Η Μάρτα Μπρέεν γεννήθηκε στις 11 Απριλίου 1976 στο Λαρβίκ, μια αραιοκατοικημένη πόλη 46 χιλιάδων κατοίκων στη νότια Νορβηγία. Έχει, μεταξύ άλλων, γράψει για την ιστορία των γυναικών στη μουσική ζωή της Νορβηγίας το βιβλίο Γεννημένη φεμινίστρια και το μπεστ σέλερ 60 γυναίκες που θα ήθελες να έχεις γνωρίσει, σε συνεργασία με την εικονογράφο Γένι Γιούρνταλ. Οι δυο τους έχουν επίσης συνεργαστεί στο βιβλίο Η λέξη από Μ (F-ordet), που κέρδισε το βιβλίο καλύτερου βιβλίου για εφήβους του Υπουργείου Πολιτισμού της Νορβηγίας. Είναι κόρη του συγγραφέα Arnstein Hølmebakk και εγγονή του επίσης συγγραφέα Sigbjørn Hølmebakk.
Εδώ και λίγο καιρό κυκλοφορεί στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος το σύγχρονο βιβλίο γνώσεων “Γυναίκες στη μάχη. 150 χρόνια αγώνων για ελευθερία, ισότητα, γυναικεία αλληλεγγύη“ (#gynaikesstimaxi, #womeninbattle, εύφημος μνεία στην κατηγορία των βιβλίων γνώσεων στα Bologna Ragazzi Awards), ένα βιβλίο, το οποίο με αμεσότητα και δίχως κουραστικές πληροφορίες αναδεικνύει σπουδαίες προσωπικότητες γυναικών.
Η #martabreen στο ELNIPLEX. #συνέντευξη/ #interview.
“Γυναίκες στη μάχη. 150 χρόνια αγώνων για ελευθερία, ισότητα, γυναικεία αλληλεγγύη“. Έχετε μεγάλη ευαισθησία στα δικαιώματα των γυναικών. Γιατί γεννήθηκε αυτό το βιβλίο;
Το βιβλίο είναι αποτέλεσμα της πολυετούς μου δουλειάς προκειμένου να κάνω γνωστή την ιστορία των γυναικών. Είχα γράψει προηγουμένως μια σειρά εικονογραφημένων και μη εικονογραφημένων βιβλίων για τον φεμινισμό και “Οι γυναίκες στη μάχη” είναι η πέμπτη κατά σειρά συνεργασία μου με την εικονογράφο Jenny Jordahl. Το τελευταίο μας βιβλίο ονομάστηκε “60 γυναίκες που θα έπρεπε να γνωρίζετε” και μιλάει για την ιστορία των Νορβηγίδων πρωτοπόρων γυναικών. Αυτή τη φορά ένιωσα ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή να κάνουμε κάτι παρόμοιο από την άποψη μιας διεθνούς σκοπιάς.
Γιατί χρειάστηκε τέτοιας έκτασης μάχη για να κατακτήσουν οι γυναίκες όσα κατέκτησαν τα τελευταία 100-150 χρόνια;
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η ισότητα δεν ήταν ποτέ κάτι που μας “παραδόθηκε” από το κράτος ή από άνδρες που είδαν ξαφνικά το φως. Όχι. Έγιναν αγώνες οι οποίοι κερδήθηκαν από σκληρά εργαζόμενες γυναίκες. Οι αγώνες των γυναικών είχαν στόχο ως επί το πλείστον να επιβάλλουν τη γυναίκα στον κόσμο των ανδρών – είτε επρόκειτο για την επαγγελματική ζωή, την πολιτική, τον αθλητισμό, τη θρησκεία ή την τέχνη. Οι γυναίκες που αγωνίστηκαν άνοιξαν πόρτες στους τομείς αυτούς, συχνά με μεγάλο προσωπικό κόστος. Δεν είναι δυνατόν να πετύχεις να γίνει δημοφιλής σε ένα πάρτι όταν πας απρόσκλητος. Η συγγραφέας Virginia Woolf επισημαίνοντας όλα αυτά το 1929, είπε: «Η ιστορία της αντίθεσης των ανδρών στη χειραφέτηση των γυναικών είναι πιο ενδιαφέρουσα από την ιστορία της ίδιας της χειραφέτησης τους».
