Γεννήθηκε στην Αθήνα, καλοκαίρι του 1972. Σπούδασε Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έκανε το μεταπτυχιακό της στη Συστημική Θεραπεία Ζεύγους και Οικογένειας, με εξειδίκευση στην Kλινική Ύπνωση – Βιοθυμική Ψυχοθεραπεία και το διδακτορικό της στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Είναι διαπιστευμένη Ειδική και Οικογενειακή Διαμεσολαβήτρια.
Εργάστηκε στον χώρο της απεξάρτησης εφήβων για πολλά χρόνια. Τα τελευταία χρόνια εργάζεται ιδιωτικά με εφήβους και ενήλικες και αναλαμβάνει την επιστημονική ευθύνη και τον συντονισμό ομάδων θεραπείας και ευαισθητοποίησης.
Ο φίλος μου ο Γκρεγκουάρ (2015), Τα μαγικά χέρια του Τσαγκαράκου (βραβείο Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (2016), Φτου Ξελύπη (έχει μεταφραστεί στα αραβικά, 2017), Συγγνώμη, μπορώ να πω κάτι; (2019) και Τα Αγιοβασιλέματα (2020) είναι μερικά από τα βιβλία της που έχουν ξεχωρίσει, αλλά μια νέα σειρά βιβλίων είναι η αφορμή για μια συζήτηση που φεύγει από τα όρια της συνέντευξης και γίνεται ένα διαλογικό κείμενο ιδεών. Πρόκειται για το βιβλίο Η Περ αποφασίζει – Εγώ και οι άλλοι που κυκλοφορεί και αυτό από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο σε εικονογράφηση Χρύσας Σπυρίδωνος και θέτει στο επίκεντρο την απόφαση, την επιλογή, τη συναίνεση, την ελευθερία.
#diavazoume /#diavazoume mazi τη Μαριέττα Κόντου σε #Συνέντευξη στο #ELNIPLEX.
Γιατί η Περ (πρέπει να) αποφασίζει, Μαριέττα;
Γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος που οδηγεί τα παιδιά βαθμιαία στην πραγματική ωρίμανση, αυτονόμηση και εν τέλει και ευτυχία, όταν εκείνα μαθαίνουν να έχουν τον έλεγχο του σώματος, των επιλογών και της ζωής τους χωρίς ενοχές.
Πώς θα ξέρουμε πότε η Περ έχει όρεξη για κόσμο και πότε όχι; Πώς ακούμε τις επιθυμίες των παιδιών;
Όταν τα παιδιά είναι μικρά και δεν έχουν ακόμη κατακτήσει τον λόγο, η επικοινωνία μαζί τους γίνεται με άλλους τρόπους και οι γονείς καλούνται να «διαβάσουν» τις επιθυμίες τους μέσα από τις αντιδράσεις και τη συμπεριφορά (κλάμα, γκρίνια, ανησυχία, χαμόγελο). Όταν όμως τα παιδιά εδραιώσουν επικοινωνία και με τον λόγο, τότε μπορούν να εκφράσουν αυτό που θέλουν έστω και απλοϊκά (θέλω, δεν θέλω). Δεν είναι όλα τα παιδιά ίδια, ούτε εκφράζονται με τον ίδιο τρόπο. Οι γονείς γνωρίζουμε τα παιδιά μας, ή τουλάχιστον οφείλουμε. Δεν υποβάλλουμε τα παιδιά μας σε συνθήκες που γνωρίζουμε ότι δεν νιώθουν άνετα ή ασφαλή και σε κάθε περίπτωση έχουμε τις κεραίες μας σηκωμένες και τα αυτιά μας ανοιχτά σε κάθε μήνυμα που μας δίνουν χωρίς να θεωρούμε δεδομένο ότι γνωρίζουμε το καλό τους καλύτερα και από τα ίδια.
Συναίνεση. Μια υποτιμημένη μέχρι πριν από 20 χρόνια δεξιότητα αναδεικνύεται σε κορυφαία τα τελευταία χρόνια. Γιατί;
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια αφύπνιση, τα κοινωνικά και οικογενειακά αντανακλαστικά οξύνονται, εκπαιδεύονται και επιχειρούν να ανταποκριθούν με μεγαλύτερη επιτυχία στην ανατροφή και στις πραγματικές ανάγκες των παιδιών έτσι ώστε ο σεβασμός στη ζωή τους να είναι ειλικρινής, ακέραιος και ουσιαστικός. Η συναίνεση είναι θεμελιώδης και αδιαπραγμάτευτη αξία σε αυτή την προσπάθεια.
