“Ο Ίμπου έλεγε πως, αν βρεθείς κάπου όπου όλοι αδιαφορούν για σένα, τότε αυτό είναι το ιδανικότερο μέρος για να μείνεις επειδή κανείς δε θα σε ενοχλεί.”
Μια μεγάλη πόλη που βρίθει από ζωή. Σε μια εγκαταλειμμένη ζώνη της, σε ένα αδιάφορο περιθώριο ανάσαινε αργόσυρτα η μικρή παραγκούπολη των μικροσκοπικών Τρίφλινγκ. Δεν ζούσαν μόνοι. Τη μεγάλη πόλη την όριζαν οι γίγαντες που εκτός από τεράστιοι ήταν και μάγοι. Αυτά τα δυο δομικά στοιχεία σήμαιναν πολλά για τις δυνατότητές τους: μπορούσαν να φυτεύουν μεταλλικά δέντρα, να κάνουν τον αέρα συμπαγή, να δαμάζουν τη φωτιά, να διατάζουν τη γη να ανθίσει, να εξημερώνουν άγριους δράκους και να πετούν μαζί τους, να μεταμορφώνουν τα χέρια τους σε μεταλλικά εργαλεία και σχοινιά, να σμιλεύουν την πέτρα και να φτιάχνουν θεόρατα κτίρια. Ένας κόσμος στα μέτρα τους, μια ζωή στα πόδια τους.
Με το “μαγικό άγγιγμα” -ξόρκι δυνατό κι άσβηστο- οι γίγαντες μπορούσαν να μαγεύουν τους ελεύθερους Τρίφλινγκ και να τους κάνουν σκλάβους. Αυτή ήταν η άποψη όσων Τρίφλινγκ δεν συμπαθούσαν τους γίγαντες. Γιατί όσοι τους συμπαθούσαν πίστευαν ότι οι γίγαντες πρόσφεραν προστασία στους «μαγεμένους» Τρίφλινγκ, οι οποίοι πλέον ζούσαν στα μεγάλα σπίτια των γιγάντων και όχι στην παραγκούπολη των άλλων Τρίφλινγκ.
“Η παραδοσιακή έννοια της οικογένειας δεν υπήρχε για τη φυλή των Τρίφλινγκ, αλλά αυτό τον ρόλο έπαιζε ουσιαστικά η παραγκούπολη. Ήταν όλοι οικογένεια. Τον ρόλο των μαμάδων αναλάμβαναν κάποιες Τρίφλινγκ που αποκαλούνταν «μίρα» και φρόντιζαν να εκπαιδεύσουν τους μικρούς Τρίφλινγκ για τις δυσκολίες που θα αντιμετώπιζαν στη ζωή τους”.
Κοντά στους δυο αυτούς κόσμους, υπήρχαν κι άλλα πλάσματα που χωρίζονταν σε φυλές ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους: οι Τούπεκ που περπατάνε στο ταβάνι και αλλάζουν χρώματα ώστε να είναι σχεδόν αόρατοι, οι Τίντλι με πράσινα, κόκκινα, κίτρινα φτερά που είναι παράφωνοι, οι Σελίν που διαθέτουν εξαιρετική ευλυγισία, βλέπουν στο σκοτάδι και περπατούν αθόρυβα και οι Ροντ που είναι μικροσκοπικοί.
Κι όταν περπατήσεις στον κόσμο της γιγαντούπολης και στο περιθώριο με τα συντρίμμια των Τρίφλινγκ, τότε θα ακολουθήσεις τα βήματα του Ρόρι, της Έλλα, της Τενού και του Τζο που περνούν τις μέρες τους παίζοντας, ακούγοντας τις ιστορίες του παππού Μπορν και ψάχνοντας φαγητό στα στενά της γιγαντούπολης και στα πλαστικά κτίρια μισοφαγωμένων φαγητών χωρίς να μαγευτούν από κάποιον γίγαντα. Δύσκολη υπόθεση το κυνήγι φαγητού δίχως να σε γραπώσουν.
