Βιβλιοσυναντήσεις! Το ELNIPLEX ξεκινάει ακόμα μια πρωτοποριακή στήλη όπου δημιουργοί είτε ενός βιβλίου είτε που έχουν άλλες κοινές ρίζες, συνομιλούν δίχως την παρέμβαση ή καθοδήγηση δημοσιογράφου ή άλλου μεσολαβητή. Θα δίνουμε μόνο μία λέξη ή μία φράση ως αφετηρία, ως έναυσμα.
Πρεμιέρα κάνουν η συγγραφέας Μαρία Ρουσάκη και η εικονογράφος Λέλα Στρούτση με αφορμή το βιβλίο τους «Κουρέψου, Μαξ!» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κλειδάριθμος και με ήρωα ένα μαλλιαρό μαύρο πρόβατο σημαδεύει έξυπνα τη δοτικότητα, την αλληλεγγύη, την προσφορά, τον καρκίνο, την αυτοδιάθεση και την ελεύθερη, μη μιμητική επιλογή και αρκετές μικρότερες διαδρομές.
Εν προκειμένω:
Σας ζήτησε ποτέ κανείς μια τούφα από τα μαλλιά μου…;
ΜΑΡΙΑ: Ναι, μου ζήτησε κάποτε μια παλιαρρώστια πολλές τούφες απ’ τα μαλλιά μου. Ήταν το 2003 λίγο πριν γεννήσω το πρώτο μου παιδί. Στην αρχή νόμιζα ότι έχασα τη δύναμη μου, σαν τον Σαμψών. Αλλά την απέκτησα πάλι. Τελικά όταν μιλάμε για «τρίχες» όλα ξεπερνιούνται. Ειδικά όταν έχουμε ανθρώπους γύρω μας που μας φροντίζουν και μας αγαπούν για το μέσα μας.
ΛΕΛΑ: Και όταν έχουμε … μαύρα πρόβατα σαν τον Μαξ γύρω μας! Τον Μαξ που μας θυμίζει να μην περιμένουμε να μας ζητήσουν για να δώσουμε. Αλήθεια, πιστεύεις ότι υπάρχουν πολλοί Μαξ ανάμεσά μας;
ΜΑΡΙΑ: Φυσικά και υπάρχουν! Αλλά αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι ότι το δόσιμο και η καλοσύνη επικροτείται με πολύ μεγάλο ενθουσιασμό, ενώ θα έπρεπε να θεωρούνται συνηθισμένες πράξεις – αυτονόητες και αβίαστες. Ο Μαξ δεν πιέζεται, όπως βλέπεις…! Θέλει τον χρόνο του για να αποφασίσει κάτι και να ακολουθήσει το ένστικτο του. Εσύ, Λέλα, ακολουθείς το ένστικτο σου; Ή επηρεάζεσαι από τους γύρω σου;
ΛΕΛΑ: Νομίζω ότι τις πιο πολλές φορές είναι αυτονόητη και αβίαστη η προσφορά και η αγάπη προς το οικογενειακό ή το στενό φιλικό μας περιβάλλον. Η προσφορά όμως έξω από τον κύκλο αυτόν παίρνει πολλές φορές τη μορφή ενός καθήκοντος, μίας “εργασίας”, σχολικής ή μη, που όταν γίνεται πράξη, επικροτείται ή “βαθμολογείται” με άριστα. Το δικό μου ένστικτο με σπρώχνει στο να δίνω. Το ακολουθώ πάντα για τους αγαπημένους μου ή σε καταστάσεις που θα παρουσιαστούν κυριολεκτικά μπροστά στα μάτια μου. Η αλήθεια είναι ότι θα ήθελα να προσφέρω περισσότερα πέρα από το “οπτικό μου πεδίο”, να συμμετέχω ενεργά σε φορείς που οργανωμένα προσφέρουν βοήθεια, ομολογώ όμως ότι πολλές φορές με παρασύρει το τρέξιμο της καθημερινότητας-κάτι που νομίζω ότι συμβαίνει σε πολλούς από εμάς.
ΜΑΡΙΑ: Τρέχουμε και δεν φτάνουμε… Πόσα να προλάβουμε πια; Πόσους ρόλους να ενσαρκώσουμε; Σε πόσα πράγματα επιβάλλεται να τα καταφέρουμε; Ο Μαξ, βλέπεις, δεν μπαίνει σε καλούπια. Δεν συμβαδίζει με τα “πρέπει” της κοινωνίας. Μια φορά είχα πει στα παιδιά μου, όταν ήταν ακόμα μικρά, “Στη ζωή σας να προσπαθήστε να μην είστε τα πρόβατα. Να είστε οι βοσκοί.” Βέβαια όταν μπήκαν στην εφηβεία αναθεώρησα αυτή τη συμβουλή μου…! Αστειεύομαι. Στα βιβλία μου έχω δημιουργήσει αρκετούς δυναμικούς και ανεξάρτητους χαρακτήρες. Με εμπνέουν και μένα. Θυμάσαι τη συνεργασία μας στο βιβλίο, “Η Τσιμπηματού;” Ήταν το πρώτο βιβλίο μας μαζί. Μ’ αρέσουν οι ήρωες με δυνατή φωνή και με μια δόση αυτογνωσίας. Να μπορούν να παίρνουν αποφάσεις για να διαχειρίζονται από μόνοι τους τα προβλήματα τους.
