Γράφουν η Δώρα Πουρή & η Μαίρη Μπιρμπίλη
Τίτλος: Μια μάσκα που γελάει και κλαίει
Συγγραφείς: Γιώτα Αλεξάνδρου & Τα παιδιά του ολοήμερου τμήματος του 11ου Νηπιαγωγείου Ν. Σμύρνης
Εκδόσεις: Νίκας, 2009
Αυτό το βιβλίο είναι ιδιαίτερο. Θα το έχετε καταλάβει ήδη διαβάζοντας τους συγγραφείς. Η Γιώτα Αλεξάνδρου μαζί με τους λιλιπούτειους συγγραφείς του 11ου Νηπιαγωγείου Ν. Σμύρνης έφτιαξαν ένα όμορφο βιβλίο, τα έσοδα του οποίου δωρίζονται στην εθελοντική οργάνωση Παιδικής Μέριμνας και Προστασίας Κιβωτό του Κόσμου. Ήρωας της ιστορίας δεν είναι ένας άνθρωπος. Ούτε καν ένα ζωάκι., αλλά μια διπλή μάσκα. “Πάντα με γοήτευαν οι μάσκες, ίσως γιατί μ’ αρέσει να γνωρίζω άλλους πολιτισμούς και άλλες εποχές. Ίσως γιατί αγαπώ το θέατρο και την αλήθεια… Η μάσκα, μεταξύ άλλων μπορεί να μεταμορφώνει και να απελευθερώνει, να αποκρύπτει ή να εκφράζει και να απελευθερώνει.” γράφει η παιδαγωγός, ηθοποιός και συγγραφέας Γιώτα Αλεξάνδρου.
Χρησιμοποιώντας λοιπόν, ως μέσο τη μάσκα, η συγγραφέας ώθησε τους μαθητές της να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. Με λέξεις και ζωγραφιές αποτύπωσαν αυθόρμητα όλα εκείνα που τους κάνουν να λυπούνται, αλλά και όλα όσα τους κάνουν να χαίρονται. Μια μάσκα λυπημένη και χαρούμενη μας αφηγείται την ιστορία της. Μια διπλή μάσκα μπορεί να αποτελέσει την αφορμή να εκφράσουμε και τα δικά μας συναισθήματα.
Μια μικρή ιστορία πέρα για πέρα αληθινή γιατί είναι γραμμένη από τα ίδια τα παιδιά!
Οι δικές μας προτάσεις για την αξιοποίηση της ιστορίας με τα παιδιά στην τάξη από το elniplex
Κατασκευή μάσκας:
Μια αυτοσχέδια μάσκα θεάτρου, μπορεί να γίνει εύκολα από τα παιδιά με ένα καλούπι μάσκας, μια παλιά εφημερίδα ή γυψόγαζα και ατλακόλ. Κόβετε την εφημερίδα σε μικρές λωρίδες και τις βουτάτε σε αραιωμένη ατλακόλ και απλώνετε οριζόντια και καθέτα στο καλούπι μάσκας. Είναι απαραίτητο να περάσετε το καλούπι με διαφανή μεμβράνη για να μπορεί να αφαιρεθεί εύκολα χωρίς να σπάσει η αυτοσχέδια μάσκα. Τα παιδιά θα επιλέξουν αν η μάσκα θα είναι χαρούμενη ή λυπημένη.
Θεατρικό παιχνίδι:
Στο θέατρο η χαρά και η λύπη είναι έντονα συναισθήματα και υπάρχει εναλλαγή από τη χαρά στη λύπη και το αντίστροφο. Τα συναισθήματα εκφράζονται κυρίως με την έκφραση του προσώπου, είτε με την κίνηση του σώματος, είτε με λόγια. Μπορούμε να κάνουμε το σώμα πιο εκφραστικό με τη χρήση μάσκας. Έχουμε φτιάξει δύο μάσκες άσπρες (από γυψόγαζα) ή τις τυποποιημένες μάσκες της τραγωδίας και της κωμωδίας.
