Γεννήθηκε στην Αθήνα, κατακαλόκαιρο του 1972. Σπούδασε Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έκανε το μεταπτυχιακό της στη Συστημική Θεραπεία Ζεύγους και Οικογένειας, με εξειδίκευση στην Kλινική Ύπνωση – Βιοθυμική Ψυχοθεραπεία και το διδακτορικό της στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Είναι διαπιστευμένη Ειδική και Οικογενειακή Διαμεσολαβήτρια.
Εργάστηκε στον χώρο της απεξάρτησης εφήβων για πολλά χρόνια. Τα τελευταία χρόνια εργάζεται ιδιωτικά με εφήβους και ενήλικες και αναλαμβάνει την επιστημονική ευθύνη και τον συντονισμό ομάδων θεραπείας και ευαισθητοποίησης.
Ο φίλος μου ο Γκρεγκουάρ (2015), Τα μαγικά χέρια του Τσαγκαράκου (βραβείο Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (2016), Φτου Ξελύπη (έχει μεταφραστεί στα αραβικά, 2017), Συγγνώμη, μπορώ να πω κάτι; (2019) και Τα Αγιοβασιλέματα (2020) είναι μερικά από τα βιβλία της που έχουν ξεχωρίσει, ωστόσο αφορμή για αυτή τη συζήτησή μας υπήρξε μια… μούσα, κόρη του Δία και της Μνημοσύνης.
Η Ερατώ, το πολύ όμορφο βιβλίο της με τη πολύχρωμη Σμύρνη κεντρομόλο δύναμη πολιτισμού, μνήμης και οδύνης, είναι ένας πραγματικός στρόβιλος Ιστορίας που ξετυλίγεται με αυθεντικότητα και θα δώσει παλμό στον νου και την καρδιά σας.
Κυκλοφορεί από την Ελληνοεκδοτική με την εικονογράφηση της Κατερίνας Βερούτσου.
#diavazoume /#diavazoume mazi τη Μαριέττα Κόντου σε #Συνέντευξη στο #ELNIPLEX.
Γεννήθηκες τον Ιούλιο του 1972. Εκείνη την εβδομάδα της γέννησής σου, No1 στις Η.Π.Α. ήταν το Lean On Me των Bill Withers και στο Ηνωμένο Βασίλειο ο Donny Osmond με το Puppy Love. Στην Ελλάδα έχουμε ακόμα δικτατορία, το τραγικό μικρασιατικό αποκαλόκαιρο είναι 50 χρόνια πίσω, ενώ στις 14 Ιουλίου του 1789 πέφτει η Βαστίλη, κάτι που σηματοδοτεί την έναρξη της Γαλλικής Επανάστασης. Την ώρα που ερχόμαστε στον κόσμο, παίρνουμε κάποια ενέργεια από κάπου; Αισθάνεσαι ότι έχεις κάποια συγκεκριμένο προικιό;
Οι εμπειρίες που μας συνοδεύουν κατά τη στιγμή της γέννησης μας, μπορούν να μας επηρεάσουν εγκαθιστώντας ασυνείδητους αλλά πανίσχυρους μηχανισμούς στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τους ανθρώπους, το περιβάλλον, τις σχέσεις μας και ως εκ τούτου και την θέση μας στον κόσμο. Η στιγμή της γέννησης θεωρείται «ώρα ιερή» καιRemaining Time-0:00FullscreenMute μετά ίσως από την εμπειρία του θανάτου, είναι ίσως το δεύτερο πιο σπουδαίο μυστήριο της ζωής που το σώμα μας μπορεί να ανακαλέσει ασυνείδητα ενώ το ψυχικό του αποτύπωμα παραμένει ένα φαινόμενο που μας απασχολεί επιστημονικά και μας καθορίζει συναισθηματικά.
