Το Γραφείο Ποιήσεως απονέμει τα βραβεία ποίησης «Jean Moreas» (βιβλία έκδοσης 2018), το Σάββατο 4 Μαΐου 2019, στις 18:30, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών, υπό την Αιγίδα της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος και τη στήριξη της Στέγης Γραμμάτων «Κωστής Παλαμάς» και του Ελληνικού Κύκλου Βιβλιόφιλων Λονδίνου. Ο θεσμός των βραβείων ξεκίνησε το 2017 και η επιτυχημένη αφετηρία τους υποσχόταν ανάλογη συνέχεια. Τα Βραβεία αφορούν σε α) Βραβείο για την καλύτερη ποιητική συλλογή, β) για τον καλύτερο πρωτοεμφανιζόμενο ποιητή και γ) Βραβείο για το σύνολο του έργου.
Το 2018 (βιβλία του 2017) τα βραβεία έλαβαν η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ για το σύνολο του έργου της, η Δήμητρα Χ. Χριστοδούλου για την ποιητική της συλλογή «Παράκτιος Οικισμός» (εκδόσεις Μελάνι) και εξ ημισείας στις Βάλια Tσάιτα – Τσιλιμένη για τη συλλογή της «Άγρια Χόρτα» (εκδόσεις Κίχλη) και Αντωνία Μποτονάκη για τη συλλογή της «Αγήτρα της Σκιάς» (εκδόσεις Ιωλκός) για την ποιητική συλλογή πρωτοεμφανιζόμενου/-ης ποιητή-τριας.
Η βραχεία λίστα για τα ποιητικά βιβλία που εκδόθηκαν στον ελλαδικό χώρο το 2018, κατά πλειοψηφίβεία και κατά αλφαβητική σειρά, είναι:
- Βαγγέλης Αλεξόπουλος, Ο Αρχίλοχος έπεσε από τη Σελήνη με αλεξίπτωτο στην πόλη, Εκδόσεις Οδός Πανός
- Ηλίας Γκρής, Σαν άλλος Οιδίποδας, Εκδόσεις Γκοβόστη
- Λίλυ Εξαρχοπούλου, Λαθραία οργή, Εκδόσεις Μελάνι
- Ιουλίτα Ηλιοπούλου, Το ψηφιδωτό της νύχτας, Εκδόσεις Ύψιλον/Βιβλία
- Δημήτρης Κοσμόπουλος, Θέριστρον, Εκδόσεις Κέδρος
- Κλεοπάτρα Λυμπέρη, Το μηδέν σε φωλιά, Εκδόσεις Γαβριηλίδης
- Χάρης Μελιτάς, Εξαιρέσεις, Εκδόσεις Μανδραγόρας
- Χαρίλαος Νικολαΐδης, Άλλες γεύσεις, Εκδόσεις Μελάνι
Το σκεπτικό της συγκρότησης της βραχείας λίστας:
Πλούσια πραγματικά η ποιητική παραγωγή της τελευταίας χρονιάς (2018) σε ποσότητα και ποιότητα, με πολλούς δόκιμους ποιητές να παρουσιάζουν τη νέα τους δουλειά και διαμορφώνοντας ένα ποιητικό τοπίο υψηλής αισθητικής. Η ανάγνωση ενδιαφέρουσα, η επιλογή, όπως ήταν αναμενόμενο, δύσκολη. Τι είναι αυτό που μπορεί να ξεχωρίσει μια ποιητική συλλογή μέσα από το πλήθος των υπολοίπων και να θεωρηθεί άξια μιας διάκρισης; Πολλά θα μπορούσαν να είναι τα κριτήρια και ίσως αντικρουόμενα κάποια μεταξύ τους. Οφείλαμε όμως να καταλήξουμε στα χαρακτηριστικά εκείνα που αληθινά προσδίδουν την απαιτούμενη ποιότητα στην ποίηση. Για τη σύνταξη της βραχείας λίστας με τις 8 καλύτερες ποιητικές συλλογές που εκδόθηκαν κατά