Ο φεμινισμός μπορεί να χαρακτηριστεί ως η πιο επιτυχημένη επανάσταση της ιστορίας. Λίγες κινήσεις έχουν δημιουργήσει μια τόσο μεγάλη κοινωνική αλλαγή σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Για περισσότερο από εκατό χρόνια, οι γυναίκες στερήθηκαν το δικαίωμα στην εκπαίδευση, στην εργασία, στο διαζύγιο και στην ψηφοφορία στις πολιτικές εκλογές.
Όλα αυτά τα πράγματα προορίζονταν για τους άνδρες. Και πολλοί άνδρες επιθυμούσαν την διατήρηση αυτής της κατάστασης. Η πατριαρχία είναι ένας συντηρητικός θεσμός και ο συντηρητισμός δεν επιτρέπει τις αλλαγές.
Πότε συνειδητοποιήσατε ότι το θέμα των δικαιωμάτων των γυναικών και της ισότητας σας απασχολεί παραπάνω από θεωρητικά;
Με ενδιέφερε πάντα η ισότητα.
Η μητέρα μου ανήκε στο γυναικείο απελευθερωτικό κίνημα της δεκαετίας του ’70 και αγωνίστηκε για τα νηπιαγωγεία και τα δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση στη Νορβηγία. Έτσι, μπορώ να πω ότι ο αγώνας για την ισότητα πέρασε σε εμένα μέσω του μητρικού μου γάλακτος.
Την δεκαετία του ’90 υπήρξε ένα πρόβλημα με νεαρούς ρατσιστές και Ναζί στη Νορβηγία και στα πρώτα χρόνια της εφηβείας μου ήμουν μέλος μιας αντιρατσιστικής ομάδας στην πατρίδα μου. Σύντομα συνειδητοποίησα πόσο στενά συνδεδεμένες είναι οι έννοιες αντιρατσισμός και φεμινισμός.
Είχατε ποτέ κοντινά παραδείγματα γυναικών που πολεμούσαν για τα δικαιώματα τους ή των γυναικών γενικότερα;
Έχω πολλές φεμινίστριες ηρωίδες, μια όμως από τις πιο αγαπημένες μου είναι η Αμερικανίδα νοσοκόμα Margaret Sanger η οποία εργάστηκε για να διαδώσει πληροφορίες σχετικά με την αντισύλληψη στις Ηνωμένες Πολιτείες στις αρχές της δεκαετίας του 1900 και ήταν αυτή που ξεκίνησε την έρευνα που αφορούσε στο χάπι αντισύλληψης. Ήταν τόσο εντυπωσιακός άνθρωπος!
Λατρεύω επίσης τη Simone de Beauvoir και όλο το σπουδαίο έργο της.
Στη Νορβηγία, μια χώρα που βρίσκεται πολύ ψηλά στις ατομικές ελευθερίες και τα δικαιώματα, έχετε εντοπίσει ζητήματα ισότητας σήμερα;
Η ισότητα είναι ένα σημαντικό ζήτημα στη Νορβηγία. Γνωρίζουμε ότι είναι μία από τις καλύτερες χώρες στον κόσμο για να ζήσουν οι γυναίκες και είμαι πολύ ευγνώμων γι’ αυτό. Η συμμετοχή των γυναικών στην επαγγελματική ζωή είναι υψηλή, έχουμε καλή παιδική κάλυψη και οι γονικές άδειες είναι πολύ καλές. Το ίδιο ισχύει και για τους πατεράδες. Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε προβλήματα. Όπως και σε όλες τις άλλες χώρες, οι αριθμοί είναι υψηλοί σε ο τι αφορά στους βιασμούς και στις παρενοχλήσεις, ενώ υπάρχουν περισσότεροι άνδρες σε ηγετικές θέσεις καθώς επίσης οι άνδρες εξακολουθούν να κερδίζουν περισσότερα χρήματα από τις γυναίκες. Επίσης, πολλές γυναίκες αγωνίζονται με αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε “διπλή βάρδια”, που σημαίνει ότι έχουν πλήρη απασχόληση έξω από το σπίτι και αναμένεται από εκείνες να αναλάβουν το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης για τα παιδιά και το νοικοκυριό του σπιτιού.
