Βιβλία για μικρά και μεγάλα παιδιά για τη δημοκρατία, την εξουσία, τη σχέση πολιτών με τους κυβερνώντες και τη συμπεριφορά αυτών προς τον λαό.
Το θέμα έχει πολλές διακλαδώσεις και έχει γνωρίσει μερικές εξαιρετικές αναγνώσεις. Γυρνώντας στα μέσα της δεκαετίας του 70′, όταν η Χούντα είχε ήδη κάνει όση ζημιά μπορούσε να κάνει, η Σοφία Ζαραμπούκα γράφει το Στο δάσος που κυκλοφορεί τότε από τις εκδόσεις Κέδρος (σήμερα Εκδόσεις Πατάκη). 
Εκεί όπου η σοφή κουκοβάγια εκλέγεται αρχηγός των ζώων του δάσους και δικαιώνει πάντα τις προσδοκίες των ζώων σώζοντάς τα από κινδύνους και κακοτοπιές. Μα ο ελέφαντας που συνειδητοποιεί τη δύναμή του, τη διώχνει με τη βία και παίρνει τη θέση της. Τα πράγματα όμως δεν πάνε τόσο καλά ούτε για τον αμόρφωτο και αδύναμο στις συμβουλές ελέφαντα ούτε για όλα τα ζώα του δάσους που εγκαταλείπουν για άλλες πολιτείες.
Βέβαια στην Ελλάδα όσοι ήθελαν να μιλήσουν για τη δικτατορία είχαν το ευαγγέλιο της Ντενεκεδούπολης της Ευγενίας Φακίνου και αρκετά αργότερα την Κυρά Δημοκρατία της Κωνσταντίνας Αρμενιάκου. Αυτά τα τρία αποτέλεσαν για πολλά χρόνια μια δυνατή τριπλή παραλλαγή που αγαπήθηκε πολύ στα σχολεία αλλά και σε βιβλιοθήκες και σπίτια.
Στο έξω από εμάς Η Φάρμα των Ζώων του Όργουελ υπήρξε επί δεκαετίες σημείο 
αναφοράς, καθώς συμπύκνωνε όλο το νόημα των αδικιών, των εξαιρέσεων και διακρίσεων που ανθίζουν ακόμα και σήμερα στις καλύτερες «δημοκρατίες» καταλύοντας τον πολυπόθητο θεσμό της ισότητας, της ισονομίας, της δικαιοσύνης. Πλέον το βιβλίο ήρθε στη χώρα μας με διάφορες εικονογραφημένες εκδόσεις και προσεγγίσεις, όπως Η φάρμα των ζώων (για παιδιά) σε διασκευή του Μιχάλη Μακρόπουλου και εικονογράφηση της Θέντας Μιμηλάκη από τις Εκδόσεις Διόπτρα για παιδιά περίπου 6+ ετών ή εκείνη με ατμόσφαιρα κόμικ σε εικονογράφηση του Κρις Μουλντ και μετάφραση Αργυρώς Πιπίνη από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος.
Σε παρόμοια τροχιά κινούνταν και το πόνημα του σπουδαίου Τζιάνι Ροντάρι Ο Κρεμμυδάκης και η παρέα του σε εικονογράφηση του Ραούλ Βερντίνι από τις εκδόσεις Κέδρος όπου ο μικρός Κρεμμυδάκης και ο μπάρμπα-Κολοκύθας αγωνίζονται για το δίκιο τους απέναντι στον πρίγκιπα Λεμόνη, την κόμισσα Κεράσι και τους παρατρεχάμενους τους.
Θεωρώ ότι την τελευταία δεκαετία είχαμε μερικές πολύ δυνατές εκδόσεις γύρω από το ευρύτερο θέμα της εξουσίας και των σχέσεων των πολιτών με αυτήν. Πέρσι ήρθε στην Ελλάδα σε μετάφραση της Κατερίνας Καρόγιαννη από τις Εκδόσεις Susaeta το μεστό, απολαυστικό, φιλοσοφικό σχόλιο, αλλά και ένα εμβριθές πολιτικό μανιφέστο Το τείχος- Μια διαχρονική ιστορία, των Τζιανκάρλο Μακρί, Καρολίνα Τζανότι, Μ. Σάκο και Ε. Βαλαρίνο που πραγματικά μάγεψε άπαντες με τους ουσιώδεις προβληματισμούς που έθεσε με χιούμορ και τα απίστευτα εικαστικά και τυπογραφικά ευρήματα της έκδοσης.