Η μάσκα της χαράς και της λύπης
Οι δύο μάσκες τοποθετουνται στο πάτωμα και καλούνται ανά δύο τα παιδιά να διαλέξουν μια μάσκα. Αφού φορέσει τη μάσκα μπορεί να πάρει και ανάλογη στάση σώματος που θεωρεί ότι ταιριάζει με την έκφραση της μάσκας. Όποιο παιδί φοράει τη μάσκα της χαράς, χοροπηδά, ανοίγει αγκαλιά και χορεύει για να δείξει το συναίσθημα της χαράς. Ενώ όποιο παιδί διαλέξει τη μάσκα της λύπης έχει σκυμμένο το κεφάλι, πεσμένους ώμους, περπατά με βήματα βαριά, σταυρώνει τα χέρια.
Μια γελάω και μια κλαίω
Στη συνέχεια μπορούν οι παίκτες ν’ ανταλλάξουν μάσκες και ν’ αυτοσχεδιάσουν, να κρύβονται πίσω από τη μάσκα και έπειτα να την κατεβάζουν για να δείξουν ανάλογη έκφραση προσώπου. Έπειτα καλούνται να δείξουν αντίθετο συναίσθημα από αυτό που δείχνει η μάσκα και η έκφραση του προσώπου, παγώνει σαν φωτογραφία. Έπίσης μπορούν να προσθέσουν και μικρές κραυγές χαράς ή λύπης.
Χαρά ή λύπη
Μπορούν να αυτοσχεδιάσουν ένα μικρό δρώμενο ανά δύο ή τρεις, με ανάλογο συναίσθημα και η υπόλοιπη ομάδα να προσπαθεί να μαντέψει το λόγο που νοιώθει χαρά ή λύπη. Όταν κάποιος από την ομάδα πιστεύει ότι μπορεί να συμμετέχει ακουμπά απαλά στον ώμο το παιδί και παίρνει τη θέση του, παρουσιάζει και έπειτα κάποιος άλλος και υπάρχει εναλλαγή στα πρόσωπα χωρίς να διακοπεί η δράση. Με τον τρόπο αυτό δίνεται η ευκαιρία ακόμη και σε πιο δειλά παιδιά να συμμετέχουν και να εκφραστούν με το δικό τους τρόπο.
Μια μάσκα αφηγείται
Με μια αυτοσχέδια μάσκα θεάτρου δίνουμε έναυσμα στα παιδιά που είναι καθισμένα σε κύκλο ν’ αφηγηθούν μια χαρούμενη ή λυπημένη προσωπικη ιστορία με αφορμή τη μάσκα. Η μάσκα αλλάζει χέρια και πηγαίνει σε όλα τα παιδιά, που καλούνται να εκφραστούν με λόγο αυτή τη φορά και να εκφράσουν αυτό που νοιώθουν, πότε χαρά και πότε λύπη.
Η ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
***
Η Γιώτα Αλεξάνδρου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα . Από παιδί της άρεσαν οι ιστορίες. Οι ιστορίες οι αλληγορικές, οι χιουμοριστικές, οι έξυπνες και ευφάνταστες… Γι’ αυτό σκαρφιζόταν ιστορίες που ζωντάνευαν με αυτοσχέδιες κούκλες για τους φίλους της στη γειτονιά.
Μεγαλώνοντας, θέλησε να μάθει πώς να λέει ιστορίες σε μικρά παιδιά.
Αποφοίτησε πρώτη, με άριστα, από το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.
Ως υπότροφος του Ιδρύματος Λίλιαν Βουδούρη σε μεταπτυχιακό επίπεδο, στο Πανεπιστήμιο του Exeter της Αγγλίας, έμαθε πώς να λέει ιστορίες σε μικρά και σε μεγάλα παιδιά μέσω του δράματος και του θέατρου. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια υποκριτικής, κουκλοθέατρου και θεάτρου σκιών, μουσικοκινητικής αγωγής, αφήγησης παραμυθιών και δημιουργικής γραφής.
Τα επόμενα χρόνια, εργάστηκε ως ηθοποιός και ως υπεύθυνη θεατρικής αγωγής σε δημοτικά σχολεία αλλά και ως εμψυχώτρια εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Από το 2005 υπηρετεί ως νηπιαγωγός στη δημόσια εκπαίδευση και γράφει βιβλία για παιδιά. Από μικρή αγαπούσε πολύ τις κούκλες κουκλοθεάτρου και τις χρησιμοποιεί για τις παρουσιάσεις των βιβλίων της. Έτσι οι ήρωες της παίρνουν μορφή και συμμετέχουν σε θεατρικά δρώμενα. Ασχολείται κυρίως με θέματα που αγγίζουν την ίδια και προσπαθεί να μεταδώσει στους μικρούς αναγνώστες ερεθίσματα για προβληματισμό και ανάπτυξη κριτικής σκέψης.
