Ευγένιος Τριβιζάς: “Αν τα παρατήσετε οι εκπαιδευτικοί, τότε δεν θα υπάρχει πλέον ελπίδα”

Τον συνάντησα στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά την ημέρα της συνέντευξης τύπου με τον σπουδαίο συνθέτη Δημήτρη Παπαδημητρίου και τον Δημήτρη Καραβέλλα, διευθυντή του WWF (World Wildlife Fund), που υποστηρίζει την παράσταση Ο Ταύρος που Έπαιζε Πίπιζα.

Στο τέλος μείναμε οι δυο μας, μαζί με την εκπληκτική συνοδοιπόρο του, Μαρία Κουτσιούμπα. Με είδε κουρασμένο και προβληματισμένο. Του εξήγησα πώς έχει η κατάσταση στα σχολεία σήμερα. Αλλά δεν τον ξάφνιασα, ήξερε ήδη∙ είναι τέτοια η επαφή του με τον κόσμο. Κι άρχισε ο κατά τριάντα έτη μεγαλύτερός μου, με το δυσθεώρητο καλλιτεχνικό ανάστημα και τη γραβάτα με τις αγελαδίτσες που φορούσε δίνοντας πολλαπλά μηνύματα παντού, να μου δίνει κουράγιο, να με προτρέπει να μην το βάλω κάτω ποτέ. Αυτό ήταν μια μοναδική στιγμή, ήταν σωσίβιο σε άνθρωπο στη θάλασσα.

“Αν τα παρατήσετε κι εσείς, τότε δεν θα υπάρχει πλέον ελπίδα. Υπάρχουν εκπαιδευτικοί που τους έχω γνωρίσει και αγωνίζονται καθημερινά να συγκρατήσουν τα πράγματα. Πρέπει να συνασπιστείτε. Η συμβουλή μου είναι να κάνετε μια οργάνωση όπου θα υπερασπίζεστε το καλό. Έτσι ξεκινάνε όλα“, μου είπε και κάπως έτσι αρχίσαμε να συζητάμε για όλα, περνώντας στο θέατρο και την παρακολούθησή του από τα παιδιά.

“Υπάρχουνε κάποιοι εμπνευσμένοι νηπιαγωγοί που έχουν φροντίσει από πριν να προετοιμάσουν τα παιδιά για αυτό που θα δούνε και το βλέπεις στα ίδια τα παιδιά. Έχω τύχει και σε περίπτωση όπου μου είπε κάποια υπεύθυνη του θεάτρου κάποτε ότι πρέπει να συντομευθεί το έργο γιατί είναι μεγάλο και θα περιμένουν πολλή ώρα τα πούλμαν απέξω. Έχω ακούσει ακόμα ότι τα παιδιά κουράζονται, ότι δεν μπορούν να παρακολουθήσουν πάνω από μια ώρα. Αλλά τελικά όλα εξαρτώνται από το τι τους δείχνουμε“.

Ο Ευγένιος Τριβιζάς δεν είναι απλώς ένας συγγραφέας. Είναι ο άνθρωπος που άλλαξε τη γραμμή πλεύσης των εικονογραφημένων βιβλίων για παιδιά στην Ελλάδα, βάζοντας τόνους φαντασίας, χιούμορ και παράπλευρης, αιχμηρής σάτιρας, φτιάχνοντας μια άλλη κανονικότητα σε μια εποχή όπου μας χώριζε άβυσσος με τις αναπτυγμένες βιβλιοχώρες.

Ο Ταύρος που Έπαιζε Πίπιζα, επίκαιρος και δυνατός ακόμα, έχει ξεκινήσει από τις 26 Νοεμβρίου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και το Σάββατο 14 Δεκεμβρίου κάνει την επίσημη πρεμιέρα του, σαράντα χρόνια μετά από συνεχείς επανεκδόσεις και πενήντα έξι χρόνια από το 1968 και εκείνη την πρώτη του δημοσίευση στο περιοδικό «Η Διάπλασις των Παίδων».

Σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ρήγου και μουσικές συνθέσεις του Δημήτρη Παπαδημητρίου.

#diavazoume /#diavazoume mazi τον σπουδαίο Έλληνα παραμυθά Ευγένιο Τριβιζά σε #Συνέντευξη στο #ELNIPLEX.

