Η συγγραφέας Μαρία Ανδρικοπούλου γράφει στη στήλη “Εγώ για το βιβλίο μου” για το τελευταίο της βιβλίο «Ο Ιωάννης και τα γεώμηλα της Αίγινας» σε εικονογράφηση του Φίλιππου Φωτιάδη που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καλέντη (κριτική του ELNIPLEX εδώ)
Από την εποχή της συγγραφής του βιβλίου μου για τον Κανάρη, ο Ιωάννης Καποδίστριας άρχισε να διεκδικεί μερίδιο στη σκέψη μου, χωρίς να έχω ακόμα συνειδητοποιήσει πως θα αποτελούσε τον ήρωα του επόμενου βιβλίου μου «Ο Ιωάννης και τα γεώμηλα της Αίγινας».
Το καλοκαίρι που πέρασε, ανάμεσα στα μυθιστορήματα που με συντρόφευσαν στις διακοπές ήταν κι αυτό της Καρολίνας Μέρμηγκα για τον Κυβερνήτη. Μια φράση της που συμπύκνωνε και τη δική μου εντύπωση για τον Ιωάννη Καποδίστρια με καθήλωσε: «Υπάρχουν μερικές μορφές που είναι ακριβώς αυτό. Μορφές. Σαν ζωγραφιές, σαν πορτρέτα». Εκείνη τη στιγμή, νομίζω, αποφάσισα να συστήσω στα παιδιά τον πρώτο Κυβερνήτη της Ελλάδας.
Ήξερα εξαρχής ότι καταπιάνομαι με θέμα δύσκολο. Ο Καποδίστριας ως λογοτεχνικός ήρωας και μάλιστα βιβλίου που απευθύνεται σε νεανικό κοινό δεν ήταν ούτε εύκολη ούτε ασφαλής επιλογή. Για άλλους ήταν άγιος, γι’ άλλους, πάλι, τύραννος. Προσωπικά, με ενδιέφερε να αποτυπώσω τις πρώτες προσπάθειες του ελληνικού κράτους να σταθεί στα πόδια του και να αποκαλύψω στους νεαρούς αναγνώστες το όραμα του ανθρώπου που ανέλαβε αυτό το δύσκολο εγχείρημα.
Αποφάσισα να βασιστώ στην επιστολογραφία του και να δανειστώ τη φωνή του. Αυτός μου φάνηκε ο πιο έντιμος τρόπος για να γράψω για τον ίδιο και το έργο του. Κατά τα λοιπά, όπως έγραψε και ο ίδιος σε επιστολή του προς τον φιλέλληνα Εϋνάρδο, «έρχεται κάποτε η ώρα που οι άνθρωποι κρίνονται όχι για όσα ειπώθηκαν ή γράφτηκαν για τις πράξεις τους, αλλά για την ίδια τη μαρτυρία των πράξεών τους».
Επέλεξα και πάλι την πρωτοπρόσωπη αφήγηση, όπως είχα κάνει και στο προηγούμενο βιβλίο μου «Κωνσταντίνος Κανάρης τ’ όνομά μου». Από λογοτεχνικής σκοπιάς, ήταν για μένα μια πρόκληση. Χρειάστηκε να βγάλω τη νησιώτικη φορεσιά, να απομακρυνθώ από την ψυχοσύνθεση του ατρόμητου μπουρλοτιέρη, να φορέσω τη ρεντικότα του υπομονετικού Κυβερνήτη και να υιοθετήσω τη γλώσσα του διπλωμάτη.
Με τη σχολαστικότητα και το πάθος της φιλολογίας βυθίστηκα στη μελέτη των επιστολών του και ανταμείφθηκα με τη χάρη του καλάμου του στην οποία αναφέρεται εύγλωττα ο Σπυρίδωνας Τρικούπης. Από ιστορικής σκοπιάς, με ενδιέφερε το αποτύπωμά του στην ιστορία του ελληνικού κράτους. Και μου φάνηκε πολύ στιβαρό το χνάρι του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας.