Στις προηγούμενες γενιές έγιναν λάθη άπειρα, παραλείψεις που έφτασαν ή και ξεπέρασαν επώδυνο και μη αναστρέψιμο τραύμα ξεκινώντας από την τραγική πεποίθηση ότι το παιδί ανήκει στους γονείς και ότι εκείνοι έχουν τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στη ζωή του, ότι κανένας δεν έχει δικαίωμα να ανακατεύεται και ότι έχουν το αλάθητο. Παιδικές ηλικίες καταστράφηκαν, ψυχές καταπιέστηκαν, παιδιά τραυματίστηκαν ανεπανόρθωτα. Στις μέρες μας έχει δοθεί περισσότερος χώρος στην επιστήμη να μιλήσει, να εξηγήσει, στην κοινωνία να προλάβει, στην οικογένεια να προστατεύσει.
Έχουμε ωστόσο ακόμα πολύ πολύ δρόμο. Η συναίνεση ή μη είναι ο θεμέλιος λίθος της έμπρακτης απόδειξης ότι το παιδί είναι μια πολύτιμη και εύθραυστη οντότητα που οφείλουμε να σεβόμαστε πέρα και πάνω από οποιαδήποτε άλλη αξία.
Τα παιδιά πλέον πρέπει να τους επιτρέπουμε να αυτοπροσδιορίζονται από νωρίς. Σωστά ή το παρακάνουμε;
Η συζήτηση περί αυτοπροσδιορισμού είναι ένα άλλο κεφάλαιο, διαφορετικό και καλό είναι να μη γίνεται μαζί. Πράγματι έχει απασχολήσει και θα απασχολήσει στο μέλλον, θέλει πλαίσιο, επιστημονική μελέτη, έρευνα και τοποθέτηση πολύ προσεκτική σε σχέση με το πότε, πώς και κάτω από ποιες επιρροές αποφασίζει ένα παιδί. Σε ποια ηλικία έχει φτάσει σε ένα επίπεδο να έχει συνείδηση προκειμένου να κάνει μια συνειδητή επιλογή. Στο εξωτερικό και κυρίως στην Αμερική έχουν υπάρξει αρκετές υπερβολές σε σχέση με την προωρότητα μιας τέτοιας απόφασης. Στην Ελλάδα θα έλεγα πως δεν έχουμε κάνει ακρότητες, η ελληνική οικογένεια είναι πιο συντηρητική άρα και πιο προσεκτική σε τέτοιου είδους φαινόμενα που ωστόσο μπορεί να φτάσει στο άλλο άκρο να μην αφήνει χώρο σε ένα παιδί να υπερασπιστεί την ταυτότητά του. Σε ατομικό επίπεδο να παρατηρούμε τα παιδιά μας, να ακούμε ενεργητικά και να βάζουμε πάνω απ’ όλα τις ανάγκες τους και όχι τις δικές μας επιθυμίες και τα όνειρα. Έτσι θα καταφέρουμε να χτίσουμε μακροπρόθεσμα και ένα ασφαλές συλλογικό πλαίσιο αποδοχής της ταυτότητας του κάθε παιδιού και της πολύτιμης διαφορετικότητάς του.
Υπάρχουν πράγματα για τα οποία πρέπει να αποφασίζουμε εμείς γι’ αυτά;
Ασφαλώς και οι γονείς έχουν ευθύνη για το παιδί, το σύνολο σχεδόν των αποφάσεων που αφορούν τις συνθήκες και την ποιότητα της ζωής του λαμβάνεται από τους ίδιους. Το σχολείο που θα φοιτήσει, το σπίτι που θα μείνουν, ο παιδίατρος που θα το φροντίσει, αποφάσεις για την υγεία, την παιδεία και την ασφάλεια αυτονόητο ότι λαμβάνονται από τους γονείς. Σε κάθε στάδιο αναπτυξιακό του παιδιού καλούμαστε να παραχωρούμε και ελευθερίες στο παιδί, ανάλογες της ηλικίας του που θα του επιτρέψουν να εξελιχθεί και να μεγαλώσει με ηρεμία και ελευθερία. Όσο μεγαλώνει τόσο αυξάνονται τα περιθώρια να λαμβάνει εκείνο αποφάσεις για τον εαυτό του. Με λογική, μέτρο και βαθιά επίγνωση των αναγκών του. Το θέμα ωστόσο της προστασίας του δικαιώματός του να αποφασίζει εκείνο ποιος και ποιον θα φιλήσει, πότε θέλει και πότε όχι, με ποιον αισθάνεται άνεση και ασφάλεια καλλιεργείται και γίνεται απόλυτα σεβαστό από την αρχή της ζωής του.