Τα προικιά μου έχουν να κάνουν με τις γιαγιάδες και τους παππούδες που γνώρισα κι αγάπησα, που ξεσήκωσα, μιμήθηκα, εμπνεύστηκα, υποσχέθηκα, θαύμασα και δεν ξέχασα ποτέ, είχε να κάνει όμως και με το αποτύπωμα των γονιών μου επάνω μου, την αγάπη τους, τη αβάσταχτη σχεδόν στοργή τους και τον μεγάλο τους κινηματογραφικό έρωτα που πάντα ένιωθα προϊόν του. Πάνω απ’ όλα όμως το χτύπο της καρδιάς της μάνας μου που τον ήξερα από μέσα, προτού καν γεννηθώ..
Τα παιδιά σου πλέον ενηλικιώθηκαν. Η μητρότητα ξέρω ότι σε καθόρισε. Τι μετέβαλλε μέσα σου;
Τον Πυρήνα μου, το μέχρι τότε συμβόλαιό μου με τη ζωή, τη ζυγαριά με τα σημαντικά και τα ασήμαντα και τη θεωρία μου περί Εαυτού. Όταν γεννήθηκαν οι γιοί μας ένιωσα ότι ξεκίνησε η ζωή μου από την αρχή με άλλους όρους, άλλα σχήματα, άλλες προοπτικές και εν τέλει άλλα μάτια, πιο ανήσυχα αλλά και πιο βελούδινα.
Τι ήταν η Σμύρνη για τον ελληνισμό, για την λεκάνη της Μεσογείου, για την Μικρά Ασία, για τον πολιτισμό του περασμένου και προπερασμένου αιώνα;
Μάνα, Mήτρα, Mούσα, Mητρόπολη. Αυτά τα 4 Μ(από Μ ξεκινά και το όνομά μου όπως και των 2 γιαγιάδων μου) ήταν νομίζω η Σμύρνη. Γνήσια, αυθεντική, η τέλεια πόλη. Πηγή έμπνευσης, ευμάρειας, πολιτισμού, παράδοσης αλλά και θαυμαστό παράδειγμα δημιουργικής συνύπαρξης λαών. Μια πόλη γεμάτη χρώμα και φως. Με τα χέρια γεμάτα δώρα που προήλθαν από τον πυρήνα της, τα αγαθά της, τα χρώματα, τις μουσικές, τον πλούτο της και την «ανοιχτοσιά» της σε ιδέες και συναισθήματα.
Μέσα από την ιστορία της Ερατώς, αποτυπώνεις τη θέση των κοριτσιών και των γυναικών, ακόμα και στα καλά σπίτια της εποχής. Ποια ήταν αυτή η θέση και πόσο δρόμο έχουμε να διανύσουμε ακόμα για να είναι η γυναίκα πραγματικά στην ίδια αφετηρία με τον άνδρα;
Η ελληνική οικογένεια ήταν και είναι στη βάση της βαθιά μητριαρχική. Η γυναίκα δεν εργαζόταν ως επί το πλείστον, είχε τον έλεγχο στο σπίτι, στο νοικοκυριό, στην καθημερινότητα, στο μεγάλωμα των παιδιών. Υπήρχαν και εκείνες οι περιπτώσεις που η γυναίκα αναγκαζόταν να εργαστεί αλλά αυτό ήταν σε συνάρτηση με την οικονομική ενίσχυση της οικογένειας ή σε περιπτώσεις που δεν υπήρχε άντρας στην οικογένεια για να το κάνει. Ο πατέρας ήταν ο εκπρόσωπος της οικογένειας στον έξω κόσμο, εξασφάλιζε τα προς το ζην και φρόντιζε για την κοινωνική θέση της οικογένειας. Η τιμή και η υπόληψη της οικογένειας ήταν έννοιες βαθιές και πολύτιμες, η σύνδεση με τον κοινωνικό περίγυρο θεμελιώδης. Οι αποφάσεις που αφορούσαν το μέλλον τον παιδιών, τις σπουδές και την επαγγελματική αποκατάσταση των αγοριών καθώς και η εύρεση γαμπρού για τα κορίτσια και η προστασία της καλής τους φήμης και αγνότητας, λαμβάνονταν από τους άντρες με την συνδρομή των γυναικών που όφειλαν να τον σέβονται και να τον συντροφεύουν καλοπροαίρετα.
