Δεκέμβριος του 1857. Ο Όθωνας κινεί για την ανέγερση του πρώτου Εθνικού Θεάτρου της Αθήνας στην σημερινή πλατεία Κοτζιά σε μελέτη του Γάλλου αρχιτέκτονα Μπουλονζέ. Στα 1873 το έργο δεν είχε ακόμα καν ξεκινήσει. Ο τότε δήμαρχος Π. Κυριακός το ξαναθεμελιώνει σε σχέδια του διάσημου αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλερ και χρήματα της Μετοχική Εταιρείας εύπορων Αθηναίων. Ένα χρόνο μετά οι εργασίες σταματούσαν ξανά καθώς είχε ξεπεραστεί αγρίως ο προϋπολογισμός. Θα φτάσουμε στα 1888 για να εγκαινιαστεί από τον Βασιλιά Γεώργιο Α’ το ημιτελές έστω θέατρο επ’ ευκαιρία των 25 ετών της βασιλείας του.
1922. Μικρασιατική καταστροφή. Οι Έλληνες πρόσφυγες είναι πάνω από εκατομμύριο. Με απόφαση της κυβερνήσεως, οι πάνω από 70.000 πρόσφυγες που κατέφτασαν τον πρώτο καιρό στην Αθήνα, προωθήθηκαν σε διάσπαρτους καταυλισμούς καθώς και σε κτίρια όπως ο Σταθμός Λαρίσης, οι στρατώνες του Ρουφ, το Πολυτεχνείο, τα σχολεία της Αθήνας και του Πειραιά, το Ζάππειο και το Δημοτικό Θεάτρο Αθηνών που φιλοξένησε στα 81 θεωρεία του πάνω από εκατόν πενήντα οικογένειες. Καθένα από αυτά τα 81 θεωρεία έγινε μια μικρογραφία σπιτιού, μια διάφανη ζωή που γύρεψε να σταθεί όρθια εκεί μετά τη μεγάλη καταστροφή. Εκεί μαγείρευαν, εκεί κοιμόντουσαν, εκεί άπλωναν τα ρούχα τους, εκεί κρύβονταν, εκεί ξεχνούσαν, εκεί θυμόντουσαν.
Αυτό το γεγονός-ορόσημο της ελληνικής ιστορίας και την δύσκολη μετεγκατάστασή/’ενταξη των προσφύγων στην πρωτεύουσα της ελληνικής επικράτειας, γίνεται το πεδίο έμπνευσης της Αγγελικής Δαρλάση για το νέο της μυθιστόρημα Το αγόρι στο θεωρείο. Σ’ ένα θέατρο, σε έναν τόπο εις άτοπον απαγωγής, σαν μεγάλο κουκλόσπιτο, οι μεγάλοι του κόσμου για άλλη μια φορά έκαναν τη μεγάλη απαγωγή. Ξερίζωσαν σε λίγα εικοσιτετράωρα ζωές, περιουσίες, φιλίες κι αγάπες. Ο μεγάλος συνωστισμός δεν ήταν στη Σμύρνη, καλά μου σχολικά βιβλία. Ο μεγάλος συνωστισμός συνέβη σε μέρη σαν το Δημοτικό Θέατρο Αθηνών, εκεί που σωριάστηκαν εκατοντάδες ανάσες μέσα σε λίγα ξέφραγα μέτρα και οι διάφανες ζωές του
“Δεν ήθελα να πιστέψω ότι αυτή ήταν η νέα μου ζωή. Ήθελα να πιστεύω πώς ο,τι ζούσαμε ήταν προσωρινό, ένα κακό όνειρο, ένας εφιάλτης που κάποια στιγμή αργά ή γρήγορα θα τελείωνε.”
Ζωές ολόκληρες, κανονικές, πλήρεις, σαν τη δική σου και τη δική μου, σε “δυο τέρμινα και κάτι” ανεμοστροβίλισαν για τη νέα πατρίδα που ποτέ δεν γίνηκε πρώτη και το νέο σπίτι που ποτέ δεν γίνηκε καν σπίτι. Νομίζεις το θέλουν και φεύγουν; Τέτοια πλάνη να μη σε βρει όταν θα αφήνεις άρον άρον το αγαπημένο σου σακάκι στο σπίτι ενώ οι φωτιές λαμπαδιάζουν δίπλα σου υπό το φεγγαρόφως. “Καίγομαι, ρίξε κι άλλο λάδι στη φωτιά”.
Με πραγματική επιδεξιότητα η Α. Δαρλάση παίρνει το μεγάλο ζήτημα και ζητούμενο της ανθρωπότητας, το προσφυγικό, το αναδύει ξανά από το βυθό της πρόσφατης ιστορίας της ναυαγισμένης Ελλάδας του 1922 που αρεσκόμαστε να λησμονούμε, το τοποθετεί σε ένα -θα έλεγες- στοιχειωμένο κουκλόσπιτο και κινεί τα νήματά του από ψηλά, από το μέλλον, δημιουργώντας ένα ιστορικό μυθιστόρημα υπερχρονικό, μια μυθιστορηματική ωδή στον άνθρωπο και στη θέλησή του να συνεχίσει να ζει· κι ας μην ξεχνά.
Ο Δρόσος, η Αρετή, ο Σάββας, η Δόμνα, εκατοντάδες πρόσφυγες, οι κουρελήδες τουρκόσποροι των Αθηνών. Τρώνε με δελτίο, κατουρούν με τη σειρά αν προλάβουν, κοιμούνται με το ένα μάτι ανοιχτό μήπως και χρειαστεί να τρέξουν να γλιτώσουν ξανά, δε ξέρουν ποιος δικός τους ζει και ποιος χάθηκε στ’ αλήθεια, γίνονται τσιράκια, παιδιά για τα θελήματα, φορούν του κόσμου τα αποφόρια, ονειρεύονται, αρνούνται να ξεχάσουν.
