Ο 11χρονος Κωνσταντίνος, γιος μιας μεσοαστικής ελληνικής οικογένειας, ονειρεύεται να αγοράσει μια κιθάρα, να μάθει να σκαλίζει νότες και να γίνει ένας λαμπρός μουσικός και κιθαρίστας. Αυτό είναι το όνειρο του. Κατά τ’ άλλα, ετοιμάζεται για την τελευταία τάξη του δημοτικού, την τελευταία τάξη που το σχολείο έχει μέσα του ανεμελιά, χαρά και χρώμα.
Στα 11 σου χτυπάς την πόρτα της εφηβείας, που σημαίνει σε όλους τους εφήβους κάποιες σταθερές: αντιφατικός, ανήσυχος, περιπλανώμενη καρδιά, ακόμα πιο περιπλανώμενη σκέψη και συναισθήματα σε ανελκυστήρα ουρανοξύστη. Πάνω κάτω η ψυχή κι ώρες ώρες και…πλαγίως.
Η τυχαία συνάντησή του στο λεωφορείο -και μετέπειτα γνωριμία του- με έναν νεαρό -μεγαλύτερό του- που κρατά κιθάρα, Πέτρος το όνομά του, θα καταστήσει την κιθάρα της ιστορίας μας ένα σύμβολο. Για τον 11χρονο Κωνσταντίνο, η κιθάρα είναι όνειρο, φιλοδοξία, ένα στολίδι στην ας πούμε “τακτοποιημένη” ζωή του. Για τον Πέτρο όμως είναι διαβατήριο επιβίωσης, ένα μουσικό όργανο που “χάνει” κομμάτι από τη μαγεία του καθώς δε συνοδεύει τον ελεύθερο χρόνο του αλλά τις καθημερινές εξορμήσεις με τον πατέρα του για το μεροκάματο. Μιλάμε για το ίδιο μουσικό όργανό άραγε όταν ο ένας το ονειρεύεται σε συναυλίες κι ο άλλος -και ξένος κιόλας- το ζει σε δρόμους και λεωφορεία;
Όταν ο Κωνσταντίνος θα αρχίσει να καρδιοχτυπά για τη Μαρίνα, τη συνεσταλμένη και κάπως αδιάφορη συμμαθήτριά του, και θα δοκιμάσει διάφορους “εαυτούς” για να την προσεγγίσει, είναι ο Πέτρος και πάλι που θα τον κατευθύνει με λίγες λέξεις. “Καλύτερα θα ήταν…να είσαι ο εαυτός σου”.
Κι όταν ο Κωνσταντίνος θα αφεθεί στον εαυτό του, θα αφεθεί και η Μαρίνα. Θα είναι το “κορίτσι” του. Αλλά σε αυτές τις ηλικίες, η ζήλια, η παρορμητικότητα, η απουσία συνδυαστικής σκέψης και το παρόν μιλούν φωναχτά. Τόσο που δυσκολεύουν τις σχέσεις των προ-εφήβων κι έτσι οι σχέσεις τους είναι συχνά εφήμερες, άκομψες, σύντομες, πιο συχνά στοιχειώδεις. Αυτή του Κωνσταντίνου με τη Μαρίνα θα κλονιστεί όπως περίπου κλονίζονται οι σχέσεις όλων των παιδιών της γης. Θα νικήσει όμως αυτές τις τρανταχτές φωνές;
Με αφορμή εκκίνησης της ιστορίας και επιρροές από την προσωπική της ζωή, η Ιωάννα Μπαμπέτα γράφει αυτή τη φορά για…μεγαλύτερα παιδιά. Πρόκειται, κατά τη γνώμη μου, για τον εσωτερικό μονόλογο σχεδόν κάθε 11χρονου της μέσης ελληνικής -μεσοαστικής;- οικογένειας. Σκέψεις που αναιρούνται διαρκώς μεταξύ τους, γλυκόπικρο χιούμορ στην προσέγγιση της ζωής και των γεγονότων της, επιθυμίες χωρίς επαρκή στηρίγματα, όνειρα που φουντώνουν και σβήνουν διαρκώς, απλουστεύσεις και αναλύσεις της ηλικίας, αφέλειες, αθωότητες και γνήσια ερωτήματα που ο νους γεννά στα 11. Ο έρωτας, η φιλία, η εικόνα μας για τους άλλους,η ζωή του “τακτοποιημένου” (σε αντιπαραβολή με εκείνη του από νωρίς στο άγχος της επιβίωσης) στο μικροσκόπιο την ώρα που γεννιούνται, εκεί περίπου, στα 9-11, στο πρώτο κατοστάρι της ζωής που ο δρομέας τρέχει γρήγορα και φτάνει γρήγορα και κάνει και λάθη γρήγορα. Κι όλα τα κάνει γρήγορα. Ακόμα και τη συγνώμη, κάπως έτσι τη ζητεί.
