Στίχοι: Διονύσιος Σολωμός
Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος
Γ’ σχεδίασμα από το ημιτελές έργο “Ελεύθεροι Πολιορκημένοι”. Κατά τη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου (1825-1826) ο Διονύσιος Σολωμός εμπνευσμένος από τον αγώνα των Μεσολογγιτών, γράφει αυτό το έργο. Ξαναδουλεύει το Σχεδίασμα Β’ γράφοντας με μεγαλύτερη ελευθερία και άνεση, δημιουργώντας έτσι το Σχεδίασμα Γ’.
Στο απόσπασμα αυτό (Α’ Απόσπασμα) ο Σολωμός βλέπει το όραμα της προσωποποιημένης πατρίδας.Τη χαρακτηρίζει μεγαλόψυχη και αξιοπρεπή στις ευχάριστες και δυσάρεστες στιγμές. “Μητέρα μεγαλόψυχη”! Τα παιδιά της, οι Έλληνες, ζουν με την ελπίδα της απελευθέρωσής της.
Ο ποιητής την οραματίζεται και την παρουσιάζει ακίνητη, ατάραχη στις δυσκολίες της, πάνω σε φύλλα δάφνης που φανερώνουν τη δόξα της. Η πατρίδα δεν πατάει στη γη, αλλά αιωρείται στον ουρανό. Ο Σολωμός της μιλάει, και της ζητάει να του μιλήσει κι εκείνη για να μεταφέρει τα λόγια της και να τα χαρίσει στους Έλληνες. Την παρακαλεί να τον εμπνεύσει, για να υμνήσει τη θέληση των Μεσολογγιτών να ζήσουν ή να πεθάνουν ελεύθεροι. Τέλος, απευθύνεται σ’ αυτήν με τα εξής λόγια: “Δόξα’ χ’ η μαύρη πέτρα του και το ξερό χορτάρι”. Στο τέλος του αποσπάσματος η θεά απαντά στον ποιητή και τον προστάζει να ψάλλει την πολιορκία του Μεσολογγίου. Οραματίζεται την πατρίδα, αναφέροντάς την ως “Μητέρα Μεγαλόψυχη”, και παρακαλεί τη θεά να τον εμπνεύσει.
Μητέρα, μεγαλόψυχη στον πόνο και στη δόξα
κι αν στο κρυφό μυστήριο ζουν πάντα τα παιδιά σου
με λογισμό και μ’ όνειρο, τι χάρη έχουν τα μάτια,
τα μάτια τούτα να σε ιδούν μες το πανέρμο δάσος,
που ξάφνου σου τριγύρισε τ’ αθάνατα ποδάρια.
Κοίτα, με φύλλα της Λαμπρής, με φύλλα των Βαϊώνε!
Το θεϊκό σου πάτημα δεν άκουσα, δεν είδα,
ατάραχη σαν ουρανός μ’ όλα τα κάλλη πώχει,
που μέρη τόσα φαίνονται και μέρη `ναι κρυμμένα.
Αλλά, Θεά, δεν ημπορώ ν’ ακούσω τη φωνή σου
κι ευθύς εγώ του Ελληνικού κόσμου να τη χαρίσω;
Δόξα `χ’ η μαύρη πέτρα του και το ξερό χορτάρι.
Ακούστε εδώ την α’ εκτέλεση του τραγουδιού από το Νίκο Ξυλούρη.
Άλλες εκτελέσεις από το Χαράλαμπο Γαργανουράκη και το Μάριο Φραγκούλη.
Από το elniplex ακούστε τη μουσική επένδυση της Χρυσάνθης Δενδρή εδώ.
