Το βιβλίο γνώσεων είναι ίσως το πλέον απαιτητικό είδος βιβλίου για παιδιά την τελευταία δεκαετία. Η εποχή προσφέρει άμεση πρόσβαση σε κάθε είδους πληροφορία, απορία, γνώση. Με ένα απλό κλικ μεταφέρεσαι σε κάποιον έγκυρο (ενίοτε και όχι) δικτυακό τόπο ο οποίος με λόγο, εικόνα, βίντεο σου προσφέρει, συνήθως δωρεάν, ό,τι χρειάζεσαι.
Το βιβλίο γνώσεων για παιδιά όμως δεν είναι εγκυκλοπαίδεια, δεν είναι google research and responder. Τα τελευταία χρόνια έγινε ένα από τα πιο δυναμικά προϊόντα των εκδοτικών οίκων παγκοσμίως αφού εφευρίσκει συνεχώς νέους, ελκυστικούς, ευρηματικούς, πειστικούς τρόπους μετάδοσης και διάχυσης της γνώσης που φέρει. Και κυρίως, ένα καλό βιβλίο γνώσεων έχει προσέξει το αναπτυξιακό στάδιο των παιδιών στα οποία κατά κύριο λόγο απευθύνεται.
Ο Γιάννης Παπαδάτος ξεχωρίζει τα βιβλία γνώσεων στα “καθαρά βιβλία γνώσεων (μη μυθοπλαστικά όπου οι γνώσεις δίνονται ξερές), τα λογοτεχνίζοντα (μη μυθοπλαστικά με μια χαλαρή αφήγηση), τα λογοτεχνικά βιβλία γνώσεων (μυθοπλαστικά που περιέχουν γνωστικά στοιχεία μέσα από ενδιαφέρουσες υποθέσεις) και τα μεικτά βιβλία γνώσεων (περιέχουν λογοτεχνικές ιστορίες και γνωστικό υλικό μαζί, παράλληλα με το κείμενο ή στο τέλος του βιβλίου).
Συμβουλεύουμε το αναγνωστικό/αγοραστικό κοινό να αποφεύγουν ανώνυμα βιβλία, φτιαγμένα στο πόδι σε κάποιο ατελιέ, βιβλία που απλά παραθέτουν με άνευρο τρόπο πληροφορίες, βιβλία περιπτέρου ή βιβλία που εντάσσονται σε πολύτομες σειρές που πωλούνται συνολικά. Είναι σχεδόν πάντα χαμηλού επιπέδου.
Για το 2019, επιλέξαμε τα 20+1 κορυφαία βιβλία γνώσεων που εκδόθηκαν το εκδοτικό έτος Απρίλιος 2018-Απρίλιος 2019 και τα προτείνουμε ανεπιφύλακτα για την υψηλή ποιότητά τους, το περιεχόμενο και τον ιδιαίτερο τρόπο που χαρίζουν τη γνώση στα παιδιά. Ανάμεσά τους και αρκετά ελληνικά βιβλία που ξεχώρισαν για την πρωτοτυπία και αυθεντικότητά τους.
Προτείνουμε:
Για μικρά παιδιά (3-6 ετών)
Αστροφυσική για μικρά παιδιά
Εκδόσεις Παπαδόπουλος
Εξαιρετική ιδέα και εκτέλεση αυτή η σειρά. Γενικά πιστεύω ότι όποιο βιβλίο φέρνει σε επαφή τα παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας με επιστήμη, τέχνη και θέματα που παραδοσιακά προορίζονταν για τις τελευταίες τάξεις του δημοτικού και άνω, και το πράττει με έξυπνο και εύγλωττο τρόπο, είναι άξιο προσοχής. Γιατί τα παιδιά πέριξ της νηπιακής ηλικίας (συν-πλην 2) δεν είναι χαριτωμένες μινιατούρες μόνο για να παίζουν με κούκλες, αυτοκινητάκια και πυραυλάκια. Είναι έτοιμα νοητικά περιβάλλονται για πλούσιες προκλήσεις και γνώση που κινητοποιεί τη σκέψη τους περαιτέρω από το απλοϊκό παιχνίδι στο οποίο τα ωθούμε θεωρώντας ότι με τίποτα περισσότερο δεν μπορούν να ασχοληθούν.
Μικρά κορίτσια, μεγάλες ιδέες: Τζέιν Γκούντολ (κ.α.)