Καριέρα για την γυναίκα δεν προβλεπόταν και από τότε μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει πολλά και έχουν γίνει πολλά. Δεν ξέρω αν το ζητούμενο είναι η απόλυτη εξίσωση. Είμαστε διαφορετικοί βιολογικά, ανατομικά, συναισθηματικά και αυτό είναι δοσμένο από τη φύση. Για μένα το ζητούμενο είναι η αρμονική τους συμβίωση, το σοφό μοίρασμα, η κοινωνικά δίκαιη και ισότιμη αντιμετώπισή τους ως αυτονόητο δικαίωμα τους και κυρίως και πάνω απ΄όλα ο μεταξύ τους σεβασμός. Και εκεί έχουν επίσης πολλά να γίνουν, σε επίπεδο θεσμικό, κοινωνικό αλλά κυρίως αναλαμβάνοντας ο καθένας την ατομική τους ευθύνη και δουλεύοντας με τον εαυτό του.
Κι εσύ ανατρέπεις όλο αυτό το προδιαγεγραμμένο των γυναικών με ένα κορίτσι που θέλει, άκουσον άκουσον, να ανοίξει βιβλιοπωλείο παιδικής λογοτεχνίας στα 1922! Καλά καλά κάνουμε αμάν να βρούμε 5-10 της προκοπής σήμερα.
Η μητρική μου γιαγιά που γεννήθηκε το Μάρτη του ‘22 ήταν πολεμίστρια στην ιδιοσυγκρασία της, γενναία, δυναμική, ατρόμητη. Έλεγε παραμύθια, ιστορίες ευφάνταστες και συχνά τρομακτικές που δεν πρόλαβα να καταγράψω αλλά κράτησα βαθιά μέσα μου την αίσθηση που είχα όταν μου τις εξιστορούσε. Είχε ταλέντα και ικανότητες αδιανόητες για την εποχή της, εξισωνόταν με τους άντρες και μια περιέργεια να μάθει ακόμη και όταν πια είχε μεγαλώσει. Αν γεννιόταν σήμερα είμαι σίγουρη ότι θα γινόταν γιατρός και στο τότε το να ανοίξει βιβλιοπωλείο για παιδιά και να φορά παντελόνια ήταν για εκείνη σχεδόν αυτονόητο.
Χωρίς να είσαι ιστορικός, πώς σου φαίνονται οι ιστορικοί «συνωστισμοί» και τα επιστημονικά στρογγυλέματα της ιστορίας; Η ιστορική αλήθεια ζημιώνει την τωρινή διάθεση για ειρήνη, φιλία και συμπόρευση;
Δεν μπορώ να φανταστώ τη συμφιλίωση, την ειρήνη ή ακόμη και τη φιλία μεταξύ των λαών ως έννοιες αλλά και ως πράξη που απελευθερώνει και λυτρώνει χωρίς να έχει προηγηθεί παραδοχή της ιστορικής αλήθειας και αποδοχή της πραγματικότητας. Αυτό όμως απαιτεί ωριμότητα, έρευνα και ψύχραιμη ιστορική ματιά που μαθαίνει από το παρελθόν, δεν ξεχνά αλλά στοχεύει και επενδύει στο μέλλον χωρίς να καθηλώνεται. Νομίζω ότι είμαστε αρκετά μακριά από αυτό. Τα «στρογγυλέματα» δεν είναι αντικειμενικότητα αλλά ωραιοποίηση και αυτό δεν μας ωριμάζει, αλλά μας στερεί την ευκαιρία να μάθουμε, να κατανοήσουμε, να πενθήσουμε, να αποδεχτούμε και εν τέλει να προχωρήσουμε. Αυτά εξάλλου είναι και τα στάδια του πένθους, σε ατομικό αλλά και συλλογικό επίπεδο.
