“Η πολιτική και η διπλωματία δεν είναι φιλανθρωπία”, συνήθιζε να λέει μια παλιά μου καθηγήτρια. Κι αυτό το ρημάδι μότο έχει θριαμβεύσει πολλές φορές έναντι των ιδεών και των ανθρώπων.
Βλέποντας τελευταία όλη αυτή τη θριαμβολογία που έχει στηθεί γύρω από την καθιέρωση της δίχρονης υποχρεωτικής φοίτησης στα νηπιαγωγεία της χώρας, άρχισα να προβληματίζομαι. Όταν δε είδα άσχετους να κάνουν ρεπορτάζ στην πρωινή εκπομπή “Σήμερα” του ΣΚΑΙ, λέγοντας επί λέξει “ε, τι κάνουν τα παιδάκια σε αυτήν την ηλικία; Ίσα που θα σχηματίζουν προτάσεις”, μόνο και μόνο για να κάνουν αντιπολίτευση στην κυβέρνηση, κατάλαβα ότι δεν ξέρουν που πάνε τα τέσσερα γύρω από παιδιά, νηπιαγωγείο, προσχολική αγωγή. Κι αυτοί διαμορφώνουν γνώμη.
1. Είδαμε τις εκπαιδευτικούς των παιδικών σταθμών των δήμων να αγωνιούν για την εργασία τους. Εμείς, οι αποδώ, δε θα ανησυχούσαμε αν βλέπαμε ανακατάταξη βεληνεκούς στη δική μας εργασία; Ασφαλώς. Είδαμε όμως και κάποιους να επικαλούνται και έρευνες (γενικά ασφαλώς) που, λέει, αναφέρουν ότι τα παιδιά που πηγαίνουν από 4 ετών στο νηπιαγωγείο παθαίνουν πιο εύκολα δυσλεξία, μπορεί και γρίπη, μπορεί και αναφυλαξία. Ας είμαστε λίγο σοβαροί. Υπάρχουν έρευνες που “αποδεικνύουν” ότι το νηπιαγωγείο πρέπει να αρχίζει αργότερα και αντίστοιχες που “αποδεικνύουν” το ακριβώς αντίθετο.
Μελέτη που διεξήχθη από ερευνητές του Πανεπιστημίου Stanford σε περισσότερες από 90.000 οικογένειες στο Ντάμαρκ διαπίστωσε ότι η καθυστέρηση του νηπιαγωγείου για ένα έτος μείωσε την έλλειψη προσοχής και την υπερκινητικότητα σε μεγάλο βαθμό στα παιδιά και οι επιδράσεις αυτές διήρκεσαν μέχρι την ηλικία των 11.
Άλλη μελέτηΚαναδών ερευνητών διαπίστωσε ότι οι μαθητές που άρχιζαν το νηπιαγωγείο ένα χρόνο αργότερο, είχαν μειωμένες πιθανότητες να επαναλάβουν την τρίτη τάξη και να αυξήσουν σημαντικά τις επιδόσεις.
Όμως, υπάρχουν και οι αντίθετες έρευνες, με τα πλεονεκτήματα.
Σε μελέτη (2006) με πάνω από 15.000 νεαρούς ενήλικες συμμετέχοντες, διαπιστώθηκε ότι τα παιδιά που καθυστέρησαν το νηπιαγωγείο, παρουσίαζαν χειρότερες επίδόσεις στις εξετάσεις, είχαν διπλάσιες πιθανότητες να εγκαταλείψουν το λύκειο και ήταν λιγότερο πιθανό να αποφοιτήσουν από τα κολλέγια/πανεπιστήμια.
Ένα έγγραφο εργασίας του 2008 από οικονομολόγο του Χάρβαρντ και εμπειρογνώμονα δημόσιας πολιτικής από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν κατέδειξε ότι οι μαθητές που καθυστέρησαν το νηπιαγωγείο είχαν περισσότερες πιθανότητες να εγκαταλείψουν το σχολείο και είχαν την τάση να κερδίζουν λιγότερα και να βαθμολογούνται χαμηλότερα στις εξετάσεις IQ ως ενήλικες.
