Δεν έχουν και πολλή σημασία τα βιογραφικά όταν πιάνεις στα χέρια σου ένα βιβλίο σαν το (To små riddere) που ήρθε στα ελληνικά ως Δυο μικροί ιππότες από τις Εκδόσεις Πουά. Ένα τόσο αστείο, τόσο απενοχοποιημένο, τόσο καλοφτιαγμένο σε όλα τα επίπεδα βιβλίο είναι από μόνο του στοιχείο για βιογραφικό.
Ωστόσο, χάριν της συνθήκης, ας πούμε ότι ο συγγραφέας του γεννήθηκε το 1964 και μεγάλωσε στο Hadeland του Jevnaker, αλλά τώρα ζει στο Oppsal στο Όσλο. Τα βιβλία του, γεμάτα άγριο χιούμορ, τον έχουν καταστήσει ως έναν από τους πιο αναγνωρισμένους και παραγωγικούς συγγραφείς παιδικών βιβλίων. Προηγουμένως είχε σπουδάσει Μέσα και Επικοινωνία στο District University College στη Βόλντα και είχε εργαστεί στην παραγωγή ταινιών και βίντεο και ως μηχανικός κινηματογράφου και τεχνικός ραδιοφώνου, μέχρι που αφοσιώθηκε τελικά στην παιδική λογοτεχνία.
Η εικονογράφος (και σκηνογράφος) με καταγωγή από Νορβηγία και Σουηδία, αποφοίτησε από την σχολή Σχεδίου και Τεχνών του Γκέντεμποργκ και την Βασιλική ακαδημία Καλών Τεχνών της Δανίας, ενώ φέτος συμπληρώνει είκοσι χρόνια ως εικονογράφος βιβλίων.
Αναζητήστε το εξαίρετο βιβλίο τους και γελάστε με την ψυχή σας. Μέχρι τότε…
#diavazoume /#diavazoume mazi τον συγγραφέα Bjørn F. Rørvik και την εικονογράφο Alice Lima de Faria σε #Συνέντευξη στο #ELNIPLEX.
Ο Bjørn F. Rørvik
Δυο μικροί ιππότες (To små riddere). Ήρθε στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Πουά και ήταν ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία που ήρθαν στη χώρα μας. Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν ακούτε την Ελλάδα; Τι σας συνδέει με αυτή τη χώρα εκτός από την τουριστική εικόνα που φτάνει στον μέσο πολίτη του κόσμου;
Η σύνδεσή μου με την Ελλάδα είναι πρώτα από όλα η πόλη του Πλωμαρίου. Στο Πλωμάρι ήρθα για πρώτη φορά το 2001, όταν τα τρία μου παιδιά ήταν πολύ μικρά, ενός, τριών και πέντε ετών, και έκτοτε επιστρέφουμε σε αυτή τη ζωντανή, όμορφη, θορυβώδη και γεμάτη ενέργεια μικρή πόλη, τελευταία φορά φέτος. Αλλά τώρα πια μόνο η γυναίκα μου και εγώ.
Το χιούμορ παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στις ιστορίες σας. Το χρειάζονται τα παιδιά; Το φοβούνται οι ενήλικες που αγοράζουν παιδικά βιβλία;
Νομίζω ότι όλοι χρειαζόμαστε χιούμορ. Είναι θέμα καθημερινής επιβίωσης.
Θα επιμείνω. Πόσο δύσκολο είναι να γράφεις με χιούμορ που απευθύνεται κυρίως στα παιδιά; Βλέπω συχνά βιβλία που στο τέλος τα παιδιά δεν γελούν. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που το κάνουν επιτυχημένο ή όχι ιδιαίτερα συμβατό με τα παιδιά;
Προσπαθώ να γράφω όλα μου τα βιβλία έτσι ώστε τόσο το παιδί όσο και ο μεγάλος να διασκεδάζουν διαβάζοντάς τα και να γελούν μαζί. Να μοιράζονται διασκεδαστικές στιγμές από γενιά σε γενιά. Αυτό είναι σημαντικό για μένα.