Η Ερατώ, η ηρωίδα σου, είναι το φως μέσα στο σκοτάδι των γεγονότων της εποχής, είναι η αθωότητα μέσα στη σκληρή σκακιέρα των ενηλίκων που παίζουν τα πιόνια. Πώς δόμησες μια τέτοια ηρωίδα; Πώς δούλεψες, πώς συγκέντρωσες το υλικό σου και το ζύμωσες σε μια τέτοια όμορφη ιστορία;
Νομίζω ότι η Ερατώ υπήρχε, ζούσε και μεγάλωνε μέσα μου από πάντα. Την κουβαλούσα και συστηνόμουν μαζί της στο πέρασμα των χρόνων όλο και καλύτερα όταν συνειδητοποιούσα ότι η ζωή μου είναι ένα δημιουργικό συνονθύλευμα χαρακτηριστικών, συνηθειών και δεξιοτήτων των προηγούμενων γενιών σε ένα ευφάνταστο πάντρεμα με τα δικά μου τα στοιχεία και την εποχή μου. Εντυπωσιαζόμουν με τις ομοιότητες και αυτό μου ξύπναγε την περιέργεια για να μάθω περισσότερα για το παρελθόν μου και την ιστορία μου. Ήθελα να γράψω κάτι για αυτό αλλά χωρίς πόνο, χωρίς λύπη, μόνο με χαρά, σαν ένα τρυφερό αποχαιρετισμό στο πίσω. Άρχισα να μελετώ καλύτερα την εποχή, τα έθιμα, τους δρόμους, τα καταστήματα, τα επαγγέλματα, τα φαγητά, τα ονόματα. Όλα με ενδιέφεραν. Ανέτρεξα σε βιβλία της εποχής, αρχεία, φωτογραφικά λευκώματα, παρακολούθησα παραστάσεις σχετικές με το θέμα, αναζήτησα πληροφορίες από τους γονείς μου, τις δικές μου μνήμες. Πολύτιμη η βοήθεια του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών στο οποίο ανακάλυψα πραγματικούς θησαυρούς. Κι έπειτα ήρθε η σύνθεση. Το έζησα μέσα μου πρώτα ως έργο κι εγώ θεατής, οι ήρωες με πήραν από το χέρι κι εγώ τους ακολούθησα. Είχα κι άλλα πολλά που ήθελα να πω αλλά δεν ήθελα να κουράσω, είχα πάντα στο μυαλό μου ότι το βιβλίο απευθύνεται σε παιδιά και αυτά ήθελα να αγγίξω. Να τους πω ότι εκεί πίσω, 100 χρόνια πριν υπήρχε μια ολόκληρη ευτυχισμένη κληρονομιά και τα παιδιά της ήταν όπως όλα τα παιδιά όλων των εποχών: χαρούμενα, ενθουσιώδη, γεμάτα όνειρα, φαντασία και γενναιοδωρία που αυτή είναι και η πραγματική έννοια του παιδικού ηρωισμού…
Πώς νιώθεις που η οικογένειά σου κουβαλά στους ώμους της τέτοιες ιστορίες;
Πλούσια και τυχερή. Πολύ και απ΄τα δύο!
Υπάρχει κάποια φωτογραφία που έχει στο αρχείο σου και συνδέεται με την Ερατώ;
Έχω την κάρτα του παππού Κωνσταντίνου προς τη γιαγιά μου τη μητρική που με γλώσσα τρυφερή αλλά και επίσημη, με αναποφάσιστες μουτζούρες και γλυκούς δισταγμούς της εκφράζει τον έρωτά του. Έχω αντικείμενα αγαπημένα που τα θυμάμαι από παιδί, «οι θησαυροί της μαμάς μου» αλλά και φωτογραφία της γιαγιάς παραμυθούς που με ενέπνευσε για να γράψω της Ερατώ και που διακρίνεται αυτή η βαθιά φλόγα αλλά και το παράπονο στα μάτια της.