Γιατί σας αρέσει το graphic novel ως είδος;
Είμαι πάντα ένας μεγάλος φίλος των κόμικς και των εικονογραφημένων μυθιστορημάτων, αλλά δυστυχώς δεν μπορώ να ζωγραφίσω. Γι ‘αυτό και χάρηκα τόσο πολύ όταν γνώρισα τη Jenny: έχουμε τα ίδια ενδιαφέροντα στη ζωή και ένα πολύ παρόμοιο είδος χιούμορ. Χρησιμοποιούμε πάντα το χιούμορ όταν λέμε ιστορίες. Πιστεύω ότι τα εικονογραφημένα μυθιστορήματα διευκολύνουν τον αναγνώστη να μάθει και να εμπλακεί στην ιστορία και γι’ αυτό μπορεί να είναι ένας και ένας δημοκρατικός τρόπος προς τη γνώση.
Τι χρειάζονται τα σημερινά παιδιά για να αλλάξουν τελικά τον κόσμο σε 20-30 χρόνια από σήμερα; Πιστεύετε θα καταφέρει ποτέ η ανθρωπότητα να εξισώσει πλήρως άντρες και γυναίκες;
Στη Νορβηγία, πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι ο αγώνας για την ισότητα είναι κάτι που ανήκει στο παρελθόν, κάτι που έχουμε κατακτήσει πλήρως. Πιστεύω, ωστόσο, ότι μπορεί να είναι επικίνδυνος αυτός ο τρόπος σκέψης, μιας και οι προηγούμενες νίκες δεν είναι χαραγμένες σε πέτρα. Τα σκληρά κερδισμένα δικαιώματα μπορούν να χαθούν ξανά. Πρόσφατα έχουμε δει εκλεγμένους δικτάτορες να κατέχουν εξουσία σε αρκετές χώρες, όπως η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Τουρκία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Βραζιλία. Αυτές οι επιθετικές δυνάμεις απειλούν την ελευθερία του λόγου, τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων και την κυριαρχία των γυναικών στο σώμα τους. Αυτό μεταξύ άλλων σημαίνει ότι η πρόσβαση στον έλεγχο των γεννήσεων επιδεινώνεται αυτή τη στιγμή και ότι η πιθανότητα ασφαλούς έκτρωσης μπορεί να καταστεί δυσκολότερη για πολλές γυναίκες. Είναι σαν να ονειρεύονται πραγματικά αυτοί οι οπαδοί της πατριαρχίας την επιστροφή στις μέρες που «οι γυναίκες ήταν γυναίκες και οι άνδρες ήταν άνδρες». Με άλλα λόγια: μια εποχή που οι γυναίκες μένουν στο σπίτι και εξαρτώνται από τους συζύγους τους και κανείς δεν είχε ακούσει για το LGBT. Οι νέοι δεν πρέπει ποτέ να εφησυχάζουν γιατί τότε η πατριαρχία θα ξαναχτυπήσει.
Είναι βάρος ή ευλογία να είσαι κόρη και εγγονή συγγραφέα;
Για μένα αυτό ήταν μόνο μια έμπνευση. Κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής μου κατάλαβα ότι η γραφή μπορεί να είναι ένας τρόπος ζωής και ίσως μου έδωσε αυτοπεποίθηση το γεγονός ότι ο πατέρας μου και ο παππούς μου έγραψαν βιβλία. Και οι δύο ασχολήθηκαν επίσης και με την πολιτική.
Κυρία Breen ευχαριστούμε για την τιμή.
Σας ευχαριστώ πολύ για το ενδιαφέρον σας σε σχέση με το βιβλίο μου καθώς και για όλες τις ωραίες ερωτήσεις σας! Προσπάθησα να απαντήσω σε όλες.
https://www.elniplex.com/%ce%b3%cf%85%ce%bd%ce%b1%ce%af%ce%ba%ce%b5%cf%82-%cf%83%cf%84%ce%b7-%ce%bc%ce%ac%cf%87%ce%b7-%ce%bc%ce%ac%cf%81%cf%84%ce%b1-%ce%bc%cf%80%cf%81%ce%ad%ce%b5%ce%bd/