Δεδομένου ότι γράφω κυρίως βιβλία που είναι φτιαγμένα για να τα διαβάζουν δυνατά, το βιβλίο έχει τόσο ηχητικό κομμάτι (που είναι η φωνή του μεγάλου αναγνώστη) όσο και οπτική αλλαγή των σκηνών καθώς γυρνάς τις σελίδες. Αυτό κάνει το εικονογραφημένο βιβλίο να σχετίζεται με το θέατρο και τον κινηματογράφο. Δεν είναι μόνο γράμματα σε ένα κομμάτι χαρτί, είναι μια παράσταση που ζωντανεύει. Ας ελπίσουμε ότι ο διάλογος μπορεί να ξυπνήσει ένα ταλέντο υποκριτικού που κοιμάται στη μαμά ή στον μπαμπά.
Οι δάσκαλοι που επιλέγουν να διαβάσουν βιβλία φιλικά προς το φύλο είναι πιθανό να δεχθούν επίθεση από ορισμένους γονείς για την επιλογή τους. Το βλέπουμε να συμβαίνει στις ΗΠΑ, το έχουμε δει και στη χώρα μας. Τι εικόνα έχετε στη χώρα σας για αυτό το θέμα;
Δυστυχώς, αυτό είναι ένα πρόβλημα σε πολλά μέρη του κόσμου, επίσης στη Νορβηγία. Ωστόσο, δεν είναι μεγάλο θέμα στα σχολεία και τις βιβλιοθήκες, αλλά ορισμένοι γονείς φυσικά υψώνουν τη φωνή τους στα social media.
Μπορείτε να διαβάσετε το βιβλίο για τους δύο μικρούς ιππότες με όποιον τρόπο θέλετε. Για μένα αυτό δεν προοριζόταν να είναι ένα σημείο εστίασης. Ένας από τους χαρακτήρες είναι πιθανότατα ομοφυλόφιλος (ή μπορεί ακόμη και να έχει πρόβλημα φύλου), ενώ ο άλλος πιθανότατα δεν έχει σκεφτεί τίποτα από αυτά. Και λοιπόν; Δεν είναι το θέμα του βιβλίου. Είναι μόνο φίλοι σε μια αποστολή. Κανένα πρόβλημα!
Ταυτόχρονα, είναι τραγικό γεγονός ότι κάθε χρόνο πολλά νεαρά αγόρια επιλέγουν να αυτοκτονήσουν, αντί να πουν στους γονείς τους ότι είναι γκέι. Έχοντας αυτό υπόψη, νομίζω ότι όλοι έχουν το δικαίωμα να βρουν κάποιον αναγνωρίσιμο χαρακτήρα σε ένα βιβλίο. Ένας χαρακτήρας που μοιάζει λίγο πολύ με τον εαυτό τους. Χωρίς να είναι αυτόματα πρόβλημα ή λόγος συζήτησης.
Γιατί δεν δεχόμαστε ότι οι άλλοι είναι διαφορετικοί, ότι αντλούν τη χαρά από διαφορετικές πηγές; Απλώς μας ενοχλεί ο άλλος, το ξένο, το ασυνήθιστο ή υπάρχουν βαθύτεροι λόγοι;
Στην αρχαιότητα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στους Ρωμαίους, φαίνεται ότι ήταν πιο αποδεκτό να είσαι λίγο “εκτός γραμμής”. Μήπως λοιπόν ο λόγος είναι ιστορικά θρησκευτικός, τελικά, ξεκινώντας από τον Χριστιανισμό και το Ισλάμ; Δεν ξέρω. Πιθανότατα υπάρχει ένα στοιχείο φόβου που εμπλέκεται. Και η κοινωνική δικαιοσύνη και τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, φυσικά. Αλλά το γεγονός είναι ότι πάντοτε υπήρχαν ομοφυλόφιλοι, λεσβίες και τρανς άτομα στην ιστορία. Το ίδιο συμβαίνει και με τα θηλαστικά και τα πουλιά. Και τους βασιλείς. Οπότε, το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να το αποδεχτείς: Είναι φυσικό! Και ο αριθμός τους μέσα σε έναν πληθυσμό είναι πιθανότατα σταθερός.
