Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Πιάνο, Μονωδία και Ανώτερα Θεωρητικά στο Εθνικό Ωδείο. Είναι απόφοιτος του Graduate School of Education, Harvard University σε τομείς όπως η διαφοροποιημένη διδασκαλία, η αξιολόγηση και η δημιουργία διαφοροποιημένης διαπολιτισμικής εκπαιδευτικής πράξης, καθώς και απόφοιτος του Διετούς Μεταπτυχιακού Κύκλου Σπουδών Carl Orff του επιμορφωτικού κύκλου της Σχολής Μωραΐτη, αλλά και του μεταπτυχιακού κύκλου σπουδών του ΕΚΠΑ στον τομέα της Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας.
Από το 1992 μέχρι σήμερα είναι Καθηγήτρια Μουσικής Αγωγής στο δημοτικό σχολείο του Κολλεγίου Αθηνών. Δίδαξε ως συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών στο Τμήμα Νηπιαγωγών με θέμα τη Μουσικοκινητική Αγωγή. Ίδρυσε και δίδαξε στο Τμήμα Μουσικοκινητικής Αγωγής για παιδιά και ενήλικες στο Ωδείο Φίλιππος Νάκας. Έχει εκπονήσει ερευνητικά προγράμματα με θέμα τη διασύνδεση της Μουσικής Αγωγής με άλλα μαθήματα του Αναλυτικού προγράμματος, την εφαρμογή αναλυτικών προγραμμάτων άλλων χωρών καθώς και τη διδασκαλία της παραδοσιακής μουσικής στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.
Είναι συγγραφέας πολλών παιδικών βιβλίων, καθώς και των εγχειριδίων του Οργανισμού για την διδασκαλία του μαθήματος της Μουσικής στην Γ’ και Δ’ δημοτικού. Στην καλλιτεχνική της δραστηριότητα περιλαμβάνονται η ίδρυση μπάντας κρουστών, η ίδρυση παιδικής ορχήστρας και χορωδίας στο Δημοτικό Σχολείο του Κολλεγίου Αθηνών και η δημιουργία παιδικών CDs όπως «Τα τραγούδια του Τριγωνοψαρούλη», «Βουτιά στο γαλάζιο» Safe Water Sports και πολλά άλλα. Είναι, επίσης, ραδιοφωνική παραγωγός της παιδικής εκπομπής «Τσέπες γεμάτες λέξεις» κάθε Κυριακή πρωί στον ραδιοφωνικό σταθμό Μεταδεύτερο.
Αφορμή για τη συνάντησή μας στις λέξεις, αλλά και κεντρικό πρόσωπο, υπήρξε η γέννηση του Μάνου Χατζιδάκι στις 23 Οκτωβρίου 1925 (του χρόνου συμπληρώνονται 100 χρόνια), τον οποίο τίμησε και με το βιβλίο της Με ένα χάρτινο φεγγαράκι… ταξιδεύω που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη σε εικονογράφηση της Μαρίνα Μαρκολίν, το οποίο έχει τιμηθεί με έπαινο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου.
#diavazoume /#diavazoume mazi τη συγγραφέα και μουσικό Δέσποινα Μπογδάνη-Σουγιούλ σε #Συνέντευξη στο #ELNIPLEX.
Γιατί ήταν σημαντικός ο Μάνος Χατζιδάκις για τους Έλληνες, για την παγκόσμια τέχνη; Τι τον έκανε ένα τέτοιο σημείο αναφοράς;
Πιστεύω ότι ο Μάνος Χατζιδάκις, άθελά του, τόσα χρόνια διαδραμάτισε και διαδραματίζει παρότι έχει φύγει από τη ζωή έναν ρόλο εκπροσώπου μιας εθνικής συνείδησης σε κρίσιμες περιστάσεις.
Οι παρεμβάσεις του στη δημόσια ζωή αλλά και οι πολιτικές του επιλογές. Η πολιτική του σκέψη η οποία έκλεινε μέσα της μια έντονη αμφισβήτηση σε όλα, η διαρκής αναζήτηση της ταυτότητας του νεοέλληνα σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο, η σκέψη του με θέα την ουσία της κοινωνίας και των προβλημάτων της…όλα αυτά τον κάνουν σημαντικό στη ζωή μας. Το ότι βέβαια όλο αυτό συμπίπτει με την μουσική του ιδιοφυΐα, το ότι συμπίπτει με ένα πνεύμα ανατρεπτικό και οξύ πολλές φορές, το ότι δημιουργεί με κάθε μέσο και κάθε τρόπο σε ένα πολλαπλό επίπεδο, ε τότε τον ονοματίζει πλέον μύθο της τέχνης και του πολιτισμού στο χρόνο σταθερά αναλλοίωτο.