Σε μια επιδρομή τους, οι τέσσερις Τρίφλινγκ γίνονται τρεις αφού η Έλλα εξαφανίζεται στη χούφτα μιας γιγάντισσας και από εκεί…
“Η γιγάντισσα αγνόησε τα παρακάλια της Έλλα. Έπιασε τον Ρόρι και τον απομάκρυνε από τον δράκο της. Ύστερα ανέβηκε στον κόκκινο δράκο, μάγεψε πάλι το φτερό του – που κόλλησε αμέσως στα πλευρά του – και ο δράκος άρχισε να βρυχάται βγάζοντας καπνούς. Το λευκό κεφάλι της Έλλα φαινόταν ελάχιστα, ενώ το κλάμα της συνέχιζε να ακούγεται παρά τα μουγκρητά του δράκου. Μέσα σε μια στιγμή ο δράκος άρχισε να κινείται. Αργά στην αρχή, αλλά σύντομα επιτάχυνε το βήμα του κι άρχισε να τρέχει.”
Η Έλλα χάθηκε. Και πρέπει να βρεθεί. Πρέπει να τη σώσουν. Μα μόνο εύκολο δεν το λες αυτό. Οι κίνδυνοι παραμονεύουν παντού, τα εμπόδια έχουν στήσει το δικό τους καρτέρι στους τρεις φίλους που πρέπει πλέον να αναζητήσουν νέες, αλλόκοτες συμμαχίες μέσα στον κόσμο των γιγάντων που απλώνεται σαν τεράστια σκιά πάνω από τα μικροσκοπικά κεφάλια τους. Και οι πληροφορίες πληρώνονται ακριβά. Το ταξίδι μόλις έχει ξεκινήσει.
«Αναρωτήθηκες ποτέ τι συνέβη πριν γεννηθούν όλοι αυτοί που λένε ιστορίες;» ρώτησε η Χέιλις. Ο Ρόρι την κοίταξε παραξενεμένος: «Τι εννοείς; Πάντα υπήρχαν ιστορίες και είναι παλιές όσο παλιός είναι και ο κόσμος. Και ο κόσμος ήταν πάντα αυτός που είναι».
Η Αλλόκοτη Πόλη της Δέσποινας Μάντζαρη σε παρασύρει κυριολεκτικά. Ο απέραντος κόσμος που υποδόρια και αργόσυρτα υφαίνεται στην αρχή, αρχίζει σταδιακά να ανεμοστροβιλίζεται μπροστά στο βλέμμα σου που ήδη έχει αγκιστρωθεί πάνω του και καθώς διαβαίνεις του βιβλίου τα μισά, αντιλαμβάνεσαι ότι βρίσκεται μέσα σε ένα ορμητικό ποτάμι που τρέχει κελαρίζοντας εκκωφαντικά προς το φινάλε. Οι συμβολισμοί, οι νύξεις, οι υποδηλώσεις, αλλά και οι στέρεες αποτυπώσεις της Μάντζαρη αποκαλύπτουν, σχολιάζουν, σατιρίζουν, καταθέτουν, κινητοποιούν, βάλλουν εναντίον του τυπικού και του στατικού, ωθούν σε σκέψη κάθε αναγνώστη, ακόμα και μεγαλύτερους σε ηλικία από το κατεξοχήν ηλικιακό κοινό στο οποίο απευθύνεται (περ. 11-16 ετών).
«Δε ζούμε σε παραγκουπόλεις όπως εσείς οι Τρίφλινγκ. Ο καθένας είναι μόνος του». «Αυτό είναι παράλογο», είπε ο Ρόρι. «Πώς γίνεται να ζει κανείς μόνος του; Δεν έχεις φίλους;» «Έχω. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι πρέπει να ζω μαζί τους, ούτε και να εξαρτώμαι από αυτούς».
