Τα αποτελέσματα του διαγωνισμού για τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας για εκδόσεις του έτους 2021, ανακοίνωσαν οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υφυπουργείου Πολιτισμού της Κύπρου.
Στη Χρύσω Χαραλάμπους, την Άντρη Αντωνίου και τη Χρυσοθέμιδα Παπακωνσταντίνου απονεμήθηκαν τα τρία “παιδικά” κρατικά βραβεία της Κύπρου για το 2022 που αφορά σε εκδόσεις του προηγούμενου έτους. Τα βιβλία της Άντρης Αντωνίου και της Χρύσως Χαραλάμπους κυκλοφορούν και στην Ελλάδα από τις Εκδόσεις Πατάκη και Καλειδοσκόπιο αντίστοιχα. Ειδικότερα:
Λογοτεχνία για Μικρά Παιδιά
Το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για Μικρά Παιδιά για εκδόσεις του έτους 2021, μετά από ομόφωνη απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στη Χρυσοθέμιδα Παπακωνσταντίνου για το έργο της Ο παππούς μου είναι από… την Κυθρέα (έκδοση Δήμου Κυθρέας).
Η βραχεία λίστα ήταν:
Βάσκες Χατζηλύρα Πενέλοπε, Η Καρολίνα τρώει τις εποχές (εκδ. Άσταμαν)
Ηρακλέους Δέσποινα, Τα γράμματα φταίνε (εκδ. Καλειδοσκόπιο)
Κουππάνου Άννα, Ο Φοίβος και η φάλαινα (εκδ. Πατάκη)
Παπακωνσταντίνου Χρυσόθεμις, Ο παππούς μου είναι από… την Κυθρέα (έκδοση Δήμου Κυθρέας)
Παπαχριστοφόρου Αλεξία, Η ευχή της Μαρίνας (εκδ. Τελεία)
Σκεπτικό βράβευσης
Στο εικονογραφημένο βιβλίο Ο παππούς μου είναι από… την Κυθρέα, σε κείμενα Χρυσοθέμιδος Παπακωνσταντίνου και εικονογράφηση Χριστίνας Καρεκλά, η μικρούλα Αριάδνη μοιράζεται τις αναμνήσεις του παππού της από την ευτυχισμένη παιδική του ηλικία στην περιοχή της Κυθρέας, περιγράφοντας με πιστότητα, αλλά και λυρισμό, τη ζωή πριν από την προσφυγιά. Το βιβλίο, που εκδόθηκε από τον Δήμο Κυθρέας, βαθιά αληθινό και διπλά νοσταλγικό, απέναντι σε μια μακρινή πατρίδα και μια χαμένη παιδικότητα, φανερώνει τον ρόλο της μνήμης στην κατασκευή της ταυτότητας. Το βιβλίο Ο παππούς μου είναι από… την Κυθρέα αποτελεί ένα γνήσιο εικονοβιβλίο, αφού το νόημα συγκροτείται όχι μόνο από τις λέξεις αλλά και από τις εικόνες, που διακρίνονται για την αφηγηματικότητά τους. Μέσω έντονα συγκριτικών συνθέσεων, η εικονογράφηση επιτρέπει στην εγγονή να μοιράζεται τα πολύτιμα βιώματα του παππού στη γη της Κυθρέας, παρά το γεγονός ότι έχει γεννηθεί πολλά χρόνια μετά την εισβολή. Άλλωστε και η μορφή του βιβλίου, που θυμίζει επιτοίχιο ημερολόγιο, υπογραμμίζει τη σημασία του χρόνου που, αν και έχει παρέλθει, εξακολουθεί να καθορίζει την πραγματικότητα με έναν τρόπο πολύ πιο εσωτερικό και ουσιαστικό.
Λογοτεχνία για Μεγάλα Παιδιά και Εφήβους
Το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για Μεγάλα Παιδιά και Εφήβους για εκδόσεις του έτους 2021, μετά από κατά πλειοψηφίαν απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στην Άντρη Αντωνίου για το έργο της Φωτογραφίες σε μαύρο φόντο (εκδόσεις Πατάκης).
Την Κριτική Επιτροπή Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας για Παιδιά και Εφήβους 2021 αποτέλεσαν οι: Αγγελική Γιαννικοπούλου (Πρόεδρος), Αγγέλα Καϊμακλιώτη, Ρεβέκκα Νικολαΐδου-Πιερή, Μαρίζα Ντεκάστρο και Γιάννης Παπαδάτος.
Η βραχεία λίστα ήταν:
Αντωνίου Άντρη, Φωτογραφίες σε μαύρο φόντο (εκδ. Πατάκη)
Θεοφάνους Θεοφάνης, Μ’ ένα βλέμμα κι ένα φιλί! (εκδ. Αλάτι)
Παφίτη Ισμήνη, Ιούνιος στο κάστρο της Μέντας (εκδ. Άνω Τελεία)
Σέργης Αντώνης, Πάμπλο: Ένας καμβάς αναμνήσεις (εκδ Ψυχογιός)
Σκεπτικό βράβευσης
Το βιβλίο της Άντρης Αντωνίου Φωτογραφίες σε μαύρο φόντο εστιάζει στον βαθιά τραυματισμένο ψυχισμό της δεκαεξάχρονης Αμαλίας, που στα οκτώ της χρόνια βίωσε τη σεξουαλική κακοποίηση από τον σύντροφο της μητέρας της. Σε μια κλειστοφοβική, μη γραμμική αφήγηση, η πληγωμένη έφηβη του σήμερα συναντά διαρκώς τον οκτάχρονο εαυτό της, ξαναζώντας τους εφιάλτες του παρελθόντος της. Δίπλα της κινούνται μια σειρά από ετερόκλητες φιγούρες∙ ανεπαρκείς γονείς, απόντες συνομήλικοι και ο μικρός Ορφέας, ο μόνος που φαίνεται να μπορεί να την ανασύρει από τα ζοφερά σκοτάδια του δικού της Άδη. Εκτός από το ιδιαίτερα ενδιαφέρον και τολμηρό θέμα του βιβλίου, που πιθανόν θα δώσει το έναυσμα για συζητήσεις μεταξύ εφήβων και ενηλίκων, στα πολύ θετικά στοιχεία του συμπεριλαμβάνεται η δύναμη μιας αποσπασματικής γραφής που προσπαθεί να διαχειριστεί το μετατραυματικό στρες, η δομή της αφήγησης, η υψηλή αισθητική του βιβλίου, καθώς και η εσωτερικότητα με την οποία παρουσιάζεται η τραγικότητα ενός βιασμού, που αφήνει ανεξίτηλα σημάδια στην ψυχή και το κορμί.