Εκδόσεις Παπαδόπουλος
Σημαντικές γυναίκες, καλλιτέχνες, επιστήμονες, σχεδιάστριες, εξερευνήτριες,συγγραφείς, ακτιβίστριες και επαναστατημένες φωνές, κορίτσια που τα ξεχώρισαν θλιβερές στιγμές της ιστορίας, αναδεικνύει η νέα σειρά Μικρά κορίτσια με μεγάλες ιδέες (Pequena y grande) των εκδόσεων Παπαδόπουλος που υπογράφει η Καταλανή Ιζαμπέλ Σάντζεζ Βεγκάρα.
Για παιδιά 5+ ετών
Δέντρα, του Πιοτρ Σόχα
Εκδόσεις Μικρή Σελήνη
Ένα πραγματικά υπερπλήρες, άρτιο υπερ-βιβλίο που κάνει το βιβλίο γνώσεων κάτι παραπάνω από ένα απλό βιβλίο, από τον δημιουργό των εκπληκτικών Μελισσών.
Γυναίκες και άντρες που άλλαξαν τον κόσμο, της Λίλυ Μάρρεϋ
Εκδόσεις Πατάκη
Μια ευρηματική απονομή βραβείων σε σπουδαίες προσωπικότητες, άντρες και γυναίκες, που άλλαξαν με τη δράση, τις εφευρέσεις, τις ιδέες, τη σκέψη τους τον κόσμο, που ακολούθησαν το πάθος του, που αγνόησαν φωνές, αντιδράσεις και κατεστημένες απόψεις, πήγαν αντίθετα στο ρεύμα και δικαιώθηκαν, εν ζωή ή έστω στην άτυπη απονομή της Ιστορίας.
Βρισκόμαστε εδώ- Σημειώσεις για τη ζωή στον πλανήτη Γη,
του Όλιβερ Τζέφερς
Εκδόσεις Ίκαρος
Ο γύρος του κόσμου με τα μάτια της ψυχής, όχι σε 80 ημέρες, αλλά σε 46 σελίδες… Με το άγγιγμα της καρδιάς. Αληθινό, ευαίσθητο, εντυπωσιακό.
Ανακαλύπτω τα σπουδαιότερα έργα τέχνης
Εκδόσεις Ψυχογιός
Τι ωραίο βιβλίο! Πόσο ωραία γραφιστική επιμέλεια και διάταξη, πόσο μεστό κείμενο και πληροφορίες, τι σπιρτόζικη εικονογράφηση!Και τι εξαίρετη επιλογή έργων τέχνης! Οι περισσότεροι από τους διασημότερους πίνακες και γλυπτά του κόσμου και οι κρυφές πτυχές δημιουργίας τους, που κινητοποιούν τη φαντασία και την αγάπη για την τέχνη στις πιο ξεχωριστές στιγμές της.
Μικρά παιδιά με μεγάλα όνειρα: Άλμπερτ Αινστάιν, της Τζέιν Κεντ
Εκδόσεις Διόπτρα
Μικρά Παιδιά με Μεγάλα Όνειρα που άφησαν το αποτύπωμά τους στην ιστορία της ανθρωπότητας! Μια πολύ ενδιαφέρουσα σειρά με πρωτοπρόσωπη αφήγηση όπου ο βιογραφούμενος εξιστορεί ο ίδιος τη ζωή του με μεγάλη αμεσότητα και παραστατικότητα. Ο μέγιστος Άλμπερτ Αινστάιν (έρχεται στο ELNIPLEX).
Το μυστικό βιβλίο του μπλε κύκλου, του Αντώνη Παπαθεοδούλου
Εκδόσεις Παπαδόπουλος
Ένα βιβλίο γνώσης σύγχρονο, πολυτροπικό, διαδραστικό κι άκρως ενδιαφέρον! Αποτελεί μια άρτια σύμπραξη κειμένου και εικόνας και διαχειρίζεται το γνωστικό αντικείμενο με έναν τρόπο απολύτως φιλικό προς τον αναγνώστη χωρίς να προβαίνει σε υπεραπλουστεύσεις. Μια αξιόλογη έκδοση την οποία αξίζει να αναζητήσει κανείς και ένα πολύτιμο εγχειρίδιο για τους εκπαιδευτικούς οι οποίοι εκπονούν προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στην τάξη!
Προορισμός Πλανήτης Γη, του Τζο Νέλσον
εκδόσεις Ίκαρος
Ένα απόλυτο ταξίδι στον Πλανήτη μας. Ταξίδι σε ωκεανούς και ηπείρους, ξεκινώντας από τον φλοιό της και φτάνοντας μέχρι την ατμόσφαιρά της. Δεν πρόκειται για ένα στείρο γεωγραφικό ταξίδι σε ποτάμια, θάλασσες, πόλεις και βουνά. Αντιθέτως, ο συγγραφέας των κειμένων εισέρχεται σε πολλά ουσιώδη επιστημονικά ζητήματα που όλοι, μικροί και μεγάλοι, έχουμε περιστασιακά αναρωτηθεί. Πώς προσανατολιζόμαστε στον κόσμο; Τι ρόλο παίζουν τα άστρα; Τι συμβαίνει με την τήξη στους δύο πόλους της γης; Για παιδιά από 6-7 ετών.