Ο Κωνσταντίνος έχει τον ενθουσιασμό της κιθάρας στο πρώτο της γρατζούνισμα. Σε δεύτερο επίπεδο καταλαβαίνει ότι δε μπορεί να παίζει ο,τι να ‘ναι. Η μελωδία προκύπτει παίζοντας πάνω σε κάποιους κανόνες και όχι στην τύχη. Θα έχουν παραφωνίες τα κιθαρίσματα της ζωής του. Κι όταν θα κάνει τα πρώτα του μαθήματα, θα αρχίσει να διορθώνει καταστάσεις. Μέχρι να μπερδέψει τα τάστα της κιθάρας και της ζωής, να τα ξανακάνει όλα φάλτσα. Και πάλι από την αρχή. Γιατί έτσι είναι τα νιάτα, μάτια μου! Μια κιθάρα στα χέρια τους η ζωή. Μέχρι να μάθουν, αρχίζει η συναυλία. Και τότε…ένας γλυκόπικρος χαμός. Ιδού η Ζωή.
Χιούμορ γλυκύ. Προτάσεις των 8-12 λέξεων σχεδόν όλες, δομή που κάνει την αφήγηση να ρέει, τις σκέψεις να εντυπώνονται, το περιεχόμενο να μην κουράζει. Η Ιωάννα Μπαμπέτα παίρνει έναν τυπικό ήρωα, του περνά μια κιθάρα στο λαιμό και το νου και ξετυλίγει μια ιστορία για τη φιλία, τις σχέσεις των παιδιών και των νέων, τις ανησυχίες τους, τους διαφορετικούς κόσμους από τους οποίους έρχονται και συνήθως τους ζουν και διαφορετικά, τις προτεραιότητες των παιδιών με βάση τις οικονομικές τους αφετηρίες. Είναι περίπλοκες οι σχέσεις και οι σκέψεις των σημερινών παιδιών. Θαρρώ πριν 25-30 χρόνια που ήμασταν εμείς στα χρονικά λημέρια του Κωνσταντίνου, οι σχέσεις ήταν απλούστερες, ο κόσμος πιο ξεκάθαρος και οι Πέτροι που κυκλοφορούσαν με μια κιθάρα σαφώς λιγότεροι. Έτσι, το πολύ πολύ να μοιραζόμασταν το όνειρο της κιθάρας.
Φτάνοντας στη μαγική λέξη. Η “συγγνώμη” έχει μέσα της μια μαγεία. Είναι σα νεράιδα με δύο πρόσωπα. Αν την πεις, πρέπει να την εννοείς. Αν την πεις, πρέπει να μη γελάς. Να ‘χεις διδαχθεί από αυτό που σε ώθησε να την ξεστομίσεις. Αλλιώς, γυρίζει πρόσωπο, γίνεται αδειανή, γίνεται τόπος ξένος κι άγονος.
Το ανοιχτό τέλος της ιστορίας, κινηματογραφικά ανοιχτό θα έλεγα, αφήνει τον αναγνώστη με ένα ταξίδι στο δικό του τέλος που δεν είναι παρά η αρχή του Κωνσταντίνου. Κι η είσοδος του στους εφήβους, το πιο απρόβλεπτο κομμάτι κάθε κοινωνίας.
Βραβείο Μυθιστορήματος Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς
 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Μια κιθάρα και πολλές συγγνώμες |
| Συγγραφέας: | Ιωάννα Μπαμπέτα – Μπακιρτζή |
| Εικονογράφηση: | Σάντρα Ελευθερίου |
| Εκδόσεις: | Ψυχογιός, 2014 |
| Σελίδες: | 80 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 21 |
| ISBN: | 978-618-01-0393-9 |
