Ψηφιακός ή τεχνολογικός αναλφαβητισμός λέγεται η δυσκολία ή άγνοια χειρισμού ψηφιακών και ηλεκτρονικών συσκευών που προάγουν την ενημέρωση, την επικοινωνία, τη δικτύωση και τη βελτίωση και εξέλιξη των προσωπικών και επαγγελματικών δεξιοτήτων.
Είναι προφανές ότι οι γενιές που έρχονται από το 2000 και μετά είναι περισσότερο εξοικειωμένες με την τεχνολογία από εμάς που στην ηλικία τους παίζαμε στις κούνιες κουτσό και αμπάριζα. Έτσι, μπορούμε να μιλάμε για τον αναλφάβητο του μέλλοντος, όταν κάποιος δεν μπορεί να χειριστεί στοιχειωδώς υπολογιστές ή άλλες συσκευές τεχνολογίας.
Από το πρώτο άνοιγμα του υπολογιστή και το πρώτο πλήκτρο στο πληκτρολόγιο μέχρι τη δημιουργία κώδικα, προγραμμάτων και παιχνιδιών, το εύρος είναι τεράστιο και οι δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία αμέτρητες.
Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές απαρτίζονται από μικρότερα συστήματα/μέρη, τα οποία δουλεύουν όλα μαζί για να παρέχουν το αποτέλεσμα που βλέπουμε.
Γνωριμία με τα μέρη του υπολογιστή
Οθόνη
Πληκτρολόγιο
Ποντίκι
Τρία μέρη που είναι ορατά σχεδόν σε κάθε σπίτι και σχολείο. Για να δεις αυτό που φτιάχνεις, χρειάζεσαι μία οθόνη. Για να μετακινήσεις τον δρομέα/κέρσορα οπουδήποτε χρειάζεσαι ένα ποντίκι/mouse. Για να γράψεις, να δώσεις εντολές και να συνθέσεις περιεχόμενο, χρειάζεσαι ένα πληκτρολόγιο.
Μέσα στη μονάδα του υπολογιστή υπάρχουν ηλεκτρονικά συστήματα που αποτελούν την κεντρική μονάδα επεξεργασίας, γνωστή ως CPU, καθώς και το βασικό σύστημα εισόδου/εξόδου που ονομάζεται BIOS (Basic Input/Output System).
Οι πληροφορίες που αποθηκεύουν και θυμούνται οι υπολογιστές χρειάζονται μία μνήμη, τη RAM, ενώ ένα λειτουργικό σύστημα, όπως τα Windows ή το macOS απαιτείται για να λαμβάνει τις εντολές που δίνουμε στον υπολογιστή και να εκτελεί όσα θέλουμε.
Ωραία όλα αυτά; Και τώρα τι κάνουμε; Μα μόλις ολοκληρώσαμε τα δύο πρώτα μαθήματα, προτού ανοίξουμε τον υπολογιστή. Δύο; Ναι, δύο!
Μάθημα πρώτο
Μέρη του υπολογιστή
Μάθημα δεύτερο
Πώς λειτουργεί ένας υπολογιστής (σε αδρές γραμμές ασφαλώς και αναλόγως της ηλικίας τυ παιδιού);
Ο υπολογιστής ανοίγει…
Μάθημα τρίτο
Δεξιότητες πληκτρολογίου: πληκτρολογώντας σωστά
Έχουμε συνηθίζει τα παιδιά να παίζουν παιχνίδια στους υπολογιστές και τα τάπλετ. Για να φύγουμε από αυτήν την βρεφική φάση της τεχνολογίας, είναι απαραίτητο να χειρίζονται καλά το πληκτρολόγιο. Το μυστικό στην πληκτρολόγηση είναι σωστή τοποθέτηση των δαχτύλων ώστε να αξιοποιούνται σωστά οι κλίσεις και θέσεις τους και συνεχής εξάσκηση. Κανείς δεν έμαθε το πληκτρολόγιο απλά κοιτάζοντάς το. Θα σας εκπλήξει το πόσο γρήγορα αποθηκεύουν τα παιδιά πληροφορίες όπως η θέση των γραμμάτων στο πληκτρολόγιο.