Φοβάσαι το μέλλον; Βλέπεις πράγματα που μπορεί να εξελιχθούν επικίνδυνα για την ανθρωπότητα και να έχουμε επανάληψη κάποιου 1914, 1922, 1939, 1946, 1967, 1974; Είσαι άνθρωπος αισιόδοξος;
Προσπαθώ να μη φοβάμαι. Ο φόβος μου κλέβει τη χαρά του τώρα, της στιγμής. Ανησυχώ όμως. Για την πολυπλοκότητα της ζωής, την συνθετότητα που συχνά δυσκολεύομαι ή και αδυνατώ να παρακολουθήσω. Δε νομίζω ότι μπορούν να επαναληφθούν με τον ίδιο τρόπο ακριβώς τα γεγονότα, οι συνθήκες αλλάζουν, οι ισορροπίες το ίδιο, πιστεύω όμως ότι η βαθιά δομή της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης παραμένει αναλλοίωτη και ως εκ τούτου τρωτή, με βαθιές αδυναμίες και δυσκολία να θυμάται και να αποφεύγει τα ίδια λάθη, άρα ο κίνδυνος παραμένει σταθερό κομμάτι της ζωή μας σε αυτόν τον πλανήτη. Όσο και αν εξελισσόμαστε. Είμαι ρεαλίστρια και συχνά κινούμαι μεταξύ αισιοδοξίας και απαισιοδοξίας ανάλογα με τις πληροφορίες που λαμβάνω και το ένστικτό μου που πάντα με προστατεύει και σπάνια κάνει λάθος…
Με μια φράση ή… περίπου
Πού μεγάλωσες;
Στη Γλυφάδα, την όμορφη, τη συνοικιακή, τη φωτεινή, την παραθαλάσσια της δεκαετίας του ’70 και του ’80.
Ποια είναι η πόλη που θα ήθελες να ζήσεις όλη σου τη ζωή αν μπορούσες και γιατί;
Στη Σμύρνη των προγόνων μου για τα τσουρέκια της, τους μπακλαβάδες και τις μυρωδιές της, για να περιπλανηθώ στα πολύχρωμα μπεζεστένια, τα γιαλάδικα και τους φραγκομαχαλάδες της, να περπατήσω τη Μπέλλα Βίστα και την προκυμαία της, για τις κυριακάτικες βόλτες στο Κοκαργιαλί και τον ανθισμένο Μπουρνόβα, για να χορτάσουν τα μάτια μου περιβόλια και ανθισμένες αυλές και τα αυτιά μου βάλς και αμανέδες. Για να θυμηθώ και να συνδεθώ ξανά.
Ποια προσωπικότητα θα έφερνες ξανά στη ζωή αν είχες τη δύναμη;
Την Έλλη Λαμπέτη για να τη δω να παίζει στο θέατρο.
Ποια εποχή της ιστορίας θα ήθελες να έχεις ζήσει και γιατί;
Δεκαετία του ’60 στη Γαλλία για την εκπληκτική αισθητική, την ελευθερία της έκφρασης, τον οργασμό δημιουργικότητας στην τέχνη, τη διακόσμηση, τη μουσική, τον κινηματογράφο, τη μόδα, για την κοινωνική επανάσταση που από εκεί ξεκίνησε ή εκεί νοηματοδοτήθηκε. Για τον ενθουσιασμό, την έμπνευση και την τύχη να βρεθώ στην καρδιά των γεγονότων εκείνης της εποχής.
Ποια είναι η σούπερ δύναμή σου;
Να μαλακώνω τις ψυχές των ανθρώπων και να τους βοηθώ να γιατρεύονται.
Ποιο μότο σε κινητοποιεί κάθε πρωί να σηκωθείς και να ξεκινήσεις τη μέρα σου;
Αν δεν πιω καφέ δεν λειτουργεί κανένα μότο ενώ αμέσως μετά ξεχνώ όλα τα μότο γιατί δεν προλαβαίνω ούτε να σκεφτώ από το τρέξιμο. Γενικά όμως αυτό που με αντιπροσωπεύει είναι το «χρώμα δεν αλλάζουνε τα μάτια, μονάχα ο τρόπος που κοιτάμε…»
Πες μας ένα τραγούδι και ένα ορχηστρικό που σου έρχεται στο μυαλό για την ιστορία της Ερατώς;
Ανάμνηση Σμύρνης σε ηχογράφηση του 1920 στο Βερολίνο με την συγκλονιστική φωνή του Τίτου Ξηρέλλη.
Μαριέττα Κόντου
Ερατώ
Εκδόσεις Ελληνοεκδοτική
