε κάθετο μακρόστενο φορμά.
Κάπως μοιραία αυτό με έκανε να θέλω να να δουλέψω σε κάτι αντίθετο, δηλαδή σε χρώμα και οριζόντιο φορμά. Το οριζόντιο μακρόστενο αυτό σχήμα αμέσως με παρέμπεμψε στην ιδέα της πορείας. Άρα λοιπόν τα πρώτα στοιχεία του βιβλίου προέκυψαν σαν μια φυσική συνέχεια μιας διαδικασίας που είχε ήδη ξεκινήσει από πριν.
Χρησιμοποίησα τα 7 χρώματα της ίριδας, κάτι που μαθαίνουμε όλοι από μικροί και που σχετίζεται με κάτι θεμελιώδες μέσα μας, κάτι που εμένα τουλάχιστον ως παιδί με συγκινούσε, μου ερέθιζε την φαντασία και την περιέργεια.
Όσο αφορά στο θέμα, και μόνο η έννοια της πορείας σε συνδυασμό με τα χρώματα και τον τρόπο που προσπαθώ προσωπικά να βγάλω άκρη με τούτο τον κόσμο, νομίζω μου το έδωσαν σχεδόν έτοιμο. Τα υπόλοιπα ήταν απλά πολύ μικρές λεπτομέρειες που δουλεύτηκαν στη συνέχεια.
Γιατί επέλεξες ένα silent βιβλίο; Ποια δύναμη έχουν οι οπτικές αφηγήσεις;
Πρώτη φορά silent book είδα στο φεστιβάλ της Μπολόνια. Ως σκέψη μου είχε φανεί πολύ ενδιαφέρουσα, μάλιστα πριν καιρό με ένα φίλο συγγραφέα συζητούσαμε να κάνουμε ένα μαζί. Ωστόσο δεν έγινε τελικά, και όλο αυτό υποθέτω δημιούργησε ένα είδος εγγραφής μέσα μου, μια ανάγκη σε αναμονή. Επίσης να προσθέσω ότι καθώς δεν θεωρό τον εαυτό μου συγγραφέα, είναι μια πολύ φυσική επιλογή για εμένα να μιλήσω και να εκφράσω σκέψεις μέσα από εικόνες χωρίς λόγια.
Τη δύναμη και την αμεσότητα της εικόνας τη γνωρίζουμε όλοι, ωστόσο η αφήγηση μέσα από εικόνες νομίζω προσκαλεί μια μεγαλύτερη εμπλοκή, ανάγκη για περιπλάνηση, παρατήρηση και ερμηνεία.
Πόσο δύσκολο είναι να διαβάσει ένα παιδί ένα βιβλίο χωρίς λόγια;
Νομίζω τα παιδιά αγαπούν έτσι κι αλλιώς να παρατηρούν και να διαβάζουν εικόνες.
Και αν κάτσει κάποιος ενήλικας και απολαύσει μαζί του το βιβλίο, νομίζω ότι θα είναι ακόμα πιο απολαυστικό και γόνιμο για όλους.
Οι γονείς είναι οι πρώτοι που μαθαίνουν σε ένα παιδί πως να διαβάζει, και με αυτό εννοώ πως να το απολαμβάνει, να το σκέφτεται, να το συζητάει, και να μην το καταναλώνει απλώς.
Τα παιδιά από μόνα τους μπορούν να κάνουν πολλά πολλά πράγματα, αρκεί να έχουν την κατάλληλη ώθηση και στήριξη. Δύσκολο λοιπόν θα είναι μόνο σε περίπτωση που το γεγονός ότι δεν έχει λόγια, θα κάνει κάποιους να το κατατάξουν σε κατώτερο είδος, η απλά σε χρονοβόρο -δηλαδή δύσκολο προς κατανάλωση- είδος.
Ένα τέλος
Γιατί επέλεξες μια περίπου αλλά όχι ξεκάθαρα ανθρώπινη μορφή;
Τον ήρωα τον ήθελα με πιο απροσδιόριστα χαρακτηριστικά ή μάλλον με μη-χαρακτηριστικά, κάτι σαν άγραφο χαρτί όπου ο καθένας θα δει αυτό που θέλει ή νομίζει για να βοηθήσω το κομμάτι της ταύτισης.
Πώς δούλεψες για να δούμε εμείς αυτό το αποτέλεσμα;
Όπως είπα και πιο πριν η ιδέα ολοκληρώθηκε πολύ γρήγορα.
Είχα αποφασίσει από την αρχή ότι η πορεία θα σχηματίζεται από τα 7 χρώματα της ίριδας- που αποτελούν τη θεμελιώδη γνώση που έχουμε για να χρώματα, χωρίς ωστόσο να επιδιώκω την ταύτισή τους με κάποιο συγκεκριμένο συμβολισμό ή συναίσθημα. Θα ήθελα να υπάρχει χώρος να ερμηνεύει ο καθένας όπως αισθάνεται το κάθε χρώμα.
Η αποτύπωσή της όμως πήρε καιρό. Κρατώντας τον βασικό της κορμό, άλλαξα 3 φορές όλο το βιβλίο μέχρι να βρω την αισθητική και την ατμόσφαιρα που ήθελα.
Όταν τελείωσες το βιβλίο, το αποδέχτηκες ή άρχισες να το διορθώνεις;
Μικρές διορθώσεις και προσθήκες έγιναν μέχρι την και την τελευταία-τελευταία στιγμή
Είναι η ζωή μας μια βόλτα μέσα σε χρώματα, φως και σκιά;
Νομίζω ότι τη ζωή την περιγράφουμε με ποικίλους τρόπους ανάλογα τις συνθήκες και την διάθεση. Είναι κι αυτός ένας τρόπος που εμένα μου κάνει.
Μια αρχή ξανά
Το μικρό πλάσμα θα ακολουθήσει την ίδια πορεία με τον γεννήτορα/μέντορά του;
Δεν έχω ιδέα, ελπίζω ότι όσα μάτια το δουν τόσες πορείες θα γεννηθούν.
Μπορείς να μας πεις έναν τρόπο να διαβάσουμε το βιβλίο σου;
Να κάτσετε αναπαυτικά και να πάρετε τον χρόνο σας.
Θα ήθελα ένα-δυο ορχηστρικά ή τραγούδια με τα οποία θα μας πρότεινες να διαβάσουμε το βιβλίο.
Πολύ δύσκολο αυτό γιατί είναι πολύ προσωπικό αλλά μια ιδέα είναι το καλοκαίρι από τις 4 εποχές του Vivaldi, ίσως το Tout l’univers του Gjon’s Tears και μετά την ανάγνωση το Hello των the Roop.
Και τώρα που μας έβαλες και μουσική, δώσε μας μια εικαστική ιδέα να δουλέψουμε πάνω στο βιβλίο σου.
Κάθε μέρα για μια εβδομάδα να ζωγραφίσετε μια εμπειρία, ένα περιστατικό, μια σκέψη ή ένα συναίσθημα με ένα μόνο χρώμα που σας φαίνεται κάθε φορά ότι είναι το κατάλληλο. Αν μετά τα δείτε στη σειρά θα μπορούσε να είναι ένα ημερολόγιο χρωμάτων ή μια ιστορία για τα χρώματα ή ένα χρωματιστό λεύκωμα εμπειριών ή ο,τι άλλο φανταστείτε.
Ντανιέλα Σταματιάδη
Μια αρχή, ένα τέλος, μια αρχή ξανά –)
Εκδόσεις Πατάκη
Διαβάστε
Μια αρχή, ένα τέλος, μια αρχή ξανά, της Ντανιέλας Σταματιάδη