Είναι μέλος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών (Σ.Ε.Η), του Πανελλήνιου Δικτύου για το Θέατρο στην Εκπαίδευση, του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς και της SCBWI Greece (Society of Children’s Book Writers and Illustrators).
Έχουν εκδοθεί τα βιβλία της:
Φένια, η αγαπημένη των ήχων, εκδόσεις Πατάκη, 2015
«Τα κλαδιά της σοφίας“, εκδόσεις Παρρησία, εικονογράφηση Ντανιέλα Σταματιάδη, 2014)
«Θέλω να γίνω μάγος» (Εκδόσεις Ψυχογιός, εικονογράφηση Ίρις Σαμαρτζή, 2014)
«Ο Αλέκος στη χώρα των παθημάτων» (Εκδόσεις Ψυχογιός, εικονογράφηση: Χρήστος Δήμος, 2013) τιμήθηκε με τον Α΄ Έπαινο Παραμυθιού από την Εταιρεία Τεχνών, Επιστήμης και Πολιτισμού Κερατσινίου.
«Χάρης και Φάρις» (Εκδόσεις Βιβλιόφωνο, εικονογράφηση Κατερίνα Χαδουλού), υποψήφιο για τα λογοτεχνικά βραβεία 2013 του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και του ηλεκτρονικού περιοδικού “Ο Αναγνώστης”.
«Η χειροβομβίδα που ήθελε να ’ναι σαν… τη βίδα» (Εκδόσεις: Άγκυρα, εικονογράφηση: Ελίζα Βαβούρη, 2011)
«Μια μάσκα γελάει και κλαίει» (Εκδόσεις: Νίκας/Ελληνική Παιδεία Α.Ε, εικονογράφηση από τα παιδιά του ολοήμερου τμήματος,του 11ου Νηπιαγωγείου Ν.Σμύρνης, 2009)
«Οι Νταήδες του βυθού και ο Ρομπέν των θαλασσών» (Εκδόσεις: Susaeta, εικονογράφηση: Κατερίνα Βερούτσου, 2011) τιμήθηκε με Έπαινο από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών το 2008. Έχει μεταγραφεί στο σύστημα Braille (γραφή τυφλών).
«Παραμυθορουφήχτρα» από τη σειρά «Το θέατρο πάει σχολείο» (Εκδόσεις: Ωρίων, συνθέτης: Χαράλαμπος Γωγιός, 2004)
«Ο Αστέρης παθαίνει… βλάβη κι άλλες Χριστουγεννιάτικες ανακατωσούρες» από τη σειρά «Το θέατρο πάει σχολείο» (Εκδόσεις: Ωρίων, συνθέτης: Λιούγκος Ηλίας, 2003)
Θεατρικά έργα και ιστορίες της έχουν, επίσης, δημοσιευτεί κατά καιρούς στο παιδαγωγικό περιοδικό Παράθυρο.
Υπό έκδοση
«Φένια, η αγαπημένη των ήχων», τιμήθηκε με Έπαινο από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά το 2012.
Μεταφράσεις
«Κόκκινη κλωστή δεμένη» παραμύθια για παιδιά (Εκδόσεις: Susaeta, 2004) εξαντλημένο
«Η Γοργόνα, ο Πρίγκιπας και μια βρεγμένη ιστορία αγάπης» Knapman Timothy, μετάφραση Γιώτα Αλεξάνδρου, εικονογράφηση Adria Meserve (Εκδόσεις Susaeta, 2007) εξαντλημένο.
«Γιουτζίνια Λάβεντερ: Το μυστικό του πύργου» Halliwell Geri, μετάφραση Γιώτα Αλεξάνδρου, εικονογράφηση Rian Hughes (Εκδόσεις Susaeta, 2010)
«Γιουτζίνια Λάβεντερ: Η καινούρια μαθήτρια» Halliwell Geri, μετάφραση Γιώτα Αλεξάνδρου, εικονογράφηση Rian Hughes (Εκδόσεις Susaeta, 2010)
«Γιουτζίνια Λάβεντερ: Ένας παράξενος επισκέπτης» Halliwell Geri, μετάφραση Γιώτα Αλεξάνδρου, εικονογράφηση Rian Hughes (Εκδόσεις Susaeta, 2010)