τη διάρκεια το 2018, θεωρήσαμε πως έπρεπε να λάβουμε υπόψη μας τα παρακάτω κριτήρια: Το προσωπικό ύφος που κάνει διακριτή την ποιητική φωνή, την πρωτοτυπία στη θεματική των ποιημάτων, τη συνοχή της ποιητικής συλλογής με τρόπο που να διαφαίνεται η ενιαία ιδέα/αφορμή της έμπνευσης, τον εσωτερικό ρυθμό που οδηγεί στην απρόσκοπτη ροή του ποιητικού λόγου, το βάθος και το εύρος των νοημάτων, την τεχνική πρωτοτυπία, την εικονοπλαστική ικανότητα του ποιητικού λόγου, την ωριμότητα της γραφής και την ικανότητα της επισήμανσης καίριων στοιχείων της πραγματικότητας, που αξίζει να αποτυπωθούν στην ποίηση. Τα περισσότερα από τα παραπάνω κριτήρια βρίσκονται σε μια διαλεκτική σχέση μεταξύ τους. Κάποια αποτελούν προϋπόθεση για άλλα, κάποια διεκδικούν την αυτονομία τους. Πιστεύουμε πως οι 8 επιλογές στις οποίες καταλήξαμε εμφανίζουν τα περισσότερα από τα χαρακτηριστικά που θέσαμε ως γνώμονα για την επιλογή. Μια επιλογή που όλο και πιο δύσκολη θα αποβαίνει, όσο οι ποιητές ανταποκρινόμενοι στα αιτήματα των καιρών θα δηλώνουν παρόντες με τις ενδιαφέρουσες ποιητικές τους προτάσεις και θα αποδεικνύουν πως η ποίηση δεν μπορεί να βρίσκεται στο περιθώριο της πολιτιστικής δραστηριότητας.
Η βραχεία λίστα για τα βιβλία που εκδόθηκαν στον ελλαδικό χώρο το 2018 από πρωτοεμφανιζόμενη ποιήτρια ή ποιητή, κατά πλειοψηφία και κατά αλφαβητική σειρά, είναι:
- Χρήστος Αγγελόπουλος, Φαροφύλακος ελεγείες, Εκδόσεις ΑΩ
- Σπύρος Κιοσσές, Το κάτω κάτω της γραφής, Εκδόσεις Μελάνι
- Αλέξανδρος Κορδάς, Το τυφλό άλογο, Εκδόσεις Σμίλη
- Αγγελική Πεχλιβάνη, Πεζή οχούμενη, Εκδόσεις Κίχλη
- Φώτης Α. Σταθόπουλος, Νηστεία του χρόνου, Εκδόσεις Μελάνι
- Γιώτα Τριανταφυλλοπούλου-Κόμη, Με τη μέθοδο του υλοτόμου, Εκδόσεις «Μικρές Εκδόσεις»
- Ερμοφίλη Τσότσου, Ώρες ανησυχίας, Εκδόσεις Σμίλη
- Μυρτώ Χμιελέφσκι, 24+7, Εκδόσεις Θράκα
Το σκεπτικό της συγκρότησης της βραχείας λίστας:
Η διάκριση και η βράβευση στην περίπτωση των πρωτοεμφανιζόμενων ποιητών θεωρούμε πως αποσκοπεί αφενός στην ενθάρρυνση των δημιουργών, ώστε να συνεχίσουν την επίπονη ποιητική δημιουργία, και αφετέρου στην ανάδειξη των νέων τάσεων στην ποίηση μέσα από τις ξεχωριστές περιπτώσεις των καλύτερων νέων ποιητών. Στην κατηγορία των πρωτοεμφανιζόμενων στην ποίηση, με ποιητική συλλογή που εκδόθηκε το 2018, συναντήσαμε, όπως ήταν αναμενόμενο, πολλές πρωτόλειες δημιουργίες, καθόσον είθισται οι νεότεροι ασχολούμενοι με τη γραφή να προτιμούν τον ποιητικό λόγο αγνοώντας ίσως τις εγγενείς δυσκολίες