«Όλα τα εγκλήματα, όλα τα μίση, όλοι οι πόλεμοι πηγάζουν από την ανθρώπινη δυστυχία. Μπορούμε να μεγαλώσουμε τα παιδιά με τέτοιο τρόπο ώστε αρκετή απ’ αυτή τη δυστυχία να μην εμφανιστεί ποτέ» – A.S. Neil
Γράφει η Μαριάννα Γιοβάνη *
Ως γονείς, δάσκαλοι και ενήλικες, επιδιώκουμε να διαπλάσουμε τον χαρακτήρα των παιδιών με αγάπη και θετικότητα, παρά το γεγονός ότι ζούμε σε μια κοινωνία γεμάτη θυμό και ανταγωνισμό. Έχεις αναρωτηθεί ποτέ γιατί; Πόσες φορές έχεις φωνάξει, έχεις απειλήσει, έχεις ασκήσει αρνητική κριτική ή ακόμα και ελαφριά σωματική βία στο παιδί σου; Ή, εσύ δάσκαλε, πόσες φορές έχεις προκαλέσει ντροπή σε κάποιο μαθητή σου;
Κατανοώ απόλυτα το βαρύ και εξαντλητικό σου πρόγραμμα, την έλλειψη χρόνου, τις οικονομικές και άλλες υποχρεώσεις που σε «κυνηγάνε» από το πρωί μέχρι το βράδυ. Αυτά τα κατανοώ και τα έχω ζήσει. Ωστόσο, όταν θέτουμε έναν στόχο, έχουμε το προνόμιο να μπορούμε να τον υλοποιούμε ξεπερνώντας κάθε εμπόδιο, αρκεί να γίνει προτεραιότητά μας και να λάβουμε δεσμευτική απόφαση.
Αν ενδιαφέρεσαι πραγματικά για την ανάπτυξη του παιδιού σου σε έναν ενήλικα που θα δημιουργεί ουσιαστικές σχέσεις, θα έχει επαγγελματική επιτυχία σε ό,τι επιλέξει και θα ζει σε κατάσταση αφθονίας, φρόντισε να κατανοείς τη συμπεριφορά του παιδιού σου και να αναγνωρίζεις τις ανάγκες του, αντί να επικεντρώνεσαι μόνο στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς του. Απόφυγε την τιμωρία και τις συνέπειες και επικεντρώσου στη σύνδεση, με σαφή όρια, γονεϊκή καθοδήγηση, αλλά διατηρώντας τον σεβασμό και την εμπιστοσύνη!
Βασικά στοιχεία μιας τέτοιας προσέγγισης είναι τα εξής:
- Αναγνώριση της εσωτερικής καλοσύνης:Το παιδί διαθέτει μια βαθιά εσωτερική καλοσύνη που χρειάζεται υπενθύμιση. Κάθε φορά που εκφράζει θυμό, είναι σημαντικό να εντοπίζουμε μια ανεκπλήρωτη ανάγκη και όχι ένα “κακομαθημένο” παιδί. Η διάκριση ανάμεσα στη συμπεριφορά και την ταυτότητα του παιδιού είναι εξαιρετικά σημαντική.
- Αποδοχή πολλαπλών αληθειών:Είναι ζωτικής σημασίας να αποδεχόμαστε ότι μπορεί να υπάρχουν πολλές αλήθειες, καθεμία από τις οποίες δεν αναιρεί την άλλη. Η ενσυναίσθηση απαιτεί να βλέπουμε τα πράγματα από τη σκοπιά του παιδιού, να δείχνουμε περιέργεια και όχι κριτική. Τα παιδιά πρέπει να εκφράζουν ελεύθερα τα συναισθήματά τους, ακόμα και αν ο τρόπος έκφρασής τους χρειάζεται καθοδήγηση.
- Συναισθηματική ηγεσία: Ο γονιός ή ο δάσκαλος πρέπει να διατηρεί τον ρόλο του συναισθηματικού ηγέτη στη σχέση. Καθώς ο εγκέφαλος του παιδιού συνεχίζει να αναπτύσσεται μέχρι περίπου τα 22 χρόνια, είναι σημαντικό να δείχνουμε πώς να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του μέσω του δικού μας παραδείγματος.
- Καθορισμός κανόνων και ορίων: τα οποία έχετε πρώτα συζητήσει και επαρκώς εξηγήσει στα παιδιά σας και έχετε ακούσει ενεργητικά τις όποιες αντιρρήσεις τους, ώστε να έχουν έναν λόγο όταν τους ακολουθούν, αλλά και σπάνια αν ξεφεύγουν, ας υπάρχουν συνέπειες που να είναι αποτελεσματικές στην θετική διαμόρφωση του χαρακτήρα τους και σε καμία περίπτωση εκδικητικές.
- Εντοπισμός, ενίσχυση και καλλιέργεια ταλέντων και θετικών δεξιοτήτων ώστε να αποδέχονται με χαρά τον εαυτό τους και να εκπαιδεύονται να γίνουν η καλύτερη εκδοχή τους, χωρίς να μπαίνουν σε συγκρίσεις και ανταγωνισμούς. Με αυτό τον τρόπο οδηγούνται στην Αυτοπραγμάτωση, υπέρτατο αγαθό για τον άνθρωπο σύμφωνα με τους Maslow, Roger και Otto
Η διαπαιδαγώγηση χωρίς θυμούς απαιτεί συνεχή προσπάθεια, υπομονή και προσαρμοστικότητα. Μέσω της εφαρμογής αυτών των αρχών, οι γονείς και οι δάσκαλοι μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτυχθούν σε συναισθηματικά υγιείς και ισορροπημένους ενήλικες, έτοιμους να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ζωής με ηρεμία και αυτοπεποίθηση.