Και μια παλαιότερη μελέτη περισσότερων από 9.000 φοιτητών διαπίστωσε ότι η καθυστέρηση του νηπιαγωγείου έχει ως αποτέλεσμα προβλήματα συμπεριφοράς.
Επομένως, δεν υπάρχει κάτι που με ασφάλεια συνηγορεί υπέρ της έναρξης νωρίτερα ή αργότερα του νηπιαγωγείου και της υποχρεωτικής φοίτησης σε αυτό από τα 5, τα 4 ή νωρίτερα.
2. Είδαμε τους δήμους που σε πολλές περιπτώσεις πελατειακά έβαζαν παιδιά σε παιδικούς σταθμούς αφήνοντας χιλιάδες άλλα παιδιά απέξω να ανησυχούν για το μέλλον των παιδιών (άλλα λόγια να αγαπιόμαστε). Τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ μιλούν για περίπου 90-94.000 γεννήσεις κατ’ έτος και περίπου 276.000 παιδιά στις ηλικίες των 1-4 ετών. Τη στιγμή που οι θέσεις στους παιδικούς σταθμούς είναι 88.000, αυτό σημαίνει ότι μένουν εκτός παιδικών/βρεφικών σταθμών κάτι λιγότερο από… 190.000 παιδιά. Τόσα χρόνια γιατί δεν κόπηκε κανένας δήμος για αυτήν την θλιβερή εξαίρεση; Ξέρετε, πόσοι γονείς έχουν πει στους εκπαιδευτικούς το διαβόητο “είμαι Έλληνας και μένω απέξω για να παίρνουν στους παιδικούς όλους τους ξένους επειδή πληρούν τα κριτήρια;” Πώς νομίζετε ότι γεννιέται η απαξίωση του πολιτικού συστήματος και η ανάδυση των πολιτικών άκρων; Έτσι, στην τύχη έγινε;
 |
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ |
|---|---|
| Έτος |
Γεννήσεις |
| 2011 | 106.428 |
| 2012 | 100.371 |
| 2013 | 94.134 |
| 2014 | 92.148 |
| 2015 | 91.847 |
| 2016 | 92.898 |
| 2017 | 81.850 (μέχρι Νοέμβριο) |
3. Είδαμε ότι σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, πέρυσι ενεγράφησαν στα νηπιαγωγεία 89.752 παιδιά ηλικίας 5-6 ετών (νήπια) και 48.444 ηλικίας 4-5 ετών (προνήπια), ήτοι 138.196 παιδιά. Αυτό σημαίνει, ότι από το Σεπτέμβριο και σίγουρα ως το 2020 που θα καθιερωθεί η διετής υποχρεωτική φοίτηση στο νηπιαγωγείο, σχεδόν 50.000 παιδιά ΕΠΙΠΛΕΟΝ (γεννήσεις 2013+2014= 94.134+92.148= 186.282, άρα η διαφορά είναι περίπου 48.000 παιδιά) θα φοιτήσουν υποχρεωτικά στα νηπιαγωγεία της χώρας με ένα μεγάλο μέρος ασφαλώς να κατευθύνεται προς τα ιδιωτικά νηπιαγωγεία αφού οι δομές των δημόσιων νηπιαγωγείων θα χρειαστούν γενναίες αποφάσεις.
