Το έθιμο αφορά και όσους ασχολούνται με το νερό, τον κύκλο του νερού κτλ.
Τις πρώτες πρωινές ώρες της 25ης Δεκεμβρίου, προτού χαράξει ο ήλιος των Χριστουγέννων, στην Κεντρική Θεσσαλία και αλλού αρκετές κοπέλες πηγαίνουν στην πιο κοντινή δημόσια βρύση/πηγή για να πάρουν κρυφά το αμίλητο νερό (άκραντο νερό).
Το άκραντος είναι ποιητικής χρήσης επίθετο (ο,η άκραντος, το άκραντον) που συναντάται στον Αισχύλο και τον Ευρυπίδη ακόμη και σημαίνει τον ανεκτέλεστο, τον ανεκπλήρωτο, αυτόν που δε φτάνει σε ένα ορισμένο τέλος. Ο Πίνδαρος μιλά για άκραντα έπεα (ανεκπλήρωτα, ανώφελα λόγια).
Το νερό ασφαλώς δε μιλάει αλλά ο λόγος που λέγεται αμίλητο είναι γιατί καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής οι κοπέλες δε μιλούν. Μόλις πάρουν το νερό, αλείφουν τις βρύσες με βούτυρο και μέλι (άλλες το αφήνουν στις πηγές δίχως να το αλείψουν), ψημένο στάρι ή κλαριά από ελιές με την μαγική προσδοκία να τρέχει η πρόοδος και η ευημερία στο σπίτι όπως το νερό στην πηγή και η ζωή να είναι γλυκιά σαν το μέλι. Κατόπιν ρίχνουν μέσα στη στάμνα ένα φύλλο από βάτο και τρία χαλίκια γύρω από την πηγή. Επιστρέφουν αμίλητες, δίνουν το νερό να πιουν όλοι στο σπίτι, ραντίζουν όλο το σπίτι με το νερό σε στυλ αγιασμού και τέλος σκορπούν τα τρία χαλίκια στο σπίτι. Η πρόσκληση της τύχης είναι ξεκάθαρη.
Στην ελληνική λαογραφία το “αμίλητο νερό” συναντάται και στο μαντικό έθιμο του “Κλήδονα”. Την παραμονή της γέννησης του Ιωάννη του Βαπτιστή (24 Ιουνίου), ανύπαντρες γυναίκες μεταφέρουν σε στάμνες νερό από πηγή ή πηγάδι. Δεν πρέπει να μιλήσουν σε κανέναν (ακόμα και αν υποστούν πειράγματα ή εκφοβισμούς). Ο σιωπηλός άνθρωπος που δε βγάζει μιλιά λέμε ότι ήπιε το αμίλητο νερό.
“Δε ξέρω να σας πω
δεν ήμουνα εκεί
όμως κάποιοι μου είπαν
πως έτσι ειν’ η ζωή.”
Πίνακας του Franz Bischoff, Γυναίκα στο Συντριβάνι
Διαβάστε κι άλλες φράσεις Ελλήνων και την κρυμμένη προέλευσή τους εδώ
Τις πρώτες πρωινές ώρες της 25ης Δεκεμβρίου, προτού χαράξει ο ήλιος των Χριστουγέννων, στην Κεντρική Θεσσαλία και αλλού, αρκετές κοπέλες πηγαίνουν στην πιο κοντινή δημόσια βρύση/πηγή για να πάρουν κρυφά το αμίλητο νερό (άκραντο νερό). Το άκραντος είναι ποιητικής χρήσης επίθετο (ο,η άκραντος, το άκραντον) που συναντάται στον Αισχύλο και τον Ευρυπίδη ακόμη και σημαίνει τον ανεκτέλεστο, τον ανεκπλήρωτο, αυτόν που δε φτάνει σε ένα ορισμένο τέλος. Ο Πίνδαρος μιλά για άκραντα έπεα (ανεκπλήρωτα, ανώφελα λόγια). Το νερό ασφαλώς δε μιλάει αλλά ο λόγος που λέγεται αμίλητο είναι γιατί καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής οι κοπέλες δε μιλούν. Μόλις πάρουν το νερό, αλείφουν τις βρύσες με βούτυρο και μέλι (άλλες το αφήνουν στις πηγές δίχως να το αλείψουν), ψημένο στάρι ή κλαριά από ελιές με την μαγική προσδοκία να τρέχει η πρόοδος και η ευημερία στο σπίτι όπως το νερό στην πηγή και η ζωή να είναι γλυκιά σαν το μέλι. Κατόπιν ρίχνουν μέσα στη στάμνα ένα φύλλο από βάτο και τρία χαλίκια γύρω από την πηγή. Επιστρέφουν αμίλητες, δίνουν το νερό να πιουν όλοι στο σπίτι, ραντίζουν όλο το σπίτι με το νερό σε στυλ αγιασμού και τέλος σκορπούν τα τρία χαλίκια στο σπίτι. Η πρόσκληση της τύχης είναι ξεκάθαρη. Στην ελληνική λαογραφία το “αμίλητο νερό” συναντάται και στο μαντικό έθιμο του “Κλήδονα”. Την παραμονή της γέννησης του Ιωάννη του Βαπτιστή (24 Ιουνίου), ανύπαντρες γυναίκες μεταφέρουν σε στάμνες νερό από πηγή ή πηγάδι. Δεν πρέπει να μιλήσουν σε κανέναν (ακόμα και αν υποστούν πειράγματα ή εκφοβισμούς). Ο σιωπηλός άνθρωπος που δε βγάζει μιλιά λέμε ότι ήπιε το αμίλητο νερό.
“Δε ξέρω να σας πω
δεν ήμουνα εκεί
όμως κάποιοι μου είπαν
πως έτσι ειν’ η ζωή.”