Με γλώσσα απλή, δίχως εκβιασμένους λογοτεχνικούς εντυπωσιασμούς, με ιδιαίτερα καλό ρυθμό και έναν σταδιακό καλπασμό, με ένα πλατύ σύμπαν συμβολισμών και αναλογικών με την σύγχρονη πραγματικότητα συσχετισμών, η συγγραφέας αποτυπώνει μια κοινωνία και τη διαστρωμάτωσή της, την κυριαρχία του ανθρώπινου είδους, τις σχέσεις εξουσίας και εξάρτησης που έχει συνάψει χιλιετίες τώρα με όντα κατώτερα στην ιεραρχία, ιχνηλατεί τη θέση και τα ελάσματα συμπεριφοράς των αδέσποτων που ουσιαστικά αποτελούν κοινωνικές ομάδες οι οποίες στερούνται επιλογών, δικαιωμάτων, περιθωρίων εξέλιξης.
Ρώτησα την συγγραφέα στη συνέντευξή μας που θα διαβάσετε άμεσα στο ELNIPLEX για το ταίριασμα του φανταστικού με την πραγματικότητα που είναι μεγαλύτερη από ποτέ σε βιβλίο της. Απάντησε:
“Με δυσκόλεψε πολύ ο ρεαλισμός αυτής της ιστορίας γιατί είναι σκληρός, και οι περιορισμοί αυτής της πραγματικότητας αρκετοί, οπότε οι αποφάσεις για το στήσιμο της ιστορίας πάρθηκαν με την εις άτοπον απαγωγή. Απλώς δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς.
Κάπου εδώ μάλλον πρέπει να αποκαλυφθεί ότι ο κόσμος του βιβλίου δεν είναι καθόλου φανταστικός. Η Αδέσποτη Πόλη θα μπορούσε κάλλιστα να είναι η Αθήνα. Και η φυλή των ελεύθερων Τρίφλινγκ που πρωταγωνιστεί δεν είναι άλλη από αυτή των σκύλων -των αδέσποτων σκύλων…”
Να ένας αποσυμβολισμός που θα γοητεύσει ακόμα περισσότερο τον αναγνώστη. Γιατί η Αδέσποτη Πόλη είναι η οπτική του άλλου, η ματιά του κόσμου μέσα από το βλέμμα του κατώτερου στην ιεραρχία, του πιο αδύναμου, του αναλώσιμου στον βιαστικό τούτο κόσμο.
Κι όταν ορμούν μέσα από τις σελίδες λέξεις και έννοιες όπως δικαιοσύνη, συνεργασία, συμβίωση και επιβίωση, κοινωνικοί συσχετισμοί, φιλία, αναζήτηση, ενηλικίωση, απώλεια, συναίσθηση, μοναχικότητα, ιδιοτέλεια, αλήθεια και ψέμα, παραδοχή και υπεκφυγή, τότε έχεις να σταθείς σε πολλά περισσότερα, πέρα από το σωστό και το λάθος, πέρα από μια απλή ανάγνωση ή ερμηνεία της πραγματικότητας.
Αδέσποτη Πόλη. Η λογοτεχνία του φανταστικού με μια από τις καλύτερες εκπροσώπους της στο πιο χαρακτηριστικό ίσως δείγμα δουλειάς της.
Εκδόσεις Κέδρος.
Διακρίσεις
 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Αδέσποτη πόλη |
| Συγγραφέας: | Δέσποινα Μάντζαρη |
| Εικονογράφηση: | Αποστόλης Ιωάννου |
| Υπευθ. τμήματος διόρθωσης: | Μαρία Σπανάκη |
| Επιμέλεια-διόρθωση: | Άγης Μπράτσος |
| Ηλεκτρ. σελιδοπ/διόρθωση: | Νικολέττα Δουλάμη |
| Γραφιστική επιμέλεια: | Ξένια Τρύφων |
| Εκδόσεις: | Κέδρος, Μάρτιος 2019 |
| Σελίδες: | 240 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 20,6 |
| ISBN: |
978-960-04-4992-1
|
