Σειρά “Γραμματική της φαντασίας”, εμπνευσμένη από το ομώνυμο βιβλίο του Τζιάνι Ροντάρι
Grammatica della Fantasia ήταν ο πρωτότυπος τίτλος του εξαιρετικά σημαντικού βιβλίου του Ιταλού Τζιάνι Ροντάρι που εκδόθηκε στην Ιταλία το 1973 (εκδόσεις Giulio Einaudi) και στην Ελλάδα το 1985 (εκδόσεις Τεκμήριο). Η σειρά μας “Γραμματική της φαντασίας” έχει την αφετηρία σε αυτό ακριβώς το εμπνευσμένο βιβλίο.
Το φανταστικό διώνυμο
Ένας καλαίσθητος σάκος με ένα ωραίο κορδόνι που τον κλείνει εύκολα είναι το μαγικό μας δοχείο. Θα υποδεχτεί λέξεις που έγραψε ο εκπαιδευτικός κι ακόμα καλύτερα λέξεις που κατάφεραν να γράψουν τα παιδιά, αυθόρμητα ή αντιγράφοντας λειτουργικά από το πλούσιο σε γραφή περιβάλλον που έχουμε δημιουργήσει. Οι λέξεις όλες διπλώνονται και μπαίνουν μέσα στο σάκο μας που όλες τις χωράει. Θα τις ανακατέψουμε. Ύστερα κάθε παιδί (κι αργότερα 2 παιδιά) θα τραβήξει δύο λέξεις. Θα κληθεί να τις αναγνωρίσει (κι αν δεν τα καταφέρει θα τον βοηθήσουμε οι υπόλοιποι) και ύστερα θα κληθεί να φτιάξει μια ιστορία με αυτές τις δύο λέξεις. Ας πούμε για παράδειγμα ότι το φανταστικό διώνυμο είναι οι λέξεις “αλεπού” και “εκλογές” (γιατί ασχοληθήκαμε και με τα ζώα του δάσους και με τη δημοκρατία το προηγούμενο τρίμηνο).
Το παιδί θα βάλει σε κίνηση τη φαντασία του, θα κινητοποιήσει όλες του τις δυνάμεις, θα επιστρατεύσει το αφηγηματικό του ταπεραμέντο και θα μας δώσει μια αφήγηση όπου η αλεπού και οι εκλογές μπλέκονται…γλυκά.
Όσο καλή, κακή ή μέτρια είναι η ιστορία, θα τη χειροκροτήσουμε. Μπορούμε να την ηχογραφήσουμε. Μπορούμε να τη ζωγραφίσουμε. Μπορούμε μέχρι και να την δραματοποιήσουμε. Μπορούμε να κάνουμε τα πάντα. Να ξεκινήσουμε ένα πρότζεκτ για το βασιλιά των ζώων μέχρι να κάνουμε και εκλογές για τον αρχηγό τους.
Ο Ανρί Βαλόν, γράφει ο Ροντάρι, τόνιζε ότι η σκέψη έχει δυαδική δομή και η δυάδα (ζευγάρι) προηγείται του μεμονωμένου στοιχείου. Η λέξη κακός σχηματίζεται ταυτόχρονα με την έννοια καλός, όχι πριν ή μετά. Οι λέξεις, λέει ο Ροντάρι, πρέπει να είναι ξένες η μία προς την άλλη ώστε να αναγκαστεί η φαντασία και η σκέψη να μπουν σε κίνηση. Αν ας πούμε το φανταστικό διώνυμο που θα επιλεγεί είναι λύκος-αρκούδα, η φαντασία δε θα κινηθεί καθώς και οι δύο λέξεις προέρχονται από την ίδια ζωολογική τάξη. Χρειάζεται μια σχετικά μεγάλη απόσταση ανάμεσα στις δύο λέξεις ώστε η σκέψη να τρέξει. Δυο λέξεις που φαινομενικά δε θα μπορούσαν να συνυπάρξουν πουθενά. Πουθενά εκτός από τις ιστορίες μας.