100 βήματα για την επιστήμη- Γιατί πέτυχε; Πώς το ανακάλυψαν;
Εκδόσεις Πατάκη
Ένας πραγματικός θησαυρός επίλυσης αποριών που -επιτρέψτε μου- ούτε πολλοί μεγάλοι δεν γνωρίζουν να απαντήσουν και κυρίως μια τρανή απόδειξη της καθημερινής εμφάνισης της επιστήμης στη ζωή μας, που δεν είναι κάτι απρόσιτο και πομπώδες αλλά κάτι θαυμάσιο για κάθε παιδί.
Η εποχή των δεινοσαύρων, του Δρ. Στηβ Μπρουσάτ
Εκδόσεις Ίκαρος
Συναρπαστικό, καλλιτεχνικό, τόσο όμορφο και υψηλής αισθητικής που διεγείρει τη φαντασία και δίνει μια άλλη άποψη στα βιβλία γνώσεων.
Τέρατα της μυθολογίας, του Κώστα Πούλου
Εκδόσεις Μεταίχμιο
Μια πολύ ενδιαφέρουσα επίτομη έκδοση των πέντε Μυθολογικών Παραμυθιών του κύκλου “Τέρατα” από τον Κώστα Πούλο και τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Περιλαμβάνει τα βιβλία Το αίνιγμα της Σφίγγας, Το τραγούδι των Σειρήνων, Στη σκιά των Κενταύρων, Λαβύρινθος και Μινώταυρος και Η οργή του Εγκέλαδου.
Για παιδιά 7+ ετών
Το βιβλίο αυτό πιστεύει ότι είσαι επιστήμονας, από το Science Museum του Λονδίνου
Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο
Κάθε φορά που βγαίνει ένα τέτοιο εκπαιδευτικό βιβλίο, κάποιος έχει συνωμοτήσει να γίνει καλύτερος ο κόσμος. Εν προκειμένω, οι συνωμότες βρίσκονται στις εκδόσεις Thames & Hudson στην Αγγλία που το δημιούργησαν και ασφαλώς στις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο που το έφεραν στην Ελλάδα για να το απολαύσουμε οι εντός των συνόρων.
Βιβλιομουσείο, του Τζο Νέλσον
Εκδόσεις Παπαδόπουλος
Ένα από τα βιβλία-ορόσημα του 2019, ένα από τα βιβλία-σημεία αναφοράς ανεξαρτήτως έτους κυκλοφορίας και ένα από τα καλύτερα και πιο άρτια βιβλία γνώσεων που είδαμε ποτέ στην Ελλάδα. Το Βιβλιομουσείο του Τζο Νέλσον είναι μια έξοχη και πρωτότυπη ιδέα για ένα ελεύθερο μουσείο και μια μεστή περιπλάνηση στον ανθρώπινο πολιτισμό μέσα από την προσέγγιση των σημαντικότερων εκφάνσεών του.
Ο Άτλαντας των μύθων
Εκδόσεις Ψυχογιός
Είναι πραγματικά αυτό που λέει ο τίτλος του: ένας άτλαντας των μύθων. Ένας υπεροπλήρης τόμος όπου παρελαύνουν με επάρκεια οι δώδεκα μαγικοί κόσμοι της μυθολογίας, ήτοι οι μύθοι δώδεκα ξεχωριστών πολιτισμών της ανθρωπότητας.
2651 ημέρες δικτατορίας, της Μαρίζας Ντεκάστρο
Εκδόσεις Μεταίχμιο
Η Μαρίζα Ντεκάστρο ισορροπεί μεταξύ βιβλίου γνώσεων, λευκώματος και ημερολογίου αναμνήσεων αυτήκοου/ζώντος μάρτυρα συνδυάζοντας την ιστορία, τη μνήμη και το βίωμα δημιουργώντας ένα ιδιαιτέρως αξιόλογο βιβλίο γνώσης.
Η μπαλάντα της Ζηνοβίας, της Ελένης Σβορώνου
Εκδόσεις Ελληνοεκδοτική
Το βιβλίο « Η μπαλάντα της Ζηνοβίας» απέσπασε το 1ο βραβείο στον 62ο λογοτεχνικό διαγωνισμό της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς στην κατηγορία «Λογοτεχνικό βιβλίο Γνώσεων για παιδιά» και είναι υποψήφιο στην κατηγορία βραβείο «Βίτω Αγγελοπούλου» σε συγγραφέα βιβλίου με πληροφοριακά κείμενα (γνώσεων) για παιδιά: του Ελληνικού Τμήματος της ΙΒΒΥ – Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου.