Για τη Δέσποινα γιατί ήταν σημαντικός; Πώς την καθόρισε;
Εμένα πώς με καθορίζει; Κοίταξε…σε ένα σπίτι που ακούγαμε μόνο Σουγιούλ, το να ακουστεί Χατζιδάκις με πείσμα και επιμονή από ένα μικρό πικ απ της εποχής είναι πράξη αντίστασης και επανάστασης. Σε ένα δεύτερο επίπεδο όμως… ίσως να έχεις δει τον κεραμίστα που με προσοχή βάζει το κεραμικό του στο φούρνο για να ψηθεί και να πάρει την τελική του μορφή. Υπάρχουν φορές λοιπόν που τα πράγματα δεν πάνε τόσο καλά και το κεραμικό όταν βγαίνει από τον φούρνο φαίνεται να το διαπερνούν μικρές λεπτές γραμμές, μικρές ρωγμές, δηλαδή το κεραμικό έχει «κρακελάρει».
Έτσι ακριβώς είναι η καρδιά μου κάθε φορά που ακούει οποιοδήποτε κομμάτι του Μάνου Χατζιδάκι. Κρακελάρει, αποκτά ρωγμές που την διαπερνούν και που με μια γλυκιά προσμονή περιμένουν από μέσα τους τελικά να περάσει το φως.
Γιατί ήθελες να μιλήσεις (το 2006) για αυτόν στα παιδιά; Πώς μπορεί να μιλήσει ο Χατζιδάκις στα παιδιά και δη στα σημερινά;
Στόχος μου ήταν το 2006 να διευκολύνω την εκπαιδευτική μου πράξη. Μια τάξη μουσικής σε ένα σχολείο γεμίζει καθημερινά από μουσικές σπουδαίων καλλιτεχνών Ελλήνων ή ξένων και πρέπει πάντα να βρεις τον τρόπο να δώσεις στα παιδιά από τη ζωή τους και από το έργο τους το απόσταγμα με τρόπο εύληπτο, απλό, διασκεδαστικό και σύντομο. Αυτός ήταν ο λόγος που ξεκίνησα και συνεχίζω να ασχολούμαι με τη συγγραφή βιβλίων που φτιάχνουν μια ιστορία που ακροβατεί ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό.
Επέλεξες το χάρτινο το φεγγαράκι να στεφανώσει το βιβλίο σου για αυτόν; Γιατί;
Επέλεξα ως τίτλο του βιβλίου μου έναν τίτλο από ένα τραγούδι του Μάνου…
…γιατί φαντάστηκα τον Μάνο, τον ονειρεύτηκα να κάθεται πάνω σε ένα χάρτινο φεγγαράκι, να ταξιδεύει με αυτό σε όλο τον κόσμο και να μας χαζεύει από ψηλά πότε θυμώνοντας ή πότε γελώντας με τις μικροαπροσεξίες μας σε τούτη τη χώρα.
Άνθρωποι σαν τον Χατζιδάκι, τον Ξαρχάκο, τον Μίκη γεννιούνται ένας τον αιώνα (και αν). Τους ευλογούν οι μοίρες τέτοιους ανθρώπους, όπως στο βιβλίο σου;
Μα φυσικά τους ευλογούν οι τρεις Μοίρες όταν κατεβαίνουν από το Δέντρο της Καλοσύνης. Δες τη ζωή που έζησαν και ζουν, δες τη μαγεία της μουσικής τους και το ταλέντο που τους άφησαν οι Μοίρες και ύστερα δες όμως και την πονηριά που έχουν οι Μοίρες. Όλα αυτά να καταλήγουν στον κόσμο, να καταλήγουν σε εμάς συνοδεύοντάς μας σε έκφανση της ζωή μας. Υπάρχει μεγαλύτερη ευλογία από αυτό;
Τσαρούχης, Γκάτσος, Ελύτης, Χατζιδάκις. Το ανεπανάληπτο καρέ βρήκε τη θέση του στην ιστορία σου. Γιατί μια χώρα με τέτοια προίκα βρέθηκε σε τέτοιο πολιτιστικό τέλμα; Ή είμαι κάπως υπερβολικός;
Θαρρώ πως όλα βρίσκονται κάπου στη μέση. Ούτε εσύ είσαι υπερβολικός αλλά και ούτε βρισκόμαστε σε ένα πολιτιστικό τέλμα.
Όλοι βομβαρδιζόμαστε καθημερινά από ένα πλήθος κακών μαντάτων, κακών ειδήσεων, ατοπημάτων και ατέλειας. Μοιραία θλιβόμαστε και απογοητευόμαστε. Αν όμως γινόταν το αντίστροφο και κάθε μέρα βομβαρδιζόμασταν από θετικές ειδήσεις που μας επαινούσαν για τις επιτυχίες μας σε όλα τα επίπεδα (και είναι πολλές πίστεψέ με) βομβαρδιζόμασταν από τα σχέδια, τα όνειρα και τις προοπτικές καλλιτεχνών και επιστημόνων που ανταμώνουν με κάθε ευκαιρία… τότε πώς θα ένιωθες και ποια θα ήταν η επίγευση που θα είχες;
Όχι, δεν είμαστε σε πολιτιστικό τέλμα και κυρίως δεν πιστεύω ότι όλοι αυτοί οι γίγαντες της τέχνης δεν έκαναν λάθη, δεν είχαν αδυναμίες και δεν υπήρξαν ατελείς μέσα στην καλλιτεχνική τους ή οποιαδήποτε άλλη ιδιοφυΐα.