Πολύ δυνατό βιβλίο που πρέπει να του δοθεί η απαραίτητη προσοχή είναι Η Σκοτεινούπολη, της Κέλη Κάνμπι από τις Εκδόσεις Κλειδάριθμος όπου η ζωή, η ομορφιά, η διαφορετικότητα εκδικείται την αυθαιρεσία με απίστευτο, ανατρεπτικό χιούμορ, ενώ κανονική προσομοίωση εκλογικής διαδικασίας είναι Οι εκλογές των ζώων, των Πάουλα Ντεσγκάλδο και Πέδρο Μαρκούν, όπου το λιοντάρι είχε εκτρέψει όλο το νερό από το ποτάμι για να φτιάξει μια πισίνα μπροστά από τη φωλιά του και καταπίεζε όλα τα άλλα ζωά, τα οποία τελικά προκήρυξαν εκλογές για την ανάδειξη νέου αρχηγού με σαφείς κανόνες: εκλογές κάθε άνοιξη, δυνατότητα εκλέγεσθαι και εκλέγειν σε όλα τα ζώα, μυστική ψήφος, απαγόρευση ανταλλαγής δώρων και άλλους ξεκάθαρους όρους.
Μαζί με Το Τείχος και τη Σκοτεινούπολη, σας προτείνουμε να ολοκληρώσετε την τετραλογία των μεταφρασμένων βιβλίων με δύο έξοχα βιβλία, το Μην περάσεις τη γραμμή! της Ιζαμπέλ Μίνιος Μάρτινς από τις Εκδόσεις Μικρή Σελήνη το οποίο δημιουργεί ένα σκηνικό διαδραμάτισης μιας ιστορίας εξουσίας, αυθαιρεσίας, αμφισβήτησης και εξέγερσης, αλλά και το εξαιρετικό, κυνικό, διεισδυτικό, ευφυές Σσσς! Έχουμε σχέδιο, του Κρις Χότον που μαστιγώνει την ανημποριά της εξουσίας να λύσει απλά πράγματα επικαλούμενη πάντα μια δήθεν οργάνωση, ένα μεγαλόπνοο σχέδιο και δήθεν πανέτοιμους επιτελικούς που τα ξέρουν και τα έχουν προβλέψει όλα.
Επίσης, έχει μεγάλο ενδιαφέρον να διαβάσετε το Πρέπει να ελευθερώσω το παιδί, του Τζέφρι ντε Πέναρτ από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος, όπου ουσιαστικά κατατίθεται ένα από τα πιο βαθιά πολιτικά σχόλια που θα συναντήσει κανείς σε “παιδικό” παραμύθι. Γιατί οι έχοντες εξουσία έχουν πολύ σημαντικά προβλήματα να διαχειριστούν. Τόσο σημαντικά που δε μπορούν να δώσουν λύση στα πιο απλά, τα καθημερινά σου, καθώς επίσης το Η Φυλή των Βρομύλων, της Ελίζ Γκράβελ από τις Εκδόσεις Μικρή Σελήνη όπου αμφισβητείται ο ρομποτοποιημένος τρόπος ζωής αλλά και ο αυταρχισμός της εξουσίας, το Ρίνος ο Σβερκοχοντρίνος, από τις Εκδόσεις Πατάκη, όπου με χιούμορ ο Μίχαελ Έντε σχολιάζει την αρχομανία και τους εξουσιολάγνους, το Λουδοβίκος ο Πρώτος, Βασιλέας των προβάτων, του Ολιβιέ Ταλέκ ο οποίος χτυπάει αλύπητα και με ευρηματικότητα την εξουσία, το πώς την αποκτάει κανείς, πώς τη διαχειρίζεται, πώς τη χάνει
Σε επίπεδο βιβλίων γνώσεων έχουμε ελάχιστα βιβλία. Το Τι είναι Δημοκρατία;της Μαρίζας Ντεκάστρο (εικ.: Χρήστος Κούρτογλου) από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο, είναι μια πολύ καλή λύση όπου με απλό τρόπο επεξηγούνται η δημοκρατία, η πορεία της διαμόρφωσής της, τα εμπόδια, τα πλεονεκτήματα και όλες οι διακλαδώσεις της. Χαρακτηριστικά του βιβλίου είναι η αυτοαναφορικότητα, η σαφήνεια και η απλότητα ύφους και λόγου χωρίς, ωστόσο, να γίνονται εκπτώσεις ως προς τα όσα πρέπει να ειπωθούν σχετικά με το θέμα. Επίσης, από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος μεταφράστηκε στα ελληνικά το βιβλίο της Έλενορ Λέβενσον Η παγκόσμια πολιτική σε 100 λέξεις όπου πλησιάζονται με όσο πιο περιεκτικό τρόπο εκατό βασικές λέξεις της πολιτικής ζωής.