Το βιβλίο της Ελένης Σβορώνου «Η μπαλάντα της Ζηνοβίας» αναφέρεται στην ιστορία της βασίλισσας της Παλμύρας, της μυθικής πόλης των Φοινίκων γνωστή και ως Βενετία της Άμμου. Η Παλμύρα μετάφραση της αραμαϊκής λέξης «Τadmor», που σημαίνει πόλη των φοινίκων ιδρύθηκε τον 1ο αιώνα π.Χ. και γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη υπό ρωμαϊκή κατοχή.
Τα δάκρυα του Καραγκιόζη, της Ναννίνα Σακκά – Νικολακοπούλου
Εκδόσεις Πατάκη
Όταν έφυγε ο πατέρας μου, ήταν τα μαγικά χέρια του αδελφού μου που με κινούσαν πίσω από τον φωτισμένο μπερντέ. Πρώτος έβγαινα στην παράσταση, με κέφι και ζωντάνια. Μη νομίζετε πως δεν είχα βάσανα και προβλήματα, άνεργος και πεινασμένος όπως τόσοι και τόσοι που προσπαθούν για την καθημερινή επιβίωση. Έβλεπα την αδικία γύρω μου και τις βαριές καρδιές και προσπαθούσα να μη χάσω την αισιοδοξία και την αγάπη για τη ζωή.
Κατάφερνα με την τέχνη που έβαλε σ’ εμένα ο αδελφός μου να βρίσκω λόγια που έδιναν παρηγοριά κι ελπίδα, ώστε οι άνθρωποι να χαμογελούν και να μπορούν να πιστέψουν σε καλύτερες μέρες (έρχεται στο ELNIPLEX).
Ο ζωγράφος με τις τρεις πατρίδες, του Γρηγόρη Χαλιακόπουλου
Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο
Τρεις αφηγητές από τα τρία σπίτια του Κ. Μπρουμίδη, ιστορούν στα τρία εγγόνια τους την ζωή του διακεκριμένου αυτού ζωγράφου, που άλλαξε τρεις φορές πατρίδα και ζωή, δίχως να ξεχνά καμιά. Αυτό το αφηγηματικό εύρημα διαλέγει -ευφυώς κατά την άποψή μου- ο συγγραφέας Γρηγόρης Χαλιακόπουλος για να φανερώσει το εύρος μιας μισοάγνωστης στους Έλληνες προσωπικότητας που πραγματικά διέπρεψε σε δύο από τις μεγαλύτερες πρωτεύουσες τέχνης του κόσμου, τη Ρώμη και την Ουάσινγκτον.
Ο χάρτης του Λευτέρη, της Κατερίνας Λαγού
Εκδόσεις Ψυχογιός
Η ζωή του Ελευθέριου Βενιζέλου από τα παιδικά του χρόνια στις Μουρνιές Χανίων μέχρι την συνθήκη των Σεβρών, την μικρασιατική καταστροφή, τον μεγάλο ξεριζωμό και την πρότασή του για απονομή του Νόμπελ ειρήνης στον Κεμάλ Ατατούρκ, τέσσερα χρόνια πριν τον θάνατό του και την μεταφορά του στην τελευταία του κατοικία στα Χανιά.
Και η πρότασή μας
για μεγαλύτερα παιδιά (15+) και ενηλίκους
Leonardo Da Vinci- Η βιογραφία μιας μεγαλοφυΐας,
του Walter Isaacson
Εκδόσεις Ψυχογιός
Μαζί με την βιογραφία του Αινστάιν, οι εκδόσεις Ψυχογιός κυκλοφόρησαν και το άλλο υπερ-βιβλίο του Γουόλτερ Άιζακσον για τον ιδιοφυή πολυ-καλλιτέχνη και πολυ-επιστήμονα που γνώρισε η ανθρωπότητα. Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Ο καλλιτέχνης της αινιγματικής Μόνα Λίζας και του εμβληματικού Μυστικού Δείπνου, ο επιστήμονας των δεκάδων ευφυών μηχανών και εφευρέσεων, ο αέναος μελετητής και παρατηρητής των πάντων, από την πτήση των πουλιών, την επιστήμη της οπτικής, τα βότανα και τη ροή των υδάτων, μέχρι τα στρατιωτικά όπλα, τα υδραυλικά συστήματα και τα απολιθώματα.