Είπατε πριν, στη συνέντευξη τύπου για την έννοια του θεάτρου που απευθύνεται και σε παιδιά. Παιδιά που θα μπουν πρώτη φορά σε ένα θέατρο…

Θα μπουν πρώτη φορά σε θέατρο και από την παράσταση που θα δουν, θα εξαρτηθεί η σχέση τους με το θέατρο, η άποψή τους αν θα είναι κάτι αδιάφορο ή κάτι συναρπαστικό. Θα θελήσουν να ξαναζήσουν την ίδια εμπειρία; Θα αγαπήσουν το θέατρο; Η πιο σημαντική διαφορά με το θέατρο για ενήλικες είναι ότι ανάμεσα στα εκατοντάδες παιδικά μάτια που θα παρακολουθούν μια παράσταση, μπορεί να βρίσκονται και δύο που θα μαγευτούν τόσο πολύ που θα γυρίσει σπίτι του και θα πει ότι αυτό θέλει να κάνει στη ζωή του. Ενώ ο ενήλικας που πάει θέατρο, γυρίζει στο σπίτι του και συνεχίζει τη ζωή του, η παράσταση δεν αφήνει κάποιο βαθύ ίχνος στη ζωή του. Όμως το παιδί θα έχει ήδη μολυνθεί με τον αγιάτρευτο ιό της τέχνης.

Τι συμβαίνει στο θέατρο για παιδιά;

Έχει απαξιωθεί. Είναι ένας φαύλος κύκλος. Σου λέει κάποιος γιατί να γράψω; Σε δυσανάλογα μεγάλη πλειοψηφία, το θέατρο για παιδιά, ας το πούμε έτσι, στηρίζεται εν πολλοίς σε ιστορίες της μυθολογίας μας, σε κλασικά παραμύθια ή σε κλασικά έργα, όπως ο Μικρός Πρίγκιπας ή η Κοκκινοσκουφίτσα, για παράδειγμα. Όχι ότι είναι άσχημα αυτά. Αλλά δεν είναι πρωτότυπες δημιουργίες. Δεν έχουμε στην Ελλάδα ιδιαίτερα πρωτότυπη θεατρική δημιουργία. Στην Αγγλία το θέατρο αυτό το ονομάζουν Family Opera. Γίνονται πολλά πράγματα. Ας πούμε στο Royal Opera House, που είναι σοβαρός θεσμός, μέχρι και Opera Sleepover κάνανε με τα παιδιά, να μάθουνε τον χώρο, να πάνε στην Όπερα όταν θα μεγαλώσουν.

Κάνω έκκληση, λοιπόν, να αποφεύγετε, όσο μπορείτε, τον όρο παιδικό θέατρο γιατί έχει βυθιστεί σε έναν φαύλο κύκλο απαξίωσης, σε σημείο που ούτε τα παιδιά θέλουν να βλέπουν θέατρο σήμερα. Μάλιστα, από πολλούς εκλαμβάνεται ως κάτι υποδεέστερο και απλούστερο, από το θέατρο για ενήλικες. Πώς να το λέμε αν δεν το λέμε παιδικό θέατρο; Family friendly theater! Το My Neighbour Totoro είχε επιτυχία που ξεπερνάει κάθε προηγούμενο. Τιμήθηκε με έξι από τα σημαντικότερα βραβεία θεατρικών παραστάσεων στην Αγγλία, τα βραβεία Olivier, Best Set Design, Costume Design, Best Director, Best Entertainment Play, Best Lighting Design, Best Sound Design. Σπάνια μια παράσταση να πάρει έστω ένα τέτοιο βραβείο, πόσω μάλλον να πάρεις έξι. Έσπασε το ρεκόρ των περισσότερων εισιτηρίων που πουλήθηκαν σε μια μέρα. Μοναδική εμπειρία.