Πάντως, αυτό δεν είναι το κύριο θέμα μου. Το θέμα μου είναι ότι οι άνθρωποι δεν χωράνε απαραίτητα σε στενά «κουτιά» με ετικέτες. Είμαστε όλοι μας ξεχωριστά άτομα με πολλές διαφορετικές ικανότητες.
Πόσο δύσκολη είναι η μάχη να μην καταγραφούν ή να μην σβήσουν από τον παιδικό σκληρό δίσκο όλες αυτές οι στερεότυπες εντυπώσεις που όλοι σχεδόν έχουμε γνωρίσει, π.χ. το ροζ είναι χρώμα για τα κορίτσια, οι πριγκίπισσες περιμένουν κάποιον γενναίο ιππότη να τις σώσει κ.λπ.;
Όλοι αυτοί οι κανόνες και οι κοινωνικές προσδοκίες κάνουν τη ζωή πιο δύσκολη για πολλά παιδιά. Πριν από μερικά χρόνια, μια Νορβηγίδα μητέρα διηγήθηκε την ιστορία του 5χρονου γιου της, ο οποίος ήταν έτοιμος να ξεκινήσει το σχολείο. Βρίσκονταν σε ένα κατάστημα για να του αγοράσουν σχολική τσάντα. Το αγόρι πέρασε μπροστά από τις τσάντες με δεινόσαυρους και αυτοκίνητα και σταμάτησε μπροστά στο ράφι με τα σχέδια από Μονόκερους. Ήθελε ξεκάθαρα τη γλυκιά τσάντα με τον Μονόκερο, αλλά γύρισε στη μητέρα του και είπε απελπισμένος: – Μα τι θα γίνει αν είναι τσάντα για κορίτσια;
Ωστόσο, η ανεπίσημη, καθημερινή ζωή συνεχίζεται. Και ελπίζουμε ότι τα περισσότερα παιδιά καταφέρνουν να το διαχειριστούν.
Η Alice Bjerknes Lima de Faria
Σκηνογράφος, εικονογράφος, συγγραφέας, αναπληρώτρια καθηγήτρια. Πώς συνδυάστηκαν όλα αυτά μέσα σας για να δημιουργήσετε μια οπτική αφήγηση (και περισσότερα) όπως αυτή στο Δυο μικροί ιππότες;
Η οπτική αφήγηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε διάφορα είδη μέσων. Το πάθος μου είναι να αφηγούμαι ιστορίες. Είτε είναι στο θέατρο, είτε ως συγγραφέας είτε σε ένα εικονογραφημένο βιβλίο, έχει μικρότερη σημασία.
Έχετε εντοπίσει τις καλλιτεχνικές σας επιρροές; Υπάρχουν στυλ, καλλιτέχνες ή καλλιτεχνικά κινήματα που γνωρίζετε ότι σας έχουν συνειδητά επηρεάσει;
Αντλώ έμπνευση από παντού, από τον Πικάσο μέχρι βίντεο με γάτες. Μου αρέσει ιδιαίτερα να παρατηρώ τις εκφράσεις των ανθρώπων στην πραγματική ζωή. Πιστεύω ότι έχει έρθει η ώρα να εμφανιστούν και άλλοι χαρακτήρες στα βιβλία πέρα από τους απολύτως συνηθισμένους και τυποποιημένους. Γιατί στην πραγματική ζωή δεν υπάρχουν συνηθισμένοι άνθρωποι – το ιδιαίτερο είναι το φυσιολογικό. Είμαστε όλοι λίγο περίεργοι. Αυτό προσπάθησα να έχω στο νου μου όταν σχεδίαζα τους διάφορους χαρακτήρες του βιβλίου.