ΛΕΛΑ: Και βέβαια το θυμάμαι το πρώτο μας βιβλίο. Το είχα χαρεί πολύ και είμαι ενθουσιασμένη που συνεργαζόμαστε ξανά. Αυτό που πραγματικά απολαμβάνω όταν εικονογραφώ είναι ο σχεδιασμός χαρακτήρων και είναι το καλύτερό μου όταν φτάνουν στα χέρια μου κείμενα με ήρωες καλοδουλεμένους από τον/τη συγγραφέα. Ο Μαξ είναι σίγουρα ένας από αυτούς! Φτιάχνοντας το πρώτο βιβλίο της σειράς διασκέδασα τόσο με τον κεντρικό ήρωα, το ακούρευτο μαύρο πρόβατο, όσο και με τους δευτερεύοντες ήρωες. Ταυτίστηκα απόλυτα με τη δόλια την προβατομάνα που προσπαθεί να πείσει τον Μαξ να κουρευτεί. Γι’ αυτό και την έβαλα και στο εξώφυλλο να κραδαίνει το κλαδευτήρι και να φωνάζει απελπισμένη “Κουρέψου Μαξ!”.
Έχουμε κι εμείς άλλωστε έναν ακούρευτο Μαξ- με το μήκος μαλλιού που έγινε αναγκαστικά μόδα στην καραντίνα – στο σπίτι. Να αποκαλύψω όμως ότι έχουμε και μία κοτσίδα (όπως της Λούλας, της ηρωίδας του βιβλίου) στο συρτάρι έτοιμη να τη δωρίσουμε, ακολουθώντας το παράδειγμα της Λούλας και του Μαξ. Όλα όσα διαβάζουμε στο βιβλίο είναι βγαλμένα από τη ζωή άλλωστε… Εσύ Μαρία από πού αντλείς το υλικό για να δημιουργήσεις τους ήρωές σου; Tαυτίζεσαι με κάποιον από αυτούς;
ΜΑΡΙΑ: Ταυτίζομαι με τους ήρωες μου γιατί ενσωματώνουν ένα κομμάτι του εαυτού μου ή των αγαπημένων μου. Όπως λες, όλα είναι βγαλμένα από τη ζωή, και γι’ αυτό αγαπώ τη λογοτεχνία τόσο πολύ. Θεωρώ ότι είναι το μόνο είδος τέχνης που μπορεί είναι τόσο ζωντανή και που μπορεί ο καθένας να αντιληφθεί χρησιμοποιώντας τις πέντε αισθήσεις του. Με την αφή, την όσφρηση, την όραση, την ακοή και, ναι, με τη γεύση. Όταν ήταν μωρά τα παιδιά μου μασούσαν τα πάνινα βιβλία που τους άφηνα στην κούνια τους! Επίσης διεγείρει όλα τα συναισθήματα του ανθρώπου. Η ανάγνωση είναι βίωμα και αυτό το βίωμα μένει στη συνείδηση του παιδιού. Οπότε αντλώ ιδέες από το καθετί. Απ’ ό,τι με αγγίζει. Και με αυτό τον τρόπο θέλω να αγγίζω τις καρδιές των άλλων. Χαίρομαι πολύ με την κοτσίδα σας… Είναι η καλύτερη απόδειξη για τη δύναμη της λογοτεχνίας. Ανυπομονώ για τη συνέχεια του Μαξ. Να δω και τη δική σου οπτική των επόμενων ιστοριών!
ΛΕΛΑ: Ευτυχώς ο Μαξ είναι για λιιίγο μεγαλύτερα παιδιά (που έχουν “πατήσει” τα 3;) και έτσι δεν κινδυνεύει να βρεθεί μασουλημένος κάτω από κάποιο μωρουδίστικο κουβερτάκι. Ετοιμάζεται μάλιστα να ζήσει μεγάλες δόξες αφού, στο δεύτερο βιβλίο που εικονογραφώ αυτές τις μέρες, έχει πάρει φόρα και κάνει πρόβες για πρωταγωνιστής! Ανυπομονώ κι εγώ να τον δω, μαζί με όλο τον θίασό του, στα βιβλιοπωλεία σύντομα!