Βραβείο Εικονογράφησης Λογοτεχνικού Βιβλίου για Παιδιά και Εφήβους
Το Κρατικό Βραβείο Εικονογράφησης Λογοτεχνικού Βιβλίου για Παιδιά και Εφήβους για εκδόσεις του έτους 2021, μετά από κατά πλειοψηφίαν απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στη Χρύσω Χαραλάμπους για την εικονογράφηση του έργου Ίδια έχουμε μαμά: Ιστορίες από το Γατουχάν της Στέλλας Μιχαηλίδου, εκδόσεις Καλειδοσκόπιο).
Την Κριτική Επιτροπή Κρατικών Βραβείων Εικονογράφησης Βιβλίου για Παιδιά και Εφήβους 2021 αποτέλεσαν οι: Κωνσταντίνος Γεωργίου (Πρόεδρος), Elizabeth Hoak-Doering, Τερέζα Λαμπριανού, Κώστας Μάντζαλος, Σάββας Ξιναρής
Η βραχεία λίστα ήταν:
Έχεις λίγο χρόνο; (συγγραφέας: Σοφία Δάρτζαλη, εικονογράφος: Σάντρα Ελευθερίου, εκδ. Μεταίχμιο)
Η δασκάλα με μισεί! (συγγραφέας: Σάντρα Ελευθερίου, εικονογράφος: Σάντρα Ελευθερίου, εκδ. Μεταίχμιο)
Κούνουψ, το λαίμαργο κουνούπι (συγγραφέας: Νικολίνα Δράκου, εικονογράφηση: Στέλιος Ευσταθίου, εκδ. Nayilia)
Ίδια έχουμε μαμά: Ιστορίες από το Γατουχάν (συγγραφέας: Στέλλα Μιχαηλίδου, εικονογράφηση: Χρύσω Χαραλάμπους, εκδ. Καλειδοσκόπιο)
Η Καρολίνα τρώει τις εποχές (συγγραφέας: Πενέλοπε Βάσκες Χατζηλύρα, εικονογράφος: Χρύσω Χαραλάμπους, εκδ. Άσταμαν)
Σκεπτικό βράβευσης
Η εικονογράφηση σε αυτό το βιβλίο είναι ασυνήθιστη και συνδέεται στενά με την ιστορία. Οι εικόνες χωροθετούνται θαυμάσια. Οι λεπτομέρειες σε κάθε εικόνα αναφέρονται σε συγκεκριμένα στιγμιότυπα της ιστορίας, έτσι ώστε το παραμύθι να επιδέχεται επαναλαμβανόμενη ανάγνωση και ακρόαση. Οι αναφορές στο κουκλοθέατρο – αιωρούμενες εικόνες – ενισχύουν την ιδέα του παραμυθιού που λέγεται μέσα σε ένα παραμύθι η ιδέα ότι οι γάτες έχουν πολλά διαφορετικά κοστούμια και ονόματα ρέει όμορφα στις εικόνες. Οι εικόνες δείχνουν να δημιουργήθηκαν με χαρά, είναι αστείες και μάλιστα γεμάτες σκανταλιές. Η εικονογράφηση της Χρύσως Χαραλάμπους δίνει προσοχή στις συγκεκριμένες χαρακτηριστικές λεπτομέρειες των ατόμων και η φροντίδα γι’ αυτό γίνεται αντιληπτή με διάφορους τρόπους: χρώμα, μέγεθος, χειρονομία, στάση. Ένα ευρύ φάσμα τόνων, υφών και αξίας τοποθετούνται σε ανοιχτό λευκό φόντο που συνδυάζεται με απλή τυπογραφία. Δημιουργούνται εξαιρετικά αποτελεσματικές αντιθέσεις μεταξύ οπτικών τεχνικών, συμπεριλαμβανομένων αιχμηρών άκρων και γραμμών χειρονομίας, γραφικών σκαριφημάτων και στένσιλ. Αν και δεν είναι ακριβώς ένα χειροποίητο σύνολο εικόνων, αυτές εξακολουθούν να δίνουν την αίσθηση ότι είναι χειροποίητα δημιουργήματα, είναι ζεστές, φιλικές και ελκυστικές. Η εκτέλεση εκτύπωσης είναι εξαιρετική: η τεχνική που επιλέχθηκε από την εικονογράφο προβλέπει τυχόν περιορισμούς δημοσίευσης.
Info
Τα βραβεία θα επιδοθούν από τον Υφυπουργό Πολιτισμού, Γιάννη Τουμαζή, σε ειδική τελετή, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 7 Δεκεμβρίου 2022, ώρα 7:00 μ.μ., στο Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας. Η είσοδος θα είναι ελεύθερη.