Τι σας ενέπνευσε σε αυτή την ιστορία του Bjørn F. Rørvik ώστε να την εικονογραφήσετε; Η αυθεντικότητα; Η αντίθεση στα στερεότυπα; Το χιούμορ;
Η συνεργασία μας ξεκίνησε όταν του μίλησα για μια ιδέα βιβλίου που είχε ο γιος μου. Ο Bjørn βρήκε την ιδέα συναρπαστική και άρχισε να δουλεύει πάνω σε αυτή. Δημιούργησε μια ιστορία με χιούμορ και προσωπικότητες, όπως μόνο ο ίδιος μπορεί να κάνει. Έχει μια πολύ ιδιαίτερη ικανότητα να δημιουργεί φανταστικά σύμπαντα με χιούμορ και φαντασία, τα οποία περιέχουν ανθρωπιά και προσωπικότητες. Αυτό το είδος σύμπαντος με προσκαλεί ως συνδημιουργό. Ως εικονογράφος, έχω πολλά να δουλέψω όταν οπτικοποιώ τους χαρακτήρες και την ιστορία.
Πόσο δύσκολο ή εύκολο είναι να εικονογραφήσετε το χιούμορ ως στοιχείο μιας ιστορίας;
Προσπαθώ να βρω το παιδί μέσα μου όταν σχεδιάζω, ώστε το ύφος να μην είναι τόσο τεχνητό, αλλά πιο άμεσο. Όσον αφορά το χιούμορ, είναι ένας πολύ καλός τρόπος να πεις κάτι σημαντικό μέσω αυτού. Μου αρέσει να αναδεικνύω τη σοβαρότητα των χαρακτήρων, ενώ παίζω με το χιούμορ για να δώσω βάθος στον χαρακτήρα. Προσπαθώ να βρω μια ισορροπία ανάμεσα στο χιούμορ και τη σοβαρότητα.
Έχετε βραβευτεί και ως συγγραφέας για το Det var ikke jeg (θα μεταφραζόταν κάπως σαν “Δεν ήμουν εγώ”)! Είναι πιο εύκολο να εικονογραφείτε τις δικές σας ιστορίες ή τις ιστορίες άλλων;
Δεν μπορώ να πω ότι είναι πιο εύκολο. Σε κάθε νέο βιβλίο προκύπτουν νέες προκλήσεις και πρέπει να βρω νέες λύσεις. Γι’ αυτό είναι πάντα εξίσου συναρπαστικό να ξεκινάω ένα νέο έργο, είτε είναι με έναν συγγραφέα είτε δικό μου. Το πλεονέκτημα της συνεργασίας είναι ότι μαζί μπορούμε να κάνουμε την ιστορία πολύ μεγαλύτερη και πιο πλούσια.
Astrid Lindgren, Thorbjørn Egner, Alf Prøysen, Dr. Seuss, Jules Verne, Alexandre Dumas, Vilhelm Moberg, Pablo Neruda, Sylvia Plath. Πώς χτίζεται το αναγνωστικό και πολιτισμικό υπόβαθρο ενός ατόμου; Μέσω γονέων, περιβάλλοντος, συνομηλίκων, κρατικών δομών; Μήπως προδιάθεση;
Ο τρόπος που αφηγούμαστε ιστορίες και η κοινωνία μας επηρεάζονται πολύ από τη γνώση της αρχαίας Ελλάδας, όπως από επιστήμονες σαν τον Αριστοτέλη. Το σχολείο και οι γονείς προφανώς μας επηρεάζουν πολύ ως παιδιά, αλλά δυστυχώς, ως παιδιά, δεν γνωρίζουμε τίποτα άλλο. Με αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά εξαρτώνται από ενήλικες που τα βλέπουν, τα παίρνουν στα σοβαρά, τους δείχνουν τον κόσμο και τους διαβάζουν καλές ιστορίες.
Bjørn F. Rørvik, Alice Lima de Faria
Δυο μικροί ιππότες
Δείτε το βιβλίο στις Εκδόσεις Πουά
—–
#diavazoume/#diavazoume_mazi