αλλά και τις απαιτήσεις της αφαιρετικής, στη μορφή και στο περιεχόμενο, ποιητικής φόρμας. Η επιλογή επομένως ήταν πιο εύκολη, καθώς ξεχώρισαν οι αληθινά ενδιαφέρουσες πρώτες απόπειρες ποιητικής έκφρασης. Οι ποιητικές συλλογές που επελέγησαν για τη βραχεία λίστα των βραβείων «Jean Moreas» πιστεύουμε πως πληρούν τα παρακάτω κριτήρια: Πρωτοτυπία στη σύλληψη της βασικής κατευθυντήριας ιδέας, ενδείξεις διαμόρφωσης προσωπικού ύφους, αποφυγή του υβριδισμού (που αποτελεί ένδειξη εύκολης διεκπεραίωσης του ποιητικού στόχου ή αδυναμίας προσδιορισμού του) και επιλογή μιας ενιαίας μορφής στα ποιήματα της συλλογής, επιλογή και σωστός χειρισμός της κατάλληλης γλώσσας, που ως όχημα της σκέψης καθίσταται ικανή να την εκφράσει και να αποδώσει το βάθος των νοημάτων με το ελάχιστο των λέξεων, τόλμη στη διατύπωση των σκέψεων, σοβαρότητα στην αντιμετώπιση του ποιητικού λόγου, πειραματισμός σε νέες φόρμες που μπορούν να προωθήσουν την υπόθεση της ποίησης. Τα κριτήρια αυτά συνιστούν έναν κατευθυντήριο κανόνα που επιθυμεί να αναδείξει τις νέες τάσεις στην ποιητική δημιουργία, μακριά από επαναλήψεις σε μορφή και περιεχόμενο, προσκολλήσεις σε στερεότυπα και ατολμία στη χάραξη μιας νέας πορείας που να φέρει τα προσωπικά τους χαρακτηριστικά. Οι πρωτοεμφανιζόμενοι στην ποίηση πιστεύουμε πως είναι οι αυριανοί άξιοι ποιητές, με τη δική τους προσωπικότητα, τη δική τους πρόταση για την ανανέωση του ποιητικού τοπίου.
Το Μεγάλο Βραβείο:
Η τιμή για το σύνολο του έργου ενός ποιητή ή ποιήτριας θα ανακοινωθεί μαζί με τα βραβεία για την καλύτερη ποιητική συλλογή του 2018, καθώς και για την καλύτερη ποιητική συλλογή πρωτοεμφανιζόμενου ποιητή ή πρωτοεμφανιζόμενης ποιήτριας.
Η επιτροπή κρίσης των βραβείων «Jean Moreas» 2018 είναι η εξής:
Πρόεδρος: Τριαντάφυλλος H. Κωτόπουλος – Αναπληρωτής Καθηγητής Δημιουργικής Γραφής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Γεωργία (Τζίνα) Καλογήρου – Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και Διδακτικής Εκπαίδευσης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Άννα Μαρίνα Κατσιγιάννη – Επίκουρη Καθηγήτρια Βυζαντινών & Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πατρών
Διώνη Δημητριάδου – Ποιήτρια, Κριτικός Λογοτεχνίας
Χρυσούλα Αγκυρανοπούλου – Ποιήτρια, Διδάκτορας Μετάφρασης
Βαγγέλης Τασιόπουλος – Ποιητής, Γραμματέας στην Εταιρεία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης
Αντώνης Δ. Σκιαθάς – Ποιητής, Κριτικός Λογοτεχνίας, Προεδρεύων στο Γραφείο Ποιήσεως