Να σημειώσουμε ότι δυνατά βιβλία αποτελούν το βραβευμένο Έρχεται ο γίγαντας, του Μάκη Τσίτα από τη σειρά Μικρές Καληνύχτες των Εκδόσεων Μεταίχμιο που σχολιάζει τη διάδοση των fake news, την τρομοκράτηση των δίχως κρίση και σκέψη πολιτών, την άνευ όρων παράδοσή τους στην άκρατη φημολογία, την εκμετάλλευσή τους από επιτήδειους που κερδοσκοπούν και τζογάρουν πάνω στην ψυχολογία του όχλου, Η πέτρα του Κωνσταντίνου Μπουτόπουλου (εικ.: Χάρις Σαπουντζή) από τις Εκδόσεις Φαίδρα όπου σχολιάζονται η εξουσία, η υποταγή, η υπακοή, ο έλεγχος, η αρχομανία, η δουλοπρέπεια, η ιεραρχία, η πνευματική ύπνωση, Το μικρό σκουλήκι, ο Ναπολέων, του Σωτήρη Χατζάκη (εικ.: Κατερίνα Βερούτσου) από τις Εκδόσεις Ελληνοεκδοτική, μια όμορφη ιστορία για τη μισαλλοδοξία και τον κομπασμό, για την απληστία και την αρχομανία ενός απλού σκουληκιού, που η υπέρμετρη φιλοδοξία του τον έκανε να ξεπεράσει κάθε μέτρο και ασφαλώς το πιο πυκνογραμμένο και απολαυστικό παραμύθι για παιδιά 6-7+ Οι Ψηλοκάραβοι, της Γεωργίας Γαλανοπούλου, μια μάχη καλού κακού που λαμβάνει τη μορφή σπατάλης, διαφθοράς, ασέβειας στην ιστορία.
Αναμφίβολα στα μεγαλύτερα των 10-11 ετών παιδιά (αλλά και ενήλικες, επιτρέψτε μου να πω) δεσπόζει η αριστουργηματική αλληγορία Η Τελευταία Μαύρη Γάτα του Ευγένιου Τριβιζά, η οποία είναι ένα από τα πιο καλογραμμένα και φιλοσοφικά διαφανή έργα της ελληνικής λογοτεχνίας για παιδιά, όπου η εξουσία βάλλεται με πυρά σε κάθε σελίδα και κάθε πρόταση.
Τα τελευταία χρόνια, η σειρά Αγριόπαπιες του Γιώργου Χατζόπουλου με τα δύο μέχρι στιγμής βιβλία της Η απόδραση (Όνειρο πρώτο) και Η εξέγερση (Όνειρο δεύτερο) αναδεικνύει όψεις της διεκδίκησης της δημοκρατίας, της εξέγερσης για την ανάκαμψή της, τις ματαιώσεις και τα όνειρά των παιδιών καθώς ζουν τα γεγονότα στην πρώτη γραμμή.
Τέλος, θέλω να σημειώσω δύο πολύ σημαντικά βιβλία. Το Πώς φτάσαμε ως εδώ; από τις Εκδόσεις Κέδρος όπου επτά γυναίκες συγγραφείς γράφουν επτά ιστορίες για επτά οικογένειες, για επτά παιδιά που στερήθηκαν επτά βασικές ελευθερίες όταν ένα κόμμα γίνεται κυβέρνηση και αναιρεί όλες τις παραμέτρους της πολυπόθητης ελευθερίας. Και το Τα παιδιά του τελευταίου νησιού, του Ζουλφί Λιβανελί από τις Εκδόσεις Πατάκη, όπου “Εκείνος”, ένας πρώην δικτάτορας, ξεπρόβαλλε στην προβλήτα και άρχισε να θυμάται το ιδεολογικό του υπόβαθρο. Τυραννία.
Το ζήτημα της εξουσίας, της διαχείρισής της από τους εκλεγμένους πολίτες και το συνεχές δικαίωμα στην αμφισβήτηση της αυθαιρεσίας είναι κεφαλαιώδες για τη ζωή των μικρών πολιτών και πρέπει να καλλιεργείται από πολύ νωρίς δεξιότητες κριτικής στάσης απέναντι σε κάθε εξουσία. Ακόμα και αν την εκπροσωπείς εσύ ο ίδιος.