Γιατί έκλεισες την ιστορία σου με τον Κεμάλ; Του οφείλουμε -πάντα- μια «καληνύχτα», όπως είχε πει ο Μάνος Χατζιδάκις για την ιστορία του τραγουδιού αυτού;
Έκλεισα την ιστορία μου με μια καληνύχτα στον Κεμάλ σκεπτόμενη… «αν δεν έφτιαξαν ο Μάνος και ο Νίκος (Γκάτσος) το ωραιότερο παραμύθι, τότε ποιος;»
Ο Κεμάλ είναι ένα τραγούδι που έχω αγαπήσει πολύ. Περιδιαβαίνει στο χρόνο και δεν χάνει ποτέ την ουσία του, το βάθος και την λάμψη του, τόσο σε επίπεδο μουσικής αλλά και τόσο σε επίπεδο στίχων. Δες πόσα χρόνια πριν γράφτηκε στην Αμερική πρώτα από το Μάνο και ύστερα από τον Νίκο που έβαλε τους στίχους. Δες πώς γεννήθηκε αυτός ο Άραβας πρίγκηπας που έρχεται να σώσει τους αδύνατους. Δες επίσης πόση απλότητα, πόση αθωότητα κρύβει μια καληνύχτα και πόσο ήσυχα πια βυθίζεσαι στον ύπνο, χωρίς σκέψεις και έγνοιες. Αξίζει μια καληνύχτα σε όλους μας, μια αθώα και καθησυχαστική καληνύχτα.
Φέτος συμπληρώθηκαν τριάντα χρόνια χωρίς τον Χατζιδάκι. Τα τραγούδια και οι μουσικές έμειναν. Τι λείπει; Ο αιχμηρός λόγος του;
Τι λείπει; Τίποτα πιστεύω. Πάντα αναρωτιέμαι αν καλλιτέχνες, λογοτέχνες, δεν έφευγαν τόσο νωρίς από τη ζωή τι θα είχαν δημιουργήσει άραγε στο πέρασμα του χρόνου. Πόσα άλλα πράγματα θα μας είχαν δώσει.
Μετά σκέφτομαι ότι όλα είναι εδώ…ο Μάνος είναι εδώ σαγηνευτικός, ανατρεπτικός, καυστικός, τρυφερός και ευαίσθητος, δοτικός και βαθιά συναισθηματικός, παρεμβατικός, προκλητικός, ξεβολευτικός…
… και όλα αυτά βρίσκονται στις μουσικές τους και στα τραγούδια του, στο περιοδικό που δημιούργησε και άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του, στα άρθρα του και στις παρεμβάσεις του στο δημόσιο βίο, στο Τρίτο Πρόγραμμα, στις ιστορίες και στις κουβέντες που κάνουν γι αυτόν φίλοι και συνεργάτες του όταν τον μνημονεύουν, στην Ορχήστρα των Χρωμάτων που έμεινε μοναδική, στα Φεστιβάλ που διοργάνωσε, στη Λιλλιπούπολη, στην πρώτη του αναφορά στο ρεμπέτικο και στο Μανιφέστο του κατά του Ναζισμού… δεν μου λείπει τίποτα, τον ανακαλύπτω ξανά και ξανά μέσα από όλα όσα έχει κάνει. Κάθε φορά σαν να είναι η πρώτη φορά και η καρδιά μου «κρακελάρει» πάντα με τον ίδιο τρόπο.
Η Δέσποινα Μπογδάνη-Σουγιούλ μετά τον Μάνο, την Κάλλας και τον Μίκη, τι άλλο ετοιμάζει;
Λοιπόν κάποια στιγμή βγάζοντας βιβλία με θέμα τη ζωή και το έργο σπουδαίων προσωπικοτήτων και μιλώντας με την Αργυρώ Πιπίνη, τη φίλη και υπέροχη αυτή συγγραφέα μου είπε μια κουβέντα σοφή: «να μην γράφω συνεχώς βιβλία που έχουν σχέση με τη ζωή και το έργο μύθων της τέχνης ακολουθώντας μια μανιέρα γραφής αλλά να δοκιμαστώ και σε άλλα είδη, γραφές με άλλο ύφος και άλλο περιεχόμενο». Είχε δίκιο. Και έτσι ως μαθητευόμενη συγγραφέας πάντα, αυτή τη φορά ετοιμάζω βιβλία που είναι για μικρότερες ηλικίες με ιστορίες καθημερινού γέλιου και γεγονότων από τη ζωή μου με τα παιδιά στο σχολείο.
Ελπίζω να διασκεδάσουν τα παιδιά όσο διασκεδάζω κι εγώ καθώς τις απλώνω τις στο χαρτί και να αναγνωρίσει το κάθε παιδί μέσα σε αυτές τις ιστορίες τον εαυτό του.
Δέσποινα Μπογδάνη-Σουγιούλ
Με ένα χάρτινο φεγγαράκι… ταξιδεύω
Εκδόσεις Πατάκη
—–
#diavazoume/#diavazoume_mazi