Παιδικό βιβλίο υπάρχει; Ισχύει η αντίστοιχη προσέγγιση;

Εκεί πολύ λιγότερο. Μια θεατρική παραγωγή έχει υψηλό κόστος. Το βιβλίο είναι σχετικά απλούστερο να το βγάλεις, έστω κι αν δεν πάει πολύ καλά. Δεν έχω την αίσθηση αυτής της απαξίωσης που βλέπω στο θέατρο. Πολλά βιβλία είναι διηλικακά. Πάρτε για παράδειγμα τον Μικρό Πρίγκιπα ή τον Δον Κιχώτη. Μπορεί να βρει κι ένας φιλόσοφος πράγματα βλέποντας μια παράσταση, αλλά και ένα παιδί να το απολαύσει. Υπάρχουν έργα κλασικά που έχουν αυτόν τον χαρακτήρα, καλύπτουν μεγάλο φάσμα ηλικιών, υπερβαίνουν την ηλικιακή ανομοιογένεια. Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ, ας πούμε, είναι μια φοβερή κριτική χαρακτήρων και θεσμών της κοινωνίας εκείνης της εποχής, αλλά δεν παύει να είναι ένα παραμύθι…

Οπότε πάει ο Τριβιζάς στην Ισπανία, λοιπόν, στην Παμπλόνα, βλέπει μία ταυρομαχία που τον πήγανε και τον ευαισθητοποιεί. Και μάλιστα το 1968, μέσα στη Χούντα με τα μύρια όσα προβλήματα είχαμε, ο Τριβιζάς έβλεπε τριάντα χρόνια μετά τα κινήματα που ερχόντουσαν και θα ζητούσαν την προστασία των δικαιωμάτων των ζώων…

Αισθάνθηκα συνένοχος εκεί. Γιατί ο κόσμος πανηγύριζε μέσα στην αρένα τον θάνατο ενός ζώου. Ήταν μια παράξενη αίσθηση ευφορίας. Είχα πάει σε ένα συνέδριο και είχε έρθει μια κυρία από τη Νιγηρία που δεν ήξερε τι θα πάει να δει και η οποία είχε σοκαριστεί. Νόμιζε ότι θα επικρατούσε κάποιος ταυρομάχος, θα έδινε ο ένας συγχαρητήρια στον άλλο και θα τελειώνει εκεί. Δεν περίμενε ότι θα σκοτώσει τον ταύρο. Το αίμα το φτυαρίζανε με άμμο για να μη φαίνεται. Το πλήθος έραινε με γαρίφαλα τον νικητή. Ήταν απίστευτο. Ο Ταύρος που Έπαιζε Πίπιζα είναι γαρίφαλο- προσφορά στον ανώνυμο ταύρο του οποίου είδα ως αυτόπτης το τέλος.

Γιατί ο Τριβιζάς έγινε διαχρονικός; Αυτό έχει αξία να το ακούσουμε από τον ίδιο. Γιατί έγινε πρωτοπόρος όλης αυτής της ιστορίας που αποκαλούμε λογοτεχνία για παιδιά, βιβλία για παιδιά και αργότερα έστω άκομψα, θέατρο για παιδιά;

Δεν έγινε ηθελημένα. Ήτανε μια ανάγκη έκφρασης. Αισθανόμουν ότι πρέπει να τα γράψω όλα αυτά. Με ρωτάνε πολλές φορές «το παιδί μου θέλει να γίνει συγγραφέας, τι να του πω»; Τους λέω ρωτήστε το αν έχει την ανάγκη να τα γράψει αυτά, έστω κι αν κανείς δεν θα τα διάβαζε. Αν έχει την ανάγκη να τα γράψει, να τα εκφράσει, ακόμα και αν δεν γινόταν διάσημος, ακόμα κι αν δεν έβγαζε λεφτά, τότε να γράψει. Αν το κάνει αυτό για να βγάλει λεφτά ή για να γίνει γνωστός σε κάποιους, δεν είναι το καλύτερο κίνητρο. Το κάνεις για να νιώθεις καλύτερα εσύ, στον δικό σου κόσμο. Έτσι έκανα εγώ. Όλο αυτό ήταν μια ανάγκη έκφρασης. Τα άλλα έρχονται χωρίς καν να το θέλεις. Δεν το υπολογίζεις. Δεν φτιάχνεις ένα σχέδιο ότι θα κάνω αυτά τότε και αυτά τότε. Εμένα με ευχαριστεί να γράφω, σχεδόν κλαίω ο ίδιος με αυτά που γράφω.