ΜΑΡΙΑ: Είναι όντως πρωταγωνιστής! Γιατί η δύναμη του Μαξ είναι η ιδιαίτερη οπτική του απέναντι στον κόσμο και στη ζωή. Άλλωστε δεν έχει σημασία τι κοιτάμε αλλά πως το βλέπουμε…
Η Μαρία Ρουσάκη
… γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη το 1974, κατάγεται όμως από την Αλαγονία Μεσσηνίας. Το πρώτο της βιβλίο, Η Μέλπω η Μοναδική, βραβεύτηκε το 2002 από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, κυκλοφόρησε στα αγγλικά και βραβεύτηκε με το Oppenheim Toy Portfolio Gold Book Award. Έργα της έχουν μεταφραστεί στις Η.Π.Α., στην Κορέα, στην Ταϊβάν και στην Τουρκία. Τα βιβλία της Οι λεμονιές και Κολυμπώντας στα βαθιά ήταν υποψήφια για το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας, το 2004 και το 2006, αντίστοιχα. Τα παιδικά της μυθιστορήματα Μια φλόγα στο σκοτάδι – η συγκλονιστική ιστορία της Έλεν Κέλερ, Ο θησαυρός του Ταϋγέτου, το Άκου το ρυθμό και το Αίνιγμα στο Αιγαίο συμπεριλήφθηκαν στις βραχείες λίστες των βραβείων του λογοτεχνικού περιοδικού Ο Αναγνώστης το 2013, 2014, 2015 και το 2016, αντίστοιχα.
Πέρα από τις βραβεύσεις και τις διακρίσεις, ξεχωριστές της στιγμές αποτελούν τα βιβλία Ένα ποτάμι μέσα μου, Στις 7 κορυφές μαζί με τη Χριστίνα Φλαμπούρη, Η βιβλιοθήκη του Τίποτα, Το σπηλιανθρωπάκι και Το παλάτι του Οδυσσέα.
Διετέλεσε περιφερειακή σύμβουλος της SCBWI Greece, του ελληνικού τμήματος της παγκόσμιας οργάνωσης Society of Children’s Book Writers and Illustrators, από το 2010 ως το 2014, και συμμετείχε σε διεθνή συνέδρια εκπροσωπώντας την Ελλάδα. Έχει γράψει περισσότερα από 50 βιβλία λογοτεχνίας για παιδιά και τρία μυθιστορήματα για ενήλικες. Το 2017 ήταν υποψήφια για το βραβείο Συγγραφέας της Χρονιάς από το περιοδικό Votre Beauté. Ζει στην Αθήνα και είναι μητέρα τριών παιδιών.
Η Λέλα Στρούτση
… γεννήθηκε στην Αθήνα το 1972. Σπούδασε Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα στο Μάρκετινγκ και παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής, σχεδίου, φωτογραφίας και εικονογράφησης. Δούλεψε για αρκετά χρόνια στο χώρο της διαφήμισης και από το 2013 εργάζεται ως εικονογράφος. Κάποια από τα βιβλία που έχει εικονογραφήσει έχουν διακριθεί στα λογοτεχνικά βραβεία του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, του περιοδικού Αναγνώστης και έχουν συμπεριληφθεί στον κατάλογο White Ravens της Διεθνούς Νεανικής Βιβλιοθήκης του Μονάχου.
Ορισμένοι ξεχωριστοί σταθμοί της: Ο προϊστορικός ζωγράφος και ένα τερατάκι, του Πάνου Τσερόλα (Κέδρος, 2014), Μια βόλτα στα βυζαντινά χρόνια, της Εύης Τσιτιρίδου-Χριστοφορίδου (Κέδρος, 2014) και ασφαλώς το πρώτο της απολύτως προσωπικό βιβλίο με τίτλο “Ένας γρίφος για τον Οκτάβιο Παζλ: Η (μία και μοναδική) Μαύρη Θρούμπα” που βρέθηκε στις βραχείες λίστες των Κρατικών Βραβείων Παιδικού Βιβλίου, των βραβείων του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, καθώς και των βραβείων του περιοδικού Αναγνώστης. Έχει πάρει μέρος σε εκθέσεις ζωγραφικής και εικονογράφησης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Biennale of Illustrations, Bratislava Slovakia). Είναι μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος και του Ελληνικού Τμήματος της ΙΒΒΥ (Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου).
Είναι μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος, του ελληνικού τμήματος της ΙΒΒΥ (Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου) και του SCBWI (Society of Children’s Book Writers & Illustrators).
Ο Μαξ
- Η Μαρία Ρουσάκη συγκινεί με τον Μαξ. Και συγκινεί έχοντας τοποθετήσει μέσα στην ιστορία της ένα κατά βάση χιουμοριστικό είδωλο ήρωα και μια τέτοια βάση ιστορίας: ένα μαλλιαρό πρόβατο σε βαθμό… ρόκερ που απολαμβάνει τα μαλλιά του και την διαφορετικότητα που του προσφέρουν αλλά και την προσοχή των άλλων στην κόμη του. Η Λούλα προσφέρει τα μαλλιά της σε άλλα παιδιά που λόγω κάποιας νεοπλασματικής ασθένειας (δεν αναφέρεται από τη συγγραφέα) δεν έχουν δικά τους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ψυχολογία τους.
- Η εικονογράφηση της Λέλας Στρούτση μπήκε ακριβώς στο μοτίβο αυτό των στίχων της ιστορίας: παιχνιδιάρικη, απέριττη, δίχως συναισθηματικές υπερφορτώσεις, με αρκετά οπτικά ερεθίσματα για τον αναγνώστη, με παλ κυρίως αποχρώσεις στην παλέτα της, με μεγάλες κατά κύριο λόγο μορφές των προβάτων να κυριαρχούν.