4. Είδαμε νηπιαγωγούς και δασκάλους να θριαμβολογούν για την καθιέρωση της διετούς υποχρεωτικής φοίτησης στα νηπιαγωγεία και 14ετούς υποχρεωτικής φοίτησης. Αλήθεια, γνωρίζουμε κάποια επώνυμη έρευνα που να υπαγορεύει ότι ξεκινώντας ένα παιδί το σχολείο στα 4, έχει καλύτερες επιδόσεις, πιο ευοίωνο μέλλον, καλύτερη ανάπτυξη και προσαρμογή; Προσωπικά, δεν έχω καμία έρευνα υπόψη μου και όσο κι αν έψαξα στον κόσμο του διαδικτύου (και συνήθως ψάχνω καλά) δεν βρήκα έρευνα που να υποδεικνύει ευεργετική εξέλιξη για τα παιδιά αυτά.
Αντιθέτως βρήκα επίσημα στοιχεία του δικτύου Ευρυδίκη (2013 αλλά λίγα άλλαξαν έκτοτε) που δείχνει ότι μόνο τέσσερις χώρες ξεκινούν την υποχρεωτική εκπαίδευση των παιδιών τους νωρίτερα από την ηλικία των 5 ετών, ενώ όλες οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες την τοποθετούν στα 5, τα 6 ή ακόμα και τα 7 έτη.
|
Πηγή: Δίκτυο Ευρυδίκη-Κατανοώντας την εκπαίδευση στην Ευρώπη |
|---|---|
| Ηλικία έναρξης υποχρεωτικής εκπαίδευσης |
Χώρα |
| 3 | Ουγγαρία |
| 4 | Βόρεια Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Ελβετία |
| 5 | Κύπρος, Αγγλία, Μάλτα, Σκωτία, Ουαλία, Ελλάδα, Ολλανδία, Πολωνία |
| 6 | Αυστρία, Βέλγιο, Κροατία, Τσεχία, Δανία, Γαλλία, Γερμανία, Ισλανδία, Ιταλία, Ιρλανδία, Λιχνενστάιν, Νορβηγία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ισπανία, Τουρκία |
| 7 | Βουλγαρία, Εσθονία, Φιλανδία, Λετονία, Λιθουανία, Σερβία, Σουηδία |
Είναι μια προσπάθεια εξισορρόπησης και απόσπασης των παιδιών από την επιρροή του οικογενειακού περιβάλλοντος ώστε να παρέχεται σε όλα ένας κοινός εκπαιδευτικός κώδικας, ένα μίνιμουμ εκπαίδευσης;
Είναι η παραδοχή της πολιτείας ότι το σχολείο παίζει έναν πιο πολυσύνθετο ρόλο απομάκρυνσης του παιδιού από την οικογενειακή εστία, κοινωνικοποίησης και ουσιαστικά απεμπλοκής των γονιών από την 24ώρη επιμέλεια και φροντίδα του παιδιού τους;
Στο δια ταύτα
Έχοντας λοιπόν 48.000 ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ παιδιά που θα πρέπει να απορροφηθούν στα νηπιαγωγεία, γεννάται το εύλογο ερώτημα: σε ποια σχολεία, με ποιες υποδομές θα γίνει αυτό; Θα δημιουργήσει η νωχελική και δύσκαμπτη Ελλάδα των μνημονίων τέτοιες υποδομές ώστε να καταφέρει απο τον Σεπτέμβριο του 2018 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2020 να φιλοξενήσει στα δημόσια νηπιαγωγεία όλα αυτά παιδιά;
Φοβάμαι πως η ιστορία έχει δείξει πως τέτοιες γενναίες αλλαγές αντιμετωπίζονται πλαγίως και με εκ των έσω αναδιαρθρώσεις. Και εξηγούμαι: μου μυρίζει αύξηση του ορίου μαθητών ανά τμήμα ή νέα αλχημεία στο ωράριο των εκπαιδευτικών που ως… τεμπέληδες θα πρέπει να εργαστούν ακόμα πιο σκληρά για να βγουν τα νούμερα.