“Αν δεν μιλάω γι’ αυτόν, είναι σαν να παραδέχομαι πως δε θα τον ξαναδούμε ποτέ πια”
(ο Σάββας για τον πατέρα του).
Και ξάφνου, οι κάτοικοι του θεάτρου και η Α. Δαρλάση ανακαλύπτουν μια Τρικυμία του Σαίξπηρ σε μετάφραση Ιάκωβου Πολυλά (1913), με σκισμένες σελίδες, με το μισό έργο ανάκατο να λείπει. Κι η τρομερή Τρικυμία του μεγάλου δραματουργού, το αιθέριο πνεύμα του Άριελ, ο πανούργος Πρόσπερος, η Μιράντα, ο Αντώνιος, όλος ο στρατός των αλληγοριών του Big William παρατάσσεται πλάι στο αγόρι στο θεωρείο, πλάι στις μικρές και μεγάλες ιστορίες Μικρασιατών προσφύγων. Οι απόκληροι του θεάτρου παίζουν παράσταση με συντρίμμια για σκηνικά και κουρέλια για κοστούμια.
Με τον αγαπημένο της συγγραφέα μαγικό ρεαλισμό, με ρυθμό, με ένταση, με στιβαρή αφήγηση, ένα αβίαστο πέλαγο συναισθημάτων και γνήσιας συγκίνησης ορμούν στον αμετακίνητο βράχο της μνήμης, τον σημαδεύουν, το αυλακώνουν και χαράζουν βαθιά την απαράλλαχτη μοίρα των ξεριζωμένων της γης. Η απώλεια, η ορφάνια, η προσφυγιά, η διαχείριση της παράστασης της ζωής χωρίς πρόβα.
Υστερόγραφο: Στις 28 Ιουνίου του 1940 ο υπουργός τότε Διοικήσεως Πρωτευούσης Κοτζιάς έδωσε την εντολή να ξεκινήσουν οι εργασίες κατεδάφισης του θεάτρου. Η πλατεία ονομάστηκε Κοτζιά συνδέοντας τη μνήμη με τον κατεδαφιστή της.
Στην εκπνοή του 2017, ένα από τα βιβλία της χρονιάς. Για κάθε αναγνώστη από 11 ετών. Από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
Διακρίσεις
Βραβείο σε συγγραφέα εφηβικού – νεανικού βιβλίου για εφήβους και νέους
[vc_custom_heading text=”THE BOOK SECRET” font_container=”tag:h2|font_size:40|text_align:center|color:%23ffffff” google_fonts=”font_family:Akronim%3Aregular|font_style:400%20regular%3A400%3Anormal” css_animation=”bounceIn” css=”.vc_custom_1517325058360{padding-top: 7px !important;background-color: #0066cc !important;}”]
Η συγγραφέας Αγγελική Δαρλάση μίλησε στο ELNIPLEX για κάποια μυστικά του βιβλίου της:
“Αφορμή για «Το αγόρι στο θεωρείο» στάθηκε η γνωστή φωτογραφία με τους Μικρασιάτες πρόσφυγες στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών. Την ήξερα ήδη από τα φοιτητικά μου χρόνια και ξαναέπεσα πάνω της όταν έκανα την έρευνα για το προηγούμενο μυθιστόρημά μου «Όταν έφυγαν τ’ αγάλματα». Θεώρησα πως η χρονική απόσταση από τα γεγονότα του 1922 μού εξασφάλιζε την απαραίτητη συναισθηματική απόσταση προκειμένου να διαχειριστώ τα όσα με βασάνιζαν σε σχέση με την προσφυγιά δίπλα μας στον «πολιτισμένο» κόσμο του 21ου αιώνα. Είναι που η ιστορία κάνει κύκλους; Τα όσα έζησαν κάποτε οι πρόγονοί μας τα ζούσαν σήμερα και γείτονές μας. Κι ήξερα πως έγραφα για το τότε, αλλά, κι ίσως ακόμη περισσότερο, και για το σήμερα.
Κι ένα ακόμη μυστικό: κατά τη συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου μού συνέβη κάτι πρωτόγνωρο… Για καιρό αδυνατούσα να δω την αλήθεια σε σχέση με την ηρωίδα μου, την Αρετή κι αυτό μου δημιουργούσε προβλήματα, που σχετίζονταν με τον χαρακτήρα της, και με εμπόδιζαν να προχωρήσω την ιστορία. Όταν, επιτέλους, χάρη στο καθαρό βλέμμα του άντρα μου (έμπιστος αναγνώστης μου), συνειδητοποίησα την πραγματικότητα που την αφορούσε, πραγματικά συγκλονίστηκα. Με θυμάμαι να βγαίνω έξω στη νύχτα και να περπατάω για ώρα προκειμένου ν’ αποφορτιστώ. Μετά… το κάθε κομμάτι μπήκε, επιτέλους, στη θέση του”
 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Το αγόρι στο θεωρείο |
| Συγγραφέας: | Αγγελική Δαρλάση |
| Εικονογράφηση εξωφύλλου: | Σοφία Παρασκευοπούλου |
| Προσαρμογή εξωφύλλου | Γιώργος Παναρετάκης |
| Εκδόσεις: | Μεταίχμιο, Νοέμβριος 2017 |
| Σελίδες: | 200 |
| Μέγεθος: | 14 X 20,5 |
| ISBN: | 978-618-03-1243-0 |