Ποιο ήταν το πρώτο που γράψατε;

Το πρώτο που είχα γράψει ήταν Οι πειρατές της καμινάδας που δημοσιεύτηκε σε είκοσι μία συνέχειες στη Διάπλαση των Παίδων. Θυμάμαι με καλεί τότε ο διευθυντής της Διάπλασης, ο Κώστας Παράσχος (σημ.: δημοσιογράφος, φωτογράφος), στο γραφείο του, ένα σκοτεινό γραφείο, και με ρωτάει «εσύ έγραψες τους Πειρατές της καμινάδας;». Του λέω ναι. «Πες μου τώρα, από πού το έχεις μεταφράσει, από πού το έχεις αντιγράψει;» μου λέει. Δεν το πίστευε. Του λέω «εγώ το έγραψα». Μου λέει «ωραία, θα το δημοσιεύσουμε στη Διάπλαση». Του λέω «και τι θα μου δώσετε;». Απόρησε. «Ξέρεις πόσοι παρακαλάνε να δουν κείμενό τους εδώ; Ξέρεις τι ιστορία έχει το περιοδικό αυτό;». Όχι, δεν έβγαλα λεφτά από το πρώτο μυθιστόρημα (γελώντας).

Αλλά τότε ήταν που πήρα την πρώτη επιστολή από παιδί, που με έκανε να σκεφτώ πόσο σημαντικό ήταν να γράφω για αυτή την ηλικία. Μαρία Τσίλη λεγόταν, η οποία αργότερα έγινε γλωσσολόγος. Έλεγε λοιπόν, κάτι που το έχουνε πει πολλά παιδιά έκτοτε και είναι μάλλον μεταφυσικό, ότι “αυτοί οι ήρωες που γράφετε είναι σαν να ήτανε κρυμμένοι στον νου μου και να φανερώθηκαν ξαφνικά“. Είναι σαν να υπάρχει στον νου της και το ζωντανεύεις, κάτι που η ίδια νιώθει, της το εκφράζεις. Αυτή ήταν μεγάλη κουβέντα. Μια υποβόσκουσα κατάσταση, νιώθω ότι προϋπάρχει μέσα μου, ότι είναι δικός μου ουσιαστικά, δεν είναι κάτι έξωθεν. Αισθάνθηκα τότε ότι αυτά τα παιδιά περιμένουν και πρέπει κάποιος να τους τα γράψει.

Σας αφήνω τώρα με κάτι τελευταίο. Τι μπορεί, λοιπόν, να κάνει ένα βιβλίο;

Ήταν ένα παιδί, που το εντόπισε ένας ξένος δημοσιογράφος, το οποίο έφυγε από το σπίτι του ή το διώξανε, και ζούσε στην Ακτή Τζελέπη στον Πειραιά, μέσα σε ένα χαρτόκουτο ψυγείου. Και είχε μαζί του ένα κλεφτοφάναρο, μία φυσαρμόνικα και τους Πειρατές της Καμινάδας. Το βιβλίο αυτό το διάβαζε συνέχεια. Ήταν η μόνη του διασκέδαση, η μόνη του απόλαυση. Σαν παραμύθι μοιάζει όλο αυτό. Είναι δυνατόν ποτέ ένα παιδί να φεύγει από το σπίτι του, να μένει σε ένα χαρτόκουτο και να έχει μόνο μαζί του μία φυσαρμόνικα και τους Πειρατές της Καμινάδας; Κι όμως! Με ρώτησε ο Άγγλος δημοσιογράφος «τι έχετε να πείτε γι’ αυτό;». Του λέω «πρέπει να του δώσουμε βραβείο καλού αναγνώστη».  Δεν ήταν καν έφηβος. Και το ψάχνανε αυτό το παιδί. Και ότι πήρε μαζί του ένα βιβλίο και όχι κάτι άλλο, κάτι λέει αυτό.

Ευγένιου Τριβιζά
Ο ΤΑΥΡΟΣ ΠΟΥ ΕΠΑΙΖΕ ΠΙΠΙΖΑ
Μια περιπέτεια συναισθημάτων στην αρένα των ονείρων

Σκηνοθεσία- Χορογραφία- Σκηνογραφία: Κωνσταντίνος Ρήγος
Μουσική: Δημήτρης Παπαδημητρίου