Οψόμεθα εις Φιλίππους…
Παράρτημα
1. Β. Ιρλανδία: Η ηλικία έναρξης υποχρεωτικής εκπαίδευσης άλλαξε το 1989 από τα 5 στα 4 έτη επειδή σκέφτηκαν ότι τα παιδιά θα ωφεληθούν παρακολουθώντας 12 έτη υποχρεωτικής εκπαίδευσης, ήτοι 7 χρόνια στην πρωτοβάθμια και 5 στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
2. Κύπρος: Έναρξη όσα παιδιά είναι 5 ετών και 8 μηνών πριν από την 1η Σεπτεμβρίου του έτους.
3. Αγγλία: Αν τα παιδιά γίνονται 5 ετών από τον Σεπτέμβριο ως τον Μάρτιο, πηγαίνουν στην τάξη υποδοχής (ISCED 0). Τα περισσότερα παιδιά εισέρχονται στο δημοτικό σχολείο πριν φθάσουν στην ηλικία υποχρεωτικής σχολικής φοίτησης, συνηθέστερα το Σεπτέμβριο μετά τα τέταρτα γενέθλιά τους και συνεπώς ξοδεύουν ολόκληρο το έτος στην τάξη υποδοχής.
4 Σκωτία: Η υποχρεωτική εκπαίδευση αρχίζει στην ηλικία των πέντε ετών, αν και πολλά παιδιά ξεκινούν από τα τέσσερα. Οι τοπικές αρχές καθορίζουν την ημερομηνία λήξης (συνήθως την 1η Μαρτίου) για τον προσδιορισμό της ηλικίας των παιδιών που μπορούν να αρχίσουν το σχολείο στις αρχές του επόμενου σχολικού έτους (κανονικά τον Αύγουστο). Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά της Σκωτίας συνήθως δεν αρχίζουν το σχολείο κάτω από την ηλικία των τεσσάρων ετών και έξι μηνών.
5 Ουαλία: Το ίδιο με την Αγγλία.
6 Δανία: Η υποχρεωτική σχολική ηλικία μειώθηκε στα έξι έτη από τα επτά τον Αύγουστο του 2008. Το πρώτο έτος είναι προσχολική εκπαίδευση (ISCED 0).
7 Ελλάδα: Η προσχολική εκπαίδευση (ISCED 0) είναι υποχρεωτική για τα παιδιά που έχουν φθάσει στην ηλικία των πέντε μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του έτους εγγραφής τους.
8 Ουγγαρία: Από το 2015 η ηλικία υποχρεωτικής εκπαίδευσης κατέβηκε από τα 5 έτη στα 3 (Pre-primary-ISCED 0). Στην Ουγγαρία ένα νηπιαγωγείο ονομάζεται óvoda («χώρος φροντίδας»).
9. Λουξεμβούργο: Η βασική εκπαίδευση αποτελείται από προσχολική και πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Είναι υποχρεωτική από την ηλικία των 4 ετών και αποτελείται από 4 κύκλους αντί για σχολικά έτη.
10. Ολλανδία: Η σχολική φοίτηση είναι υποχρεωτική από την ηλικία των πέντε ετών και το επίπεδο ISCED 1 αρχίζει στην ηλικία των 6 ετών, αλλά σχεδόν όλα τα παιδιά αρχίζουν το σχολείο στα τέσσερα.
11. Ρουμανία: η ηλικία υποχρεωτικής εκπαίδευσης κατέβηκε από τα 7 στα 6 το 2003-4 και αντί για 8 έγινε 10 χρόνια.
12. Ελβετία: η έναρξη της υποχρεωτικής εκπαίδευσης κυμαίνεται από τα 4 ως τα 6 χρόνια ανάλογα με το καντόνι. Από το 2015-16 το δίκτυο αναφέρει ότι εναρμονίστηκαν όλα τα καντόνια στα 4 έτη. του καντονιού.
13. Πολωνία: Από το 2011, το νηπιαγωγείο (ISCED 0) είναι υποχρεωτικό από την ηλικία των πέντε ετών.