Από την άλλη -έχοντας η ίδια μακρόχρονη εμπειρία στην ελληνική δημόσια διοίκηση- είχα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις πρώτες προσπάθειες οργάνωσης του κρατικών διοικητικών μηχανισμών και θεσμών.
Θα μου πείτε, γιατί ήθελα να μιλήσω ειδικά στα παιδιά για τον Ιωάννη Καποδίστρια;
Στόχος μου ήταν να δείξω στους νεαρούς αναγνώστες πως η αίσια έκβαση της ελληνικής επανάστασης και το σπουδαίο επίτευγμα της ανεξαρτησίας δεν αποτέλεσε το ρόδινο τέλος της ιστορίας, παρά μια επίπονη αρχή. Η ιστορία δεν είναι παραμύθι όπου οι ήρωες έζησαν καλά κι εμείς καλύτερα. Όπως ανέφερε και ο ίδιος ο Καποδίστριας κατά την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας, «η ελευθερία της κινδύνευε ακόμα σαν το ψάρι που σπαρταράει στα δίχτυα».
Η άφιξή του στην Ελλάδα υπήρξε μία από τις σημαντικότερες στιγμές της ελληνικής ιστορίας και πραγματοποιήθηκε μέσα σε ένα εντυπωσιακό σκηνικό. Το ρακένδυτο, πεινασμένο πλήθος υποδέχτηκε ως σωτήρα τον φραγκοφορεμένο κόμη. Τότε εκείνος συνειδητοποίησε στο έπακρο την οικτρή κατάσταση της χώρας και το βάρος του φορτίου που είχε αναλάβει. Αυτή η τόσο δυνατή εικόνα θεωρώ πως είναι αρκετή για να εντυπώσει στα παιδιά με τον πιο εύγλωττο τρόπο την κατάσταση της χώρας μετά την επανάσταση. Το χάος από το οποίο έπρεπε να δημιουργηθεί η τάξη.
Ο πιο σημαντικός, όμως, λόγος για να φέρω τα παιδιά σε επαφή με τη ζωή και το έργο του Καποδίστρια είναι πως τα ίδια υπήρξαν το κέντρο του ενδιαφέροντος των πολιτικών του ενεργειών. Από την αρχή ακόμα της πολιτικής του σταδιοδρομίας στην Ιόνιο Πολιτεία εκδήλωσε έμπρακτα το ενδιαφέρον του για τα παιδιά φροντίζοντας για την πρόσβασή τους στην εκπαίδευση με την ίδρυση σχολείων. Εφεξής, από τις θέσεις που κατείχε, δεν έπαψε να μεριμνά ώστε να τους παρέχεται το «ευεργέτημα της παιδείας». Πριν ακόμα αναλάβει τη διακυβέρνηση της Ελλάδας, μερίμνησε για τα ορφανά του πολέμου που βρίσκονταν διάσπαρτα, αλλά και ένα από τα πρώτα του έργα ως Κυβερνήτη ήταν η ίδρυση του Ορφανοτροφείου στην Αίγινα.
Ακράδαντη ήταν η πίστη του πως η νεολαία ήταν η μόνη ελπίδα της Ελλάδας. Αυτό δεν είναι και το πάγιο αίτημα της νεολαίας; Να απολαμβάνει, δηλαδή, την εμπιστοσύνη των ενηλίκων. Και ο Κυβερνήτης την έδειξε απλόχερα στους νέους.
Ο Καποδίστριας αγωνίστηκε για την «ένδοξη υπόθεση» της Ελλάδας βουτώντας ακούραστα τον κονδυλοφόρο του στο μελανοδοχείο και γράφοντας επιστολές. Ο καθείς και τα όπλα του. Αυτός πολέμησε με τις λέξεις του. Και θαρρώ πως εμείς οι συγγραφείς έχουμε χρέος να επικοινωνούμε με κάθε τρόπο στα παιδιά τη δύναμη των λέξεων.