Ζητάμε από τα παιδιά να έχουν όρια όταν συχνά τους ζητάμε να τα παραβούν. Αγκάλιασε τον θείο, δώσε ένα φιλί στη γιαγιά. Έτσι όμως, τι γίνεται;
Αυτή είναι η παγίδα του «διπλού μηνύματος» στην οποία πολύ συχνά πέφτουν οι γονείς. Άλλα λέω κι άλλα εφαρμόζω. Καλό είναι να έχουν στο μυαλό τους ότι η συνέπεια λόγων και πράξεων βάζει στην ουσία τα θεμέλια της υγιούς σχέσης με τα παιδιά τους και της βαθιάς και στέρεης εμπιστοσύνης. Αν δεν υπάρχει αυτή η συνέπεια, τότε όχι μόνο μπερδεύουν τα παιδιά αλλά χάνουν και την αξιοπιστία τους κάτι που στην εφηβεία θα τους φέρει αντιμέτωπους με αυστηρή κριτική, απομυθοποίηση και ενδεχομένως και συναισθηματική απόσταση από τους γιους και τις κόρες τους.
Προσωπικός χώρος. Πώς θα δείξω στην κόρη μου να τον περιφρουρεί, χωρίς να γίνεται αγενής; Ή πρέπει μήπως κάποτε να γίνεται κι αυτό;
- Τη μαθαίνεις να ζητά την άδεια πριν αγκαλιάσει ή αγγίξει κάποιο άτομο, έτσι θα το εφαρμόσει πιο εύκολα και χωρίς ενοχές και στον εαυτό της.
- Την εκπαιδεύεις στην ενσυναίσθηση βοηθώντας την να μπαίνει στη θέση του άλλου με παραδείγματα. Εισάγουμε την έννοια του «δεν είναι όλες οι ώρες οι ίδιες» προκειμένου να μάθει να διαχωρίζει της συνθήκες.
- Την εξοικειώνεις με τις έννοιες του ΟΧΙ και ΔΕΝ ΘΕΛΩ. Σημαντικό να τη βοηθήσεις να νιώσει ελεύθερη να εκφράζει τις επιθυμίες και τις επιφυλάξεις της χωρίς ντροπή ή ενοχή.
- Τη βοηθάς να αναγνωρίσει και να κατανοήσει όχι μόνο τις λέξεις αλλά και τις εκφράσεις του προσώπου και τη γλώσσα του σώματος των άλλων αλλά και των δικών της (φόβος, χαρά, αποστροφή, θυμός). Η παντομίμα είναι πολύ χρήσιμο παιχνίδι!
- Σε καμιά περίπτωση δεν της επιβάλλεις να αγκαλιάσει, να φιλήσει ή να ακουμπήσει κάποιον αν δεν το θέλει ή δεν νιώθει άνετα με αυτό ακόμα και αν είναι συγγενής. Της προτείνεις εναλλακτικούς τρόπους και αναζητάς την αιτία της δυσφορίας για να κατανοήσεις και εσύ καλύτερα. Την ακούς πολύ προσεκτικά!
Έχεις μεγάλη εμπειρία και σπουδές σε προβλήματα ζευγαριών και οικογενειών. Πού πιστεύεις ότι πάσχουν οι περισσότερες ελληνικές οικογένειες; Χρόνος μαζί; Επικοινωνία;
Θα έλεγα αποπροσανατολισμός, απορρόφηση από την εικόνα και όχι από την ουσία, επικέντρωση του καθενός στον εαυτό του και όχι στη συλλογικότητα και τη συστημικότητα της οικογένειας. Η επικοινωνία δεν είναι ουσιαστική, ούτε και ακρόαση, ούτε και οι επιλογές. Όλα έχουν μια ανησυχητική επιφανειακότητα. Το να είσαι γονιός θέλει δουλειά πρώτα απ’ όλα με τον εαυτό σου, δέσμευση, ωριμότητα, κατανόηση και παντελή έλλειψη εγωισμού. Δυστυχώς οι άνθρωποι δεν δουλεύουν τον εαυτό τους, περισσότερο φροντίζουν να ταΐζουν τις ανάγκες τους.
Ποιο θα είναι το επόμενο βιβλίο της Περ;
Στο επόμενο βιβλίο η Περ παρατηρεί, κατανοεί και αποφασίζει ξανά τι της ταιριάζει, τι θέλει και τι της αρέσει καταρρίπτοντας τους μύθους που υπάρχουν γύρω από τα στερεότυπα των φύλων και όλες εκείνες τις νοητικές κατασκευές που περιορίζουν τα παιδιά και τα κατατάσσουν σε κατηγορίες. Η Περ ακολουθώντας την παιδική της φύση επιλέγει φυσικά και αβίαστα τον σεβασμό στη διαφορετικότητα του καθενός και τον αγκαλιάζει με αγάπη και ενθουσιασμό.
Μαριέττα Κόντου
Η Περ αποφασίζει – Εγώ και οι άλλοι
Εκδόσεις Μεταίχμιο
—–
#diavazoume/#diavazoume_mazi