Κι όταν σας γκρινιάξουν γιατί σίγουρα θα τους φανεί κουραστική στην αρχή, θυμίστε τους πόσο κόπιασαν κάποιοι με το πληκτρολόγιο για να γράψουν όλα αυτά που σήμερα αυτοί παίζουν ή βλέπουν σε ένα βίντεο. Γιατί όλα αυτά είναι γλώσσα προγραμματισμού που γράφτηκε με πλήκτρα από κάποιους.
Αχ ποντικάκι, ποντικάκι
Εξάσκηση αλλά απείρως λιγότερη θέλει και το ποντίκι, που ονομάστηκε ποντίκι γιατί μοιάζει με ποντίκι με ουρά. Βέβαια τα ασύρματα δεν έχουν καλώδιο οπότε πάει περίπατο κάπως και η ονομασία του.
Γενικός κανόνας είναι ότι το ποντίκι χρειάζεται απαλές κινήσεις. Η παραμικρή κίνησή μας το μετακινεί στην οθόνη, ενώ με παρόμοιο τρόπο λειτουργούν και τα δάχτυλά μας στις συσκευές αφής (κινητά, τάμπλετ). Μικρές κινήσεις για να μην μεταφερόμαστε… μίλια μπροστά!
Ασφάλεια στο Διαδίκτυο
Μην διανοηθούμε να ανοίξουμε τον κόσμο του διαδικτύου στα παιδιά αν προηγουμένως δεν τους ανοίξουμε καλά τα μάτια για τον απέραντο αυτόν κόσμο. Το διαδίκτυο είναι ακριβώς αυτό: ένας τεράστιος κόσμος όπως η γη μας. Και μέσα σε αυτόν κατοικούν καλοί μα και κακοί άνθρωποι. Οφείλουμε να μάθουμε να προστατευόμαστε από τους κακούς ώστε να είμαστε ασφαλείς και χαρούμενοι κατά την πλοήγησή μας σε αυτόν τον κόσμο.
Βασικοί κανόνες και δεξιότητες επαφής με το διαδίκτυο
- Πρώτο διάστημα χρήσης του διαδικτύου από ένα παιδί να γίνεται ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΣ παρουσία γονέα, δασκάλου ή άλλου ενήλικα. ΠΟΤΕ δεν πρέπει να αφήνουμε ένα παιδί να πλοηγείται μόνο του μέχρι να κρίνουμε ότι είναι ικανό να το κάνει. Κι αυτό δεν σημαίνει ότι ξέρει να πατάει τα κουμπάκια και να παίζει τρομερά τα παιχνιδάκια, αλλά κυρίως κρίνεται από εκείνα που ΔΕΝ ΠΑΤΑΕΙ.
- ΔΕΝ μοιραζόμαστε ποτέ προσωπικές πληροφορίες και προσωπικά μας δεδομένα με κανέναν στο διαδίκτυο. Και προσωπικά δεδομένα είναι: αριθμός τηλεφώνου, διεύθυνση κατοικίας, τόπος που βρίσκομαι αυτή τη στιγμή, άνθρωποι που είναι μαζί μου τώρα (οι κακοί ρωτούν πάντα “είσαι μόνος/-η σου τώρα;”). Το τηλέφωνό μας ας μάθουμε να το δίνουμε στους φίλους μας εκ του σύνεγγυς.
- ΔΕΝ πατάμε κανένα κουμπί που μας λέει “συγχαρητήρια, κερδίσατε” ή μας χαρίζει δήθεν δώρα. Κανείς δε θα μας κάνει δώρο στο ίντερνετ στα καλά καθούμενα.
- Οποιαδήποτε στιγμή νιώσουμε άβολα ή δεν ξέρουμε τι να κάνουμε, μιλάμε απαραίτητα σε κάποιον μεγάλο ή άνθρωπο που εμπιστευόμαστε χωρίς να ντρεπόμαστε ακόμα κι αν έχουμε κάνει κάποιον λάθος χειρισμό. Η σιωπή οδηγεί σε πολύ χειρότερα αποτελέσματα.
Μην τοποθετείτε τον υπολογιστή του παιδιού σε απομονωμένα σημεία όπου δεν έχετε πρόσβαση. Η περιέργεια του παιδιού πρέπει να ελέγχεται εύκολα από εσάς. Να είστε καχύποπτοι με το διαδίκτυο. Είναι ένας υπέροχος κόσμος πληροφοριών, γνώσης και χαράς, αλλά θέλει υπεύθυνους χειριστές. Και είναι στο χέρι όλων μας να τους διαμορφώσουμε.