Κοστούμια: Νατάσσα Δημητρίου
Φωτισμοί: Περικλής Μαθιέλλης
Video Design – προβολές: Βικτώρια Βελλοπούλου
Συνεργάτης Σκηνοθέτη: Άγγελος Παναγόπουλος
Συνεργάτης Χορογράφου: Σταύρος Αλέξανδρος Ικμπάλ
Συνεργάτης Σκηνογράφου: Δάφνη Αηδόνη
Συνεργάτης Ενδυματολόγου: Ναταλί Παυλοπούλου
Μουσική προετοιμασία: Ανδρέας Κουρέτας
Μάσκες: Σωτήρης Καραθανάσης
Διεύθυνση Παραγωγής: Kατερίνα Σπάρταλη – Χρυσαντίνα Κούλουμπου
Οργάνωση Γραφείου Παραγωγής: Βικτώρια Λώλη – Χαρά Λώλη
Επικοινωνία – Διαφήμιση: Ελένη Λίλη – Μαρία Κουτσιούμπα
Σχεδιασμός Προγράμματος: Ευγένιος Τριβιζάς
Επιμέλεια Προγράμματος: Mαρία Κουτσιούμπα
Γραφιστική Επεξεργασία: Θωμάς Πολυβός
Ραφή Κοστουμιών: Sandi Couture, Argis είδη χορού, Διονύσης Μουρούτης, Βασιλική
Τσισμετζόγλου, Μαίρη Μιμίκου

Συμπαραγωγή: Artinfo.gr – Performing Arts and Entertainment Ltd με το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

ΜΕΡΕΣ & ΩΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ
Σάββατο & Κυριακή: 12:00 μμ
ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ
Διακεκριμένη ζώνη: 25€
Α’ ζώνη: 20€
Β’ ζώνη: 15€
Εξώστης (χωρίς αρίθμηση): 10€

ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ
https://www.more.com/theater/o-tauros-pou-epaize-pipiza-tou-eygeniou-tribiza/

-Στα ταμεία του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά: Λεωφ. Ηρ. Πολυτεχνείου 32, Πειραιάς 185 35.

-Τηλεφωνικά 210 9213310 & 210 4143310
-Καταστήματα Public

Πραγματοποιούνται πρωινές σχολικές παραστάσεις:
artinfo
artinfogreece@gmail.com

Όταν ο θρυλικός ταυρομάχος Ελ Πεπόλδο ντε Θαλούθας ντε Βερέγγας ντε Βεράντας φτάνει στη Γρανάδα για να δώσει την εκατοστή του ταυρομαχία και, όπως όλοι περιμένουν, να θριαμβεύσει θανατώνοντας τον εκατοστό του ταύρο, δεν φαντάζεται τα όσα θα συμβούν, δεν γνωρίζει ότι έχει κάτι το κοινό με τον συγκεκριμένο ταύρο που πρόκειται να αντιμετωπίσει το μοιραίο εκείνο πρωί!Λίγες ώρες προτού ξεκινήσει η ιστορική ταυρομαχία, ο κοσμαγάπητος ταυρομάχος δέχεται στο δωμάτιο του ειδυλλιακού πανδοχείου «CASA LA MILAGROSA», όπου διαμένει, μια αναπάντεχη επίσκεψη, μια επίσκεψη που πυροδοτεί μια σειρά απροσδόκητων ανατροπών και καταιγιστικών εξελίξεων. Και ενώ η μία έκπληξη διαδέχεται την άλλη, ενώ στο δωμάτιο εισέρχονται και εξέρχονται με φρενήρη ρυθμό δημοσιογράφοι, δήμαρχοι, προύχοντες, θαυμαστές, καμαριέρες, αλπινιστές και δουλτσινέες, ενώ τα πλήθη αδημονούν στην αρένα,ο ανελέητος ταυρομάχος κατανοεί όλα εκείνα τα ανεξήγητα που δεν είχε συνειδητοποιήσει από την εποχή που ήταν ακόμα ένα μικρό αθώο παιδί. Τι συνέβη εκείνο το μοιραίο πρωί, πριν από είκοσι χρόνια, σε ένα απόμερο στενό της Παμπλόνα και σημάδεψε ανεξίτηλα το πεπρωμένο και των δυο τους; Ποιο είναι το οδυνηρό παρελθόν που δένει τον ταυρομάχο και τον ταύρο;Ποια κοινή μοίρα συνδέει τους δύο αντιπάλους που θα βρεθούν σε λίγο αντιμέτωποι στην ηλιόλουστη άμμο της αρένας για μια μέχρι θανάτου αναμέτρηση;Και τι σχέση μπορεί να έχουν όλα αυτά με έναν εκκεντρικό Σκωτσέζο, πρώην αξιωματικό του Βασιλικού Τάγματος των Δραγόνων, έναν χηνοβοσκό χωρίς χήνες και ένα ανεκτίμητο κρυστάλλινο καναρινάκι